Siglir tar il cuntegn

Header

audio
«All In!» – sche cletg daventa discletg
Or da Marella dals 17.03.2024. Maletg: RTR
laschar ir. Durada: 45 minutas 38 Secundas.
cuntegn

Dependenza da gieus cun daners «All In!» – Sche cletg daventa discletg

Vegni uss nair u cotschen? Gudogna mia equipa preferida? Constattan mias cifras da lotto? Lottarias, roulette, poker, metter patg – gieus cun daners èn per bleras e blers divertiment. Ma tge sch'i va per dapli? Tge sche cletg daventa discletg – daventa dependenza?

Marcel Saner da Rabius ha 300'000 francs daivets. El era dependents dal gieu cun daners. A giugar ha el gia cumenzà cura ch'el era 15. Lura fascheva el dentant be scumessas da sport per pauc raps. Il 2017 ha l'um ch'ha oz 40 onns scuvert per sasez il mund dals casinos en la rait. Là ha el cumenzà a giugar roulette, bain spert mintga di.

Igl era in regl. In stuair. Uss stoss jau anc ina giada metter en raps. Quai che jau hai pers è sa rimnà e jau vuleva gudagnar enavos ils raps che jau hai mess, uschia èsi adina vegnì dapli e jau hai adina mess dapli. Il patratg era adina, gudagnar uschè bler ch'ils daivets èn davent.
Autur: Marcel Saner
Roulette, Geldspiel, Sucht
Legenda: Dapi il 2017 ha el giugà roulette, ma quai be online. En in casino na saja Marcel Saner anc mai stà (Maletg simbolic). Pixabay

El ha sperà ch'il gieu sa volvia insacura sin sia vart. Per pudair giugar aveva el 16 cartas da credit e credits privats. La speranza saja adina stada da cuvrir ils daivets. El giugava en il zuppà vi dal telefonin, in, dus clics, ina, duas minutas e gia eri capità.

A mai na gieva betg per vegnir ritg, era sche jau avess gudagnà il milliun, jau n'avess nagin giavisch extraordinari.
Autur: Marcel Saner

Il squitsch ed ils daivets èn adina creschì pli fitg e l'um ha realisà: jau sun dependents. Plaschair vi dal giugar n'avevi el daditg betg pli. Igl era in stuair, in regl ch'è adina daventà ina pli gronda part da sia vita. El ha pudì zuppentar ditg sia dependenza da sia dunna Fabienne e da ses trais uffants. Quai era perquai ch'el era responsabels per las finanzas da la famiglia e perquai ch'el pigliava giu las brevs e la correspundenza.

Kreditkarten, Geld, Spielsucht
Legenda: Per finanziar ses gieus aveva Marcel Saner 16 cartas da credit ed ha fatg debits privats. (Maletg simbolic). Pixabay

Il cumenzament dal 2023 ha el prendì tut il curaschi ed ha raquintà a sia dunna da sia dependenza. El ha realisà che giugar enavant maina adina tar pli gronds problems. Per la dunna da 33 onns è il mund crudà ensemen.

Quai è stà in schoc. Jau n'avess mai quintà cun quai. Al cumenzament hai jau pensà che jau sun vegnida tegnida per il nar. Ma lura sun jau s'infurmada ed hai vesì che quai è ina malsogna ed ch'el n'ha betg fatg quai ord malaveglia.
Autur: Fabienne Saner

Fabienne è sa decidida dad ir atras quest grev temps cun ses um e sustegnair el. Els han s'annunziads per ina cussegliaziun da daivets ed èn s'annunziads tar ils servetschs psichiatrics. Ma Marcel Saner n'ha betg simplamain pudì chalar dad oz sin damaun. Perquai che sia dunna ed intgins amis han gì tema per el, han els laschà metter el en la clinica pervia da patratgs da suicidi. Là è el dentant be stà ina notg. Daco ch'els hajan da quel temp fatg quai, na chapescha l'um anc oz betg. Ma i saja stà il mument decisiv. Quai è stà avant passa in onn e dapi lura n'ha Marcel Saner betg pli giugà. 5 mais è el stà en terapia. Uss è el libers dals gieus, ed el di ch'el haja nagin interess da giugar pli.

Tut è ussa pli stabil. Jau n'hai betg pli talas midadas da luna e ves puspè dapli da la vita. Il patratg «cura sai jau puspè giugar» è davent. Ma da l'autra vart vegn jau era regurdà di per di vi da tut ils donns che jau hai fatg – e da viver cun quai n'è betg simpel.
Autur: Marcel Saner

Era sia dunna senta ina gronda differenza. Ella di che ses um haja bler dapli plaschair da las pitschnas chaussas en la vita dapi ch'el na gioga pli. Per ella ha la dependenza da ses um era gì gronda influenza. Ina gronda part da sia famiglia è sa distanziada dad ella.

Jau hai gì cletg che jau hai giu bunas persunas en mes conturn ch'han era guardà da mai. Igl ha dà plirs plazzals en nossa vita. Nus avain stuì lavurar encunter la dependenza e vi da nossa letg. Ma quai è ussa bun. Il sulet che resta èn las finanzas.
Autur: Fabienne Saner

Omadus èn actualmain en in concurs privat. Ma ils daivets da 300'000 francs restan. Quels èsi ussa da pajar giu pass per pass – in process che po cuzzar onns. Els miran vinavant cun il giavisch da pudair laschar quai tut davos els in di.

Tge è dependenza da gieus cun daners?

Per ina dependenza da gieus cun daners (pled scientific: ludopatia) vala il medem sco era tar autras dependenzas. Igl è ina malsogna. La dependenza da gieus cun daners è ina dependenza ch'è fitg discreta e nunsuspectusa. Perquai cuzzi savens ditg enfin ch'il conturn percorscha la dependenza.

I dat plirs indicaturs per ina dependenza. Sche quels sa mussan sur 12 mais lura tschantschan ins dad ina dependenza. Exempels èn:

  • Nagina controlla pli (per exempel cura, quant savens, quant fitg, quant ditg e per quant ch'i vegn giugà)
  • Ils gieus daventan prioritad en la vita ed èn pli impurtants che autras activitads
  • Malgrà ch'ils gieus han influenza negativa per la persuna, la famiglia, il conturn u la lavur vegn giugà vinavant

Tge èn gieus cun daners?

Avrir la box Serrar la box

Tar ils gieus cun daners tutgan tut ils gieus nua ch'il resultat e casuals e la premissa per dar – sco era il gudogn – èn daners. Pia era scumessas sin in resultat per exempel da sport u lottarias èn gieus cun daners.

Cifras e fatgs

Tenor cifras dal panorama svizzer per dependenzas da «Sucht Schweiz» dal 2017 giogan 3% da la populaziun svizra excessivamain gieus cun daners e 0,2% avevan da lezzas uras ina dependenza da gieus cun daners. Quai sa referescha sin cifras ch'han examinà il cumportament da giugar sur 12 mais.

Tenor divers pli novs studis pudess quest dumber dentant esser pli auts e tranter 0,5 enfin 1% han ina dependenza. Ils experts da «Spielen ohne Sucht» quintan cun in dumber da var 30'000 persunas. Dapi il 2017 hai dà divers svilups en il sectur da gieu. Il 2019 è vegnì lubì a casinos dad era pudair porscher gieus online. Latiers è il martgà da metter patg sin resultats da sport s'augmentada. Tenor in studi da «Sucht Schweiz» e «GRETA» è il giugar problematic creschì il 2021 sin 5,2% pia per il dubel. Quant grond che l'effect saja propi, sa mussia per tar retschertgas futuras, uschia ils experts, cunquai che la lubientscha da porscher gieus online e la pandemia pudessan giugar ina rolla tar questas cifras.

Per pudair dar dumogn a la dependenza u ad in giugar problematic datti la pussaivladad da laschar bloccar dals gieus, saja quai online u en ils casinos terresters. La persuna pertutgada po far quai sezza u era ils responsabels e las responsablas da la purschida pon bloccar ina persuna. Tenor las cifras dal 2021 datti radund 80'000 scumonds da giugar en Svizra.

En Svizra han ils casinos terresters fatg l'onn 2022 in gudogn da 629 milliuns francs ed ils casinos online in gudogn da 250 milliuns francs. 394 milliuns or da quests gudogns èn ids a l'AVS ed ad ils chantuns. Tenor las cifras da l'Associaziun svizra da casinos fan era ils casinos online en l'exteriur gudogns da 200 – 250 milliuns francs che vegnan or da la Svizra. Quai munta era che 100 milliuns che pudessan ir a l'AVS van uschia a perder. Surtut la svieuta da casinos online e la svieuta or da metter patg sin resultats da sport èn creschidas ils davos onns. Era quai pon esser indizis che questas furmas da giugar han gudagnà blers aderents.

Dapli persunas ils davos onns en il Grischun

Cifras exactas da quantas persunas ch'èn pertutgadas dad ina dependenza da gieus en il Grischun na datti betg. Ma tenor Placi Degonda, cussegliader per daivets tar la Crusch Cotschna haja ils davos dus onns dà dapli persunas che nizzegian sia purschida ch'han inditgà sco motiv per lur daivets ina dependenza da gieus per daners. L'onn passà èn quai stads quatter cas. Pertge che quai è uschia, na possian ins betg di, ils pertutgads e las pertutgadas han dentant giugà surtut gieus cun daners online.

Tar ils cas emprova la Crusch Cotschna da gidar cun ina sanaziun dals daivets. Perquai che las summas da daivets sajan en media dentant fitg autas, stoppian ins magari era prender la mesira da far in concurs privat. Quel protegia las persunas almain per in curt temp da scussiuns e da stumaziun da la paja. Las persunas ston dentant viver cun in cler budget ed il surpli vegn mess a disposiziun per far la sanaziun dals daivets ed i vegn fatg in plan co ins paja ils daivets. Il concurs cuzza per il solit in mez onn, ils crediturs han però in scrit da debit ch'è valaivels per 20 onns e pon adina puspè vegnir stumads. Enfin ch'ils daivets èn davent po quai cuzzar onns. Tenor Placi Degonda saja ina da las chaussas essenzialas dentant ch'ins vegn davent dal motiv per ils daivets. Pertge era sche lezs sajan ina giada pajadas, encunter la dependenza saja da cumbatter enavant.

En il «Las Vegas da las Alps»

Il Liechtenstein ha in record mundial. Sin stgars 40'000 abitants ed abitantas ha il pajais set casinos. Quai èn en relaziun dapli che a Las Vegas e fiss sco sche la citad da Cuira avess set casinos.

En il casino Schaanwald ch'è gist sper il cunfin da l'Austria lavura Cla Frölich sco croupier. Gia passa in onn e mez stat el davos las maisas da Blackjack, Poker e Roulette. Pudair quintar svelt, pensar logic e l'aspect strategic è quai che plascha ad el vi da sia lavur. Sco croupier vesa el di per di sco blers daners van sur la maisa. Persunas che gudognan e che sperdan. Per el sco croupier saja perfin meglier sche la glieud gudogna, pertge lura survegn el buna manà. Ma sche persunas sperdan senta el magari era il frust.

Magari datti bain commentaris sco: ti has uss prendì tut mes raps. Cler, quai è ina chaussa emoziunala. Per mai n'è quai ussa betg uschè nausch. Jau na sai gea betg quant che insatgi ha gudagnà u spers avant e jau na sai era betg savair quants daners che questa persuna ha uschiglio en la vita.
Autur: Cla Frölich Croupier

Per che persunas che pon avair ina dependenza vegnan protegidas datti en il casino Schaanwald curs per il concept social. Là vegn il persunal scolà e sensibilisà sin la malsogna e davart il process ch'i dat per la protecziun. Quai è tranter auter – sco era en Svizra – la mesira d'observar giugaders e giugadras problematicas u bloccar las persunas sch'i far da basegns.

Il cumenzament da l'onn passà ha il Liechtenstein detg Na ad in scumond da casinos. Actualmain è la politica vi d'elavurar ina cunvegna enturn il gieu cun daners tranter la Svizra ed il Liechtenstein. Quella prevesa che persunas ch'èn bloccadas en Svizra èn era bloccadas en il Liechtenstein.

Il Cussegl naziunal ha dà cleramain glisch verda a la cunvegna. Uss vegn la fatschenta anc tractada dal Cussegl dals chantuns. Martin Frommelt ch'è en la suprastanza da l'Associaziun da casinos Liechtenstein ed è il pledader da medias dal casino Schaanwald vesa questa cunvegna da princip sco buna chaussa, ma el di era:

En sasez è quai in bun pass, ma quai vegn in tarpun da scrottas. Pertge ins po adina dar enavant. Tschels pajais na fan betg part e lura pon las persunas simplamain ir sur cunfin. U ch'ellas pon era giugar online e là n'èn las persunas betg protegidas.
Autur: Martin Frommelt Suprastant da l'associaziun da casinos Lichtenstein

Perquai na vesa Martin Frommelt era betg in scumond da casinos sco schliaziun cunter dependenza. Vias per giugar dettia adina. Els fetschian tenor el cun lur concept social il pussibel per la prevenziun. En emprima lingia saja il casino anc adina in lieu da divertiment, di il pledader da medias.

Tgi che vul ina bella saira ed il divertiment è en il casino en il dretg lieu. Tgi che vul fadiar raps è en il fauss lieu, surtut lura cura ch'i ha num: jau «stoss» gudagnar raps.
Autur: Martin Frommelt Suprastant da l'associaziun da casinos Lichtenstein

Rumper il tabu

Ils experts e las expertas dad «Spielen ohne Sucht» vesan potenzial, nua ch'ins pudessi anc far dapli per proteger ils giugaders e las giugadras. Tenor els stuess la politica betg mo sa focusar sin la regulaziun dals gieus cun daners, mabain era sin las reclamas. Lezzas na duajan betg pledentar persunas giuvnas u persunas ch'èn bloccadas, ma quai saja grev da controllar. Surtut tar las scumessas da sport datti adina dapli reclama – era da persunas prominentas, quai ch'è tenor els era attractiv per giuvenils. Era talas cunvegnas sco quella tranter il Liechtenstein e la Svizra èn ina da las pretensiuns centralas d'experts.

In auter punct impurtant per ils experts che gidia tar la prevenziun, saja da tschantschar dapli davart la malsogna, la dependenza. Pertge sch'il stigma en la societad saja pli pitschens saja la retegnientscha da tschertgar agid pli pitschna.

Cun quai tabu ch'i dat anc en la societad, cuzzi pli ditg ed è pli grev da tschantschar davart questa dependenza. Perquai è la sensibilisaziun per quest tema uschè impurtanta.
Autur: Hannah Wettstein Spielen ohne Sucht

Contacts

Avrir la box Serrar la box

Sche era Ti has in problem cun gieus da daners u sche Ti enconuschas insatgi ch'ha da cumbatter cun questa dependenza. Qua datti sustegn:

  • Numer da telefon: 0800 040 080

RTR marella 09:00

Artitgels legids il pli savens