Survista da sis mais - Als cunfins d'ina guerra regiunala tranter Iran ed Israel

L'october: L'Israel reagescha sin attatga da la Hamas

• «L'Israel è en guerra», ha ditg il primminister Benjamin Netanjahu. Quai suenter che l'organisaziun radical-islama palestinaisa Hamas ha attatgà posiziuns israelianas cun 2'500 rachetas, ils 7 d'october 2023. Latiers sajan enturn 60 cumbattants armads da l'organisaziun radical-islama palestinaisa Hamas penetrads da la Strivla da Gaza en l'Israel. Ins haja decidì da far ina fin als «crims» israelians.
• L'Israel ha suenter cunter-attatgà cun sia aviatica militara posiziuns da la Hamas en la Strivla da Gaza. Plinavant ha l'Israel bloccà la Strivla da Gaza cumplainamain. Quai pertutga la furniziun da rauba, d'electricitad sco era da carburant.
• Il Cussegl federal vul taxar la Hamas sco organisaziun terroristica. El examinescha las opziuns legalas per scumandar l'organisaziun palestinaisa radicalislama. Plinavant condemna il Cussegl federal las attatgas da la Hamas sin l'Israel e pretenda da laschar liber immediat ils ostagis che la Hamas aveva rapinà durant l'emprima attatga.

• La populaziun civila duai bandunar il nord da la Strivla da Gaza entaifer 24 uras. Quai pretenda l’armada israeliana ils 13 d'october. Las abitantas ed ils abitants duajan bandunar la citad da Gaza en direcziun sid. Tenor las Naziuns Unidas fissan 1,1 milliuns Palestinais e Palestinaisas pertutgadas. En quest connex avertescha l'ONU d'ina catastrofa umanitara. I na saja betg pussibel da translocar uschè blera glieud senza consequenzas gravantas, hai num en ina communicaziun.
• L'Israel evacuescha 28 vitgs al cunfin cun il Libanon. Quai suenter ina seria d'attatgas da la milissa proiranaisa Hisbollah or dal Libanon dal sid sin l'Israel, ils 16 d'october. Ils abitants e las abitantas evacuadas dals 28 vitgs duain survegnir suttetg sin custs dal stadi. I dat adina puspè attatgas or dal nord.
• Ils 17 d'october moran 500 persunas pervi d'explosiuns tar in ospital en la Strivla da Gaza. Omaduas varts – pia l'israeliana e la palestinaisa – fan mintgamai responsabla l'autra vart per las explosiuns. Infurmaziuns independentas na datti betg.
• Suenter duas emnas da cumbat èn ils emprims camiuns cun rauba d’agid per la populaziun civila arrivads en la Strivla da Gaza. Tenor l'ONU èn 60 tonnas victualias vegnidas furnidas e vegnian repartidas a la populaziun uschè spert sco pussaivel. Tenor la Mesaglina Cotschna èn era medicaments arrivads sur il cunfin a Rafah. Quai èn las emprimas furniziuns uffizialas da rauba d'agid en la Strivla da Gaza dapi duas emnas. Ulteriurs 100 camiuns spetgan sin territori egipzian sin la lubientscha d'ir sur il cunfin en la Strivla da Gaza.

00:36

video

Camiuns cuntanschan Gaza

Or da News-Clip dals 21.10.2023.

laschar ir. Durada: 36 Secundas.

• Ils 25 d'october ha la Svizra decis da desister da sustegnair il mument finanzialmain 11 organisaziuns palestinaisas ed israelianas. Pertutgadas èn sis organisaziuns nunguvernamentalas dals Palestinais, e tschintg israelianas. Quellas lavuran cunzunt en il sectur dals dretgs umans, sco il Departament federal per affars da l'exteriur (EDA) scriva.
• Da sia radunanza plenara, ils 28 d'october, a New York ha l’ONU approvà ina resoluziun en connex cun la situaziun en il Proxim Orient. Quella pretenda ch’i dettia ina pausa da cumbat immediata en la Strivla da Gaza. Uschia duaja la situaziun umanitara en la regiun sa meglierar e la populaziun civila vegnir protegida meglier. Resoluziuns da l’ONU n’èn dentant betg liantas, mabain plitost simbolicas. L’Israel ha reagì cun tutta vehemenza sin la resoluziun che stadis arabs han inizià. Quella saja inacceptabla. La Hamas stoppia vegnir eliminada, ha scrit il minister da l’exteriur sin X. Ils Palestinais da l’autra vart han beneventà la resoluziun.

November

• Il 1 da november è l'emprima giada il cunfin tranter l'Egipta e la Strivla da Gaza a Rafah avert. Persunas blessadas e persunas cun naziunalitad dubla possian extrar la Strivla. Tenor la Mesaglina Cotschna egipziana sajan 40 ambulanzas egipzianas prontas d'entrar la Strivla da Gaza. 450 persunas cun naziunalitad dubla e 90 persunas blessadas duain pudair bandunar la Strivla, ha ditg in reporter da l'AFP. Tenor il Departament federal per affars da l'exteriur datti er persunas cun naziunalitad dubla svizra-palestinaisa en la Strivla da Gaza.
• L’armada israeliana ha bumbardà ils 3 da november in’ambulanza en il nord da la Strivla da Gaza. Il schef da l'Organisaziun mundiala da la sanadad (WHO), Tedros Ghebreyesus, saja schoccà da quest’attatga. Pazients, persunal medicinal, ospitals ed ambulanzas stoppian adina e sut tuttas circumstanzas vegnir protegids. Er il schef da la WHO ha pretendì ina pausa da cumbat. Ordavant aveva l’Israel communitgà che l’ambulanza attatgada saja vegnida duvrada da terrorists da la Hamas. Quella da l’autra vart ha annunzià che persunas blessadas sajan vegnidas transportadas al passagi da cunfin a Rafah per vegnir tgiradas en l’Egipta. Da l’attatga sajan 15 persunas vegnidas mazzadas. Las indicaziuns da tuttas duas varts na sa laschan betg confermar independentamain.

• En consequenza da l'attatga sin l'ambulanza na dastga puspè nagin bandunar la Strivla da Gaza en direcziun Egipta. Quai pertutga tant persunas da l'exteriur sco era palestinais blessads. Persunas estras possian pir bandunar la Strivla da Gaza cura ch'era persunas blessadas possian vegnir transportadas en l'Egipta, communitgescha la Hamas. Sco emprim stoppian ins dentant chattar vias segiras per las ambulanzas tar il cunfin a Rafah.
• Il primminister israelian Benjamin Netanjahu refusescha adina puspè ina pausa da cumbat en la Strivla da Gaza: L'Israel na vegnia betg a ceder enfin che la Hamas saja eliminada ed ils ostagis sajan deliberads. Quai haja el fatg cler ad in inscunter cun il minister da l’exteriur american Antony Blinken, ha ditg Netanjahu. Blinken aveva pretendì ch’i dettia pausas da cumbat per proveder la glieud en Gaza cun agid umanitar.
• Era pliras organisaziuns da l’ONU pretendan ina pausa da cumbat per la Strivla da Gaza. «Avunda è avunda!», scrivan ils schefs e las scheffas da diversas organisaziuns en ina communicaziun communabla. Ils cumbats e las attatgas stoppian chalar. Suttascrit la decleraziun han tranter auter il schef dal biro per l’agid d’urgenza ed il schef d’Unicef, l’Ovra d’agid per uffants da las Naziuns Unidas. Che la Hamas haja mazzà 1’400 Israelians e rapinà 200 ulteriurs saja sgarschaivel. Dentant saja er scandalus da mazzar brutalmain civilists en la Strivla da Gaza – sco er il fatg che la glieud là haja strusch access a bains da basa.
• Ils 6 da november han las truppas israelianas dividì la Strivla da Gaza cumplettamain en duas parts. Quai ha il pledader da l'armada israeliana Daniel Hagari ditg avant las medias la dumengia. La notg vegnia a dar ina acziun militara impurtanta. En pli hajan las truppas er circumdà la citad da Gaza.
• Pir il segund convoi cun rauba d’agid medicinal è arrivà ils 9 da november tar il pli grond ospital en la Strivla da Gaza. Quai han communitgà l’Organisaziun mundiala da la sanadad e l’Ovra d’agid per la Palestina da las Naziuns Unidas. La quantitad furnida na tanschia dentant insumma betg per cuntentar il basegn. Il medem mument ha la WHO avertì dal privel che malsognas infectusas pudessan sa derasar en consequenza dals cumbats permanents e la destrucziun da l’infrastructura.
• Var in mais suenter l'attatga ha l’Israel ha curregì il dumber d’unfrendas dals 7 d’october. Il di da l’attatga da la milissa radical-islama Hamas sajan radund 1’200 persunas vegnidas mazzadas e betg sco supponì fin uss 1’400. I sa tractia dad ina calculaziun actualisada – ha communitgà il ministeri da l’exteriur.
  En la Strivla da Gaza haja l’armada israeliana mazzà passa 10'000 persunas dapi l’escalaziun da la violenza. Quai ha communitgà l’autoritad da la sanadad palestinaisa che vegn controllada da la Hamas. Questa cifra na po betg vegnir verifitgada da moda independenta. Dentant quintan organisaziuns da l’ONU che quest dumber pudessi constar.
• Ils 15 da november è l'armada israeliana entrada en ina part da l'ospital Al-Shifa en la Strivla da Gaza. Sin basa d'infurmaziuns dal servetsch secret hajan schuldads fatg «in'operaziun precisa ed intenziunada cunter la Hamas en in sectur determinà da l'ospital da Schifa», ha l'armada communitgà sin X. Tenor rapports da medias avevan las forzas armadas avant avertì las autoritads en la Strivla da Gaza. En il conturn ed er en l'ospital hai dà explosiuns, rapporta in directur da sanadad da l'ospital. L'Israel suppona sut il cumplex da l'ospital ina centrala da commando da la Hamas. Ils Stadis Unids han tenor atgnas indicaziuns medemamain infurmaziuns che conferman quai. La Hamas snega quai.
• Las partidas da conflict l'Israel e la Hamas han decidì ina pausa da cumbat. Emprims detagls èn conuschents – uschia duai la pausa da quatter dis cumenzar la mesemna avantmezdi, ha communitgà l'organisaziun radical-islama Hamas. Percunter spetga l'Israel ch'ils emprims ostagis vegnan libers en il decurs dal di. Sco quai che l'Israel aveva annunzià gia avant, duai la pausa da cumbat durar maximalmain diesch dis.
• Davent dals 24 da november las 07:00 temp local (06:00 da MEZ) ha la finala valì in armistizi en la Strivla da Gaza. Sin quai èn sa cunvegnids l'Israel e la Hamas suenter intermediaziuns tras il Katar. La Hamas ha surdà in'emprima gruppa d'ostagis israelians a la Crusch Cotschna. En tut sajan quai stadas 13 dunnas ed uffants israelians e 12 persunas or da la Tailanda – han rapportà medias. La surdada saja succedida en in'ospital en il sid da la Strivla da Gaza.
• Suenter l'entschatta da l'armistizi en la guerra da Gaza èn tenor rapports da perditgas sa mess sin via tschients fugitivs palestinais per returnar en lur lieus da domicil. Els hajan vulì controllar lur chasas u abitaziuns en la citad da Gaza ed en autras parts da la Strivla da Gaza dal nord, sco er lur confamigliars, hai gì num venderdi en damaun.
• L'armada israeliana duai al cumenzament da l'armistizi avair agì cun violenza cunter Palestinais ch'eran cunter ordras militaras sin via en il nord da la Strivla da Gaza. Tenor indicaziuns dal ministeri da sanadad che vegn controllà da la Hamas sajan pliras persunas vegnidas blessadas tras sajettims en il sectur central da la Strivla da Gaza, tenor la Hamas sajan duas persunas mortas.
• 137 camiuns cun rauba d'agid èn vegnids stgargiads ils 24 da november al post da recepziun da l'UNRWA en la Strivla da Gaza: il pli grond convoi umanitar dapi ils 7 d'october, communitgescha l'uffizi da las Naziuns Unidas per affars umanitar.
• La Hamas islamistica vul ils 26 da november, tenor atgnas indicaziuns, ina prolungaziun da l'armistizi cun l'Israel ch'era fixà sin quatter dis. La finamira saja da survegnir dapli praschuniers palestinais or da praschuns israelianas en il barat dad ostagis, ha communitgà l'organisaziun terroristica.
• In di pli tard è l'armistizi vegnì prolungà per dus dis. I saja vegnì fatg ina cunvegna per dus ulteriurs dis, ha communitgà Madschid al-Ansari, il pledader dal ministeri da l'exteriur dal Katar, sin X.
• La pausa da cumbat è adina puspè vegnida violada ils dis avant ils 30 da november, tuttina è l'armistizi tranter l'Israel e la Hamas danovamain vegnida prolungada per in ulteriur di. Ella duai ussa valair il setavel di en successiun, ha communitgà la Hamas. Avant ha il militar israelian declerà che l'armistizi cun la Hamas vegnia cuntinuada «en vista a las stentas dals intermediaturs da cuntinuar cun il process da la liberaziun d'ostagis».

December

• Il 1. da december han ils cumbats cuntinuà. L'Israel sco er la Hamas attatgan vinavant ed annunzian morts e blessads.
• Bun tschintg emnas suenter il cumenzament da l'offensiva israeliana en il nord da la Strivla da Gaza extenda il militar sias acziuns a terra sin tut la Strivla da Gaza. Ils schuldads èn avanzads cunter miras da la Hamas islamistica.
• La Hamas radical-islama pretenda che las attatgas israelianas sin la strivla da Gaza vegnian sistidas. «Pir lura vegni a dar tractativas u barats d'ostagis», di il represchentant da la Hamas Osama Hamdan avant la pressa.
• L'Israel approvescha tenor indicaziuns ord circuls da la regenza dals Stadis Unids da l'America d'avrir il passagi da cunfin Kerem Schalom per agid umanitar. Quai duai levgiar l'import d'in dumber pli grond da camiuns, hai gì num da l'autoritad responsabla israeliana Cogat. Kerem Schalom è al cunfin israelian cun la strivla da Gaza e datiers da la peninsla egipziana Sinai.
• 13 da december: La radunanza plenara da l'ONU ha pretendì cun ina resoluziun, da realisar immediat in armistizi umanitar en la Strivla da Gaza. Il document inoltrà da l'Egipta ha cuntanschì la maioritad da dus terzs necessaria. Las resoluziuns da la radunanza plenara da l'ONU n'èn betg liantas, ellas han be ina valur simbolica. Tranter las vuschs Na eran dasper l'Israel per exempel era ils Stadis Unids, il Paraguay, l'Austria e la Guatemala.
• 13 da december: L'Israel ha crititgà la pretensiun da la radunanza plenara da l'ONU per in armistizi umanitar immediat. Tgi che sustegnia in armistizi pussibiliteschia a la Hamas da vinavant exister e d'uschia commetter anc dapli crims, ha ditg l'ambassadur israelian tar l'ONU.
• 13 da december: Israel crititgescha la pretensiun da la radunanza plenara da l'ONU per in immediat armistizi umanitar en la Strivla da Gaza. Quai scriva l'agentura da novitads DPA. La Hamas saja responsabla per terribels crims. Tgi che sustegnia in armistizi pussibiliteschia a la Hamas da vinavant exister ed uschia commetter anc dapli crims, uschia ha ditg l'ambassadur israelian da l'ONU.
• 16 da december: En la Strivla da Gaza ha schuldada israeliana mazzà per sbagl trais ostagis che la milissa radical-islama Hamas aveva rapinà ils 7 d'october. Quai ha communitgà l'armada israeliana. En consequenza èn ier saira tschients da persunas idas sin via a Tel Aviv ed han protestà cunter la regenza dal primminister Benjamin Netanjahu. Ils demonstrants rinfatschan a la regenza ch'ella fetschia memia pauc per ch'ils ostagis vegnian libers. En vista al mazzament dals ostagis tras atgna schuldada ha Netanjahu discurrì d'ina tragedia insupportabla.
• 19 da december: Per segirar las rutas da navigaziun en la Mar Cotschna annunzian ils Stadis Unids da fundar in'allianza internaziunala. Tenor il minister da l'exteriur american Lloyd Austin sa participeschan 10 pajais tranter quels l'Italia, la Frantscha e la Gronda Britannia. Dapi emnas attatgan ils rebels Huthi en il Jemen, ch'èn alliads cun la Hamas navs da vitgira cun dronas e rachetas. Pliras societads da navigaziun han perquai decis da betg pli laschar ir il mument navs sin las rutas pertutgadas.
• 19 da december: La situaziun en la Strivla da Gaza saja catastrofala e ch'il mund acceptia vinavant in tal stadi desastrus saja senza scrupels. Quai di l'Unicef, l'ovra d'agid per uffants. Quatter da tschintg minorens n'hajan betg avunda da mangiar. Adina daplirs hajan che giaja atras. Geniturs d'uffants grevmalsauns n'hajan nagut auter che la speranza ed aua tschuffa. L'armada israeliana haja empermess da schanegiar la populaziun civila. La realitad saja in'autra. Tenor l'organisaziun per sanadad mundiala WHO lavurian mo pli otg da 36 ospitals en la Strivla da Gaza pli u main, ma il persunal na possia strusch sa muventar. Perfin sin las staziuns intensivas giaschian pazients per terra.
• 23 da december: La Svizra sustegna la resoluziun ch’il Cussegl da segirezza da l’ONU ha approvà ier saira – e quai malgrà che quella è vegnida mitigiada sin squitsch dals Stadis Unids e desista perquai tranter auter d'in armistizi tranter l'Israel e la Hamas. La resoluziun gidia tuttina da mitigiar la situaziun umanitara catastrofala en la Strivla da Gaza. Quai ha communitgà il Departament federal d’affars exteriurs. En pli cumpiglia la resoluziun plirs aspects da la posiziun svizra davart il conflict, per exempel che tut las partidas da conflict stoppian respectar il dretg internaziunal umanitar, che tut ils ostagis vegnian laschads libers e ch’i dovria ina schliaziun da dus stadis.
• 30 da december: L'Africa dal Sid renfatscha a l'Israel genocidi en la Strivla da Gaza. Il pajais african ha purtà plant avant il tribunal internaziunal a Den Haag, sco quel ha confermà. Concret renfatschia l’Africa dal Sid a l’Israel da vulair eliminar la populaziun palestinaisa en la regiun. Ella pretenda da franar las attatgas sin la populaziun civila. L’Israel refusescha tut las renfatschas e pretenda, da cumbatter la milissa radical-islamica Hamas e betg Palestinaisas e Palestinais. I vegnia fatg il pussaivel per proteger la populaziun civila.
• En il Cussegl da segirezza da l’ONU ha la Svizra ha ensemen cun la Brasilia fatg ina decleraziun pertutgant la segirezza alimentara en la Strivla da Gaza. Quai ha communitgà il Departament federal d’affars exteriurs. Passa in mez milliun umans saja pertutgà d’ina catastrofa alimentara. En pli hajan dus milliuns umans strusch avunda da mangiar.
• 31 da december: Dapi l’entschatta da la guerra en la Strivla da Gaza tranter l’Israel e la Hamas èn mortas almain 65 collavuraturas e collavuraturs da medias. Quai scriva l’institut da pressa internaziunal a Vienna. Uschè bleras schurnalistas e schurnalists na sajan anc mai vegnids mazzads en ina guerra u in conflict modern en uschè in curt temp. L’institut appellescha da laschar lavurar ils collavuraturs da media a moda libra e segira.
• En la Strivla da Gaza spetgan passa 5'300 persunas grev blessadas u malsaunas da vegnir evacuadas. Tenor las Naziuns Unidas na pon las persunas betg vegnir tractadas al lieu. Ensemen cun l'Organisaziun da sanadad mundiala WHO emprovian ins d'organisar in transport en l'exteriur per las persunas pertutgadas. En il nord da la Strivla da Gaza è entant reussì da puspè far funcziunar singuls servetschs en ospitals e praticas da medis

Legenda: Palestinaisas e Palestinaisas stattan enturn in crater d'ina racheta israeliana a Deir al Balah en la Strivla da Gaza. Keystone

Schaner

• 3 da schaner: Tar in'explosiun a Beirut en il Libanon è il numer dus da la Hamas, Saleh al-Aruri, vegnì mazzà. La gruppa da terror dat la culpa a l'Israel. La milissa libanaisa ha sinaquai annunzia da far vendetga. Il primminister libanais ha discurrì dad in crim da l'Israel. I saja in'emprova da trair il Libanon en la guerra. Ils proxims dis hai dà attatgas pli intensivas or dal Libanon sin territori israelian.
• 8 da schaner: Il minister da l’exteriur american Antony Blinken, ch’è actualmain sin visita en il Proxim Orient, ha puspè avertì che la guerra en il Proxim Orient pudessi s’extender. Senza stentas coordinadas per ina pasch saja da temair, che l’entira regiun vegnia tratga en la guerra. Envers represchentants da l'Israel vul Blinken pretender, che la populaziun civila en la Strivla da Gaza vegnia protegida meglier. E civilists palestinais na dastgian betg vegnir sfurzads da bandunar la Strivla da Gaza.
• L'Organisaziun mundiala da la sanadad WHO ha desistì da furnir products medicinals en la part nord da la Strivla da Gaza – i hajan mancà garanzias da segirezza. Da transportar regularmain e segir rauba medicinala en la Strivla da Gaza saja quasi nunpussaivel – pervi dal ferm sajettim, las limitaziuns da sa muventar ed ils meds da communicaziun che sajan disturbads, declera la WHO. Quai valia cunzunt per il nord.
• 12 da schaner: Ils Stadis Unids da l'America e la Gronda Britannia han attatgà posiziuns dals rebels da Huthi en il Jemen. Quai ha confermà il president american Joe Biden. I saja ina reacziun directa sin las attatgas dals rebels sin la navigaziun internaziunala en la Mar Cotschna. Dapi la guerra en la Strivla da Gaza attatgeschan ils rebels jemenits adina puspé bastiments da commerzi en la Mar Cotschna.
• 18 da schaner: Ils medicaments per ils ostagis en la Strivla da Gaza èn arrivads, communitgescha il ministeri da l'exteriur dal Qatar. Er per la populaziun civila saja vegnì furnì rauba d'agid. Betg cler restia, sche e cura ch'ils medicaments vegnian distribuids als ostagis. Il Qatar aveva intermedià tranter l'Israel e la Hamas per pussibilitar las furniziuns d'agid. En la Strivla da Gaza sa chattan anc adina bunamain 130 ostagis israelians. In terz dad els saja cronicamain malsaun, ha ditg in pledader da l'armada israeliana.
• 21 da schaner: Il primminister israelian Benjamin Netanjahu offenda il president american Joe Biden. El ha renvià ils pleds da Biden, ch'ina schliaziun da dus stadis saja realisabla cun Netanjahu suenter la guerra en la Strivla da Gaza. Netanjahu ha accentuà ch'el na vegnia a far nagins cumpromiss. L'Israel salvia la cumpletta controlla da segirezza en ils territoris palestinais.
• 29 da schaner: Suenter numerus stadis dal vest ha uss er il Giapun sistì ses pajaments a l’Ovra d’agid per fugitivs palestinais en il Proxim Orient UNRWA. L’organisaziun è en la critica, perquai che collavuraturs duain esser sa participads a l’attatga da la Hamas sin l’Israel ils 7 d’october. Tranter auter han ils Stadis Unids, la Gronda Britannia, la Germania e l’Italia sistì lur pajaments. La Svizra vul decider davart ses pajaments cura ch'i vegn enconuschent dapli davart las renfatschas.

Legenda: Bajetg da l'UNRWA a Rafah. Passa 30'000 persunas lavuran per l'organisaziun en la Strivla da Gaza. Keystone

• Tenor il schurnalist da Radio SRF Fredy Gsteiger na saja betg surprendent ch'intginas da las persunas da l'UNRWA sajan stadas involvidas en l'attatga. L'organisaziun fatschentia passa 30'000 persunas che derivian da la Strivla da Gaza. Il secretari general da l’ONU, António Guterres, ha appellà a la cuminanza internaziunala da sustegnair vinavant l’Ovra d’agid per fugitivs palestinais en il Proxim Orient UNRWA.
• 31 da schaner: Passa la mesadad da tut ils bajetgs en la Strivla da Gaza èn vegnids destruids dapi l'entschatta d'october. Quai rapporta la BBC sin basa da maletgs da satellit che duas universitads americanas han analisà. En tut sajan radund 144'000 fin 175'000 bajetgs vegnids destruids, quai èn tranter 50% e 61% da tut ils bajetgs.

Favrer

• Las Naziuns Unidas ed organisaziuns umanitaras crititgeschan l'Israel: Tenor ellas impedeschia l'Israel furniziuns cun rauba d'agid, uschia ch'ins na possia betg gidar la populaziun en pitgira en la Strivla da Gaza.
• En pliras citads israelianas han millis da persunas demonstrà per ils ostagis che sa chattan vinavant en ils mauns da la milissa radical-islama. Confamigliars dals ostagis renfatschan al primminister Benjamin Netanjahu ch’el torpedeschia las tractativas internaziunalas cun la Hamas davart ina pausa da cumbat ed in barat d’ostagis israelians cun praschuniers palestinais.
• Il schef svizzer da l'ovra d'agid da l'ONU per fugitivs palestinais UNRWA appellescha a la Svizra dad esser solidarica. Sch’i na dettia nagins daners, na possia l’ovra d’agid betg pli far sia lavur a partir da l’avrigl. Quai ha ditg Philippe Lazzarini en l’intervista cun las gasettas da Tamedia. Betg mo l’agid umanitar per la populaziun basegnusa en la Strivla da Gaza, mabain era quel en la Cisjordania, la Siria ed il Libanon dependian dals pajaments. L’Israel renfatscha a l’UNRWA che plirs collavuraturs hajan fatg part da l’attatga da la Hamas sin l'Israel ils 7 d'october. En consequenza han numerus stadis dal vest sistì lur pajaments per l’ovra d’agid, tranter auter era la Svizra. I va per 20 milliuns francs.
• Il tribunal internaziunal a Den Haag ha refusà ina dumonda d’urgenza da l’Africa dal Sid. Quella aveva pretendì d’examinar l’offensiva militara che l’Israel ha planisà sin la citad da Rafah. Gia il schaner haja la dretgira pretendì da l’Israel d'impedir in genocidi en la Strivla da Gaza – e quai valia uschia era per la citad da cunfin Rafah. Perquai na dovria naginas mesiras supplementaras, ha argumentà il tribunal internaziunal. L’Africa dal Sid renfatscha a l’Israel da violar dretg vertent. L’Israel refusescha las renfatschas.
• En consequenza da la guerra en la Strivla da Gaza pateschan blers uffants fom. Sco l'organisaziun mundiala da la sanadad WHO ha constatà cun far retschertgas en la regiun saja mintga sisavel uffant acutamain sut-nutrì. Era dunnas en speranza e mammas che tezzan lur uffant endirian fom. La WHO ha gia rimnà las infurmaziuns il schaner, quinta dentant che la situaziun è vegnida anc pira dapi lura.
• Il Cussegl federal vul scumandar l'organisaziun da palestinais Hamas per 5 onns. El ha perquai tramess en consultaziun in sboz da lescha correspundenta. Pertutgadas dal scumond sajan er organisaziuns parentadas cun la Hamas.
• En la Strivla da Gaza èn in quart da la populaziun pertutgads d'ina smanatscha da fomaz. 576 milliuns persunas dovrian urgentamain mangiativas per pudair surviver, quai communitgeschan las Naziuns unidas. Sch'i na vegnia betg reagì spertamain, saja in tal scenari prest betg evitabel. En il nord da la Strivla da Gaza saja plinavant in da sis uffants sut dus onns actualmain sut-nutrì, hai num davart da l'ONU.

Mars

• Ils Stadis Unids vulan construir in port temporar per rauba d'agid a la costa da la Strivla da Gaza. Da planisar e construir quest port duria pliras emnas – ha communitgà il ministeri da defensiun a Washington. Planisà saja da trametter 1'000 schuldads per construir e mantegnair il port. La schuldada americana na vegnia dentant betg a debartgar. Or da l’aria hajan ils Stadis Unids be pudì furnir 124'000 tschaveras en la Strivla da Gaza l’emna passada.
• La presidenta da la cumissiun da l'UE Ursula von der Leyen empermetta d'avrir in corridor d'agid maritim tranter la Cipra e la Strivla da Gaza anc questa fin d'emna.
• L'aviatica militara da l'Israel ha tenor atgnas indicaziuns danovamain attatgà posiziuns da la milissa pro-iranaisa Hisbollah en il Libanon. La finamira saja stà duas posiziuns en il nord-ost dal pajais, communitgescha il militar israelian. Quellas tutgian tar las forzas aviaticas da la milissa ch'haja planisà ed attatgà pliras miras en l'Israel. Las attatgas da l'armada israeliana sajan ina recumpensa per l'attatgas ord l'aria da la Hisbollah dals ultims dis. Il Libanon ha medemamain annunzià attatgas israelianas. Latiers haja dà blessads.
• En vista a la situaziun desolata da la populaziun civila en la Strivla da Gaza pretendan ils stadis commember da l’UE ch’i dettia immediatamain ina pausa da cumbat. Quai ha ditg il president dal cussegl da l’UE, Charles Michel suenter discurs cun ils schefs da stadi e da regenza a Brüssel. En pli pretenda l’UE che l’Israel desistia d’ina offensiva a Rafah. En la citad al cunfin cun l’Egipta vivan actualmain 1,5 milliuns umans, per gronda part Palestinais ch’èn fugids d’autras zonas da cumbat.
• Tar in'explosiun en il Libanon èn trais observaders da l'ONU e lur translatader libanais vegnids blessads. Sco quai che la missiun Unifil communitgescha, saja la gruppa patrugliada per lung la lingia blaua – il cunfin dal Libanon cun l'Israel. La Unifil sezza haja instradà inquisiziuns. Medias libanaisas avevan rapportà dad attatgas cun dronas sin la missiun da l'ONU, e ch'i saja stà in'attatga da l'Israel. L'armada israeliana percunter renviescha las renfatschas. Dapi l'attatga da la Hamas sin l'Israel l'october passà datti adina puspè confruntaziuns per lung da quest cunfin.