Paja, temp, respect - Dunnas vulan vesair fatgs empè da parolas

1 / 3

Legenda: «Medema lavur, medema paja» Quels pleds che fittan in placat da chauma l'onn 1991 èn er oz anc actuals. Keystone

2 / 3

Legenda: Las dunnas sin il «Helvetiaplatz» a la chauma feministica dals 14 da zercladur 1991. Keystone

3 / 3

Legenda: Dunnas vulan vesair fatgs empè da parolas. Keystone

Gia ils onns 90 èn millis e millis dunnas idas sin via a far chauma per ils dretgs da las dunnas. Era da lez temp era il messadi cler: dretgs da las dunnas èn dretgs umans. Var trais decennis pli tard èn las pretensiuns anc adina actualas avunda per far in placat ed ir sin via per demonstrar davart dapli egualitad tranter um e dunna en noss pajais.

Igl è stà uras per ina midada

Cumenzà ha tut l'onn 1990 cun ina gruppa da lavurantas dad uras e bler curaschi. La fatscha davostiers: Liliane Valceschini, la presidenta da l'Associaziun svizra dals lavurers da metallurgia e da las uras (Smuv) en la secziun da Vallé de Joux. Ella è s'indignada pervi da las pajas anc adina inegualas en lur branscha ed ha gudagnà la secretaria da la Smuv, Christiane Brunner, per ella.

Brunner duaja suttametter l'idea da far chauma a la suprastanza da l'Uniun sindicala svizra (SGB). La fin finala è la proposta da far chauma dal 1990 vegnida acceptada unanimamain al congress da la SGB ed in comité da chauma naziunal è vegnì clamà en vita.

In onn pli tard, ils 14 da zercladur, én lura dunnas da l'entir pajais sa scuntradas a l’emprima chauma naziunala per ils dretgs da dunnas. Il datum é vegnì fixà cun patratg. Quai di é numnadamain stà precis 10 onns suenter la votaziun, tar la quala il pievel ha acceptà l'integraziun da l'artitgel d'egualitad en la Constituziun federala.

Legenda: Quant ditg anc? Tgi sa sche las participantas da l’emprima chauma da las dunnas l’onn 1991 avessan pensà che la resposta sin la dumonda saja: silmain anc 32 onns. Keystone

500'000 dunnas stattan bun per lur dretgs

Turitg, Berna, Basilea. En tut én var ina mesa milliun dunnas idas a far chauma ils 14 da zercladur 1991. Igl è stà la pli gronda mobilisaziun politica en Svizra dapi la chauma generala suenter l’Emprima Guerra mundiala. Er quest onn ha lieu ina chauma da las dunnas. Las pretensiuns ed il messadi èn stadas pli u mains las medemas.

Tar quella chauma èsi stà fitg visibel: La lescha na tanscha betg. I va per egualitad en las fatschentas, en las famiglias ed en tut ils secturs da la vita. Quai è lura stà il messadi, ed oz anc adina.

Ins pudess pensar che quella chauma n’haja betg purtà fritgs. Ma ella ha dà funs a la discussiun davart l'egualitad tranter um e dunna, chaschunà la lescha d’egualitad l’onn 1996 e dà curaschi a millis e millis mattatschas e dunnas en Svizra.