La cumponista
Martha von Castelberg è naschida ils 5 d'avrigl 1892 a Turitg sco in dals sis uffants da Beatrice e Paul Carl Eduard von Orelli. Ils geniturs han vivì pietus ed han educà lur uffants tenor la moda da la bourgeoisia turitgaisa da quest temp. Els han mess gronda paisa da scolar lur uffants en la scienza e l'art. Per emprender linguas ha Martha pudair ir en la Belgia e l'Engalterra. Gia baud ha ella er survegnì instrucziun musicala. Ella ha emprendì la violina tar divers magisters. Il sunar clavazin ha ella emprendì a moda autodidacta. Ils geniturs n'han dentant betg lubì a lur figlia da far musica a moda professiunala. Il 1919 ha Martha fatg in segiurn en il hotel Cruna a Mustér ed emprendì d'enconuscher Victor von Castelberg. In onn pli tard han els maridà. Martha è vegnida mamma da dus figls (Carlo e Guido). Entras la maridaglia è Martha von Castelberg daventada burgaisa da Mustér ed il vitg sisum la Surselva è daventà sia segunda patria.
«Cumponer – malgrà tut» uschia il titel dal cudesch da Verena Naegele e Sibylle Ehrismann. Ellas han scrit in cudesch davart la vita, lavur ed ovra d'ina dunna che ha fatg musica e cumponì, che n'ha dentant betg dastgà far ord ses talent ina professiun: Martha von Castelberg (1892 – 1971). Ella ha vivì en in temp nua ch'ins ha remartgà las dunnas en la musica sin il pli sco musicistas. Cumponistas han ins chattà da quai temp quasi sulet en claustras da dunnas, scriva Christian Albrecht en in rapport en la gasetta Bündner Tagblatt.
Dapli da Martha von Castelberg
Ovra
Durant sia entira vita ha Martha von Castelberg cumponì. Ella era ina persuna cartenta ed intressada en chaussas spiritualas. Perquai è la gronda part da si'ovra en spezial chant religius (chanzuns e motettas). Contact aveva Martha von Castelberg er cun poets rumantsch sco pader Maurus Carnot u Carli Fry. Sia simpatia per la cultura da la Surselva sa mussa er en chanzuns profanas che sa basan sin poesias d'autur rumantschs. Tranter sias radund 70 cumposiziuns sa chattan dentant er ina messa ed ina sonata per clavazin.
Suenter la mort da ses um il 1957 ha ella vivì retratga ed è be anc darar sa mussada en la publicitad. Il prim d'october 1971 è Martha von Castelberg morta a Turitg en la vegliadetgna da 79 onns.
Martha von Castelberg en emissiuns da RTR:
