Anno 1970, suenter numerus protests, è la «Damenfussball-Liga» vegnida fundada en Svizra. Da quest temp era la rolla da las dunnas en la societad cler definida sin il tegnairchasa ed educar ils uffants. Definitiv betg dar ballape. Ma ellas han cumbattì per pudair viver lur passiun ed han conquistà lur plaz en quella domena dals umens.
1991 croda ina bastiun masculina en il Grischun
Piunieras tar ils emprims pass dal ballape da dunnas en il Grischun èn stadas las Sursilvanas. La stad 1991 han ellas fundà il club da ballape da damas Laax-Surselva.
Noss buns resultats han fatg taschair buccas nauschas.
Pliras stagiuns èsi stà il sulet club da dunnas dal Grischun ch'ha dà campiunadi, e quai cun success. Da la segunda liga si en emprima e perfin giugà promoziun per ir si en liga naziunala B.
Il motor dal ballape en Surselva è Alice Ardüser stada. Giuvnas che levan da quest temp dar ballape, stuevan far viadi a Bogn Ragaz. Daco betg empruvar da fundar in club en la regiun, è Alice Ardüser sa dumandada durant ses massa viadis en la Bassa a trenaments ed a gieus. Ed è vegnida surprendida dal grond interess da mattatschas e giuvnas da vegnir e giugar.
Jau sun stada fitg temelitga – il ballape ha laschà chattar la via en mia vita.
Sch'i n'avess betg dà l'equipa da dunnas a Laax, tgi sa sch'Ursina Capeder avess fatg sia via fin en la naziunala svizra da ballape ed era giugà en l'exteriur. Ella è naschida l'onn 1977 a Casti. Per dar ballape en in'equipa da junioras avess ella stuì far viadi a Bogn Ragaz. Memia lunsch davent e ses bab ha consolà ella. Sch'i dettia in bel di in'equipa da dunnas pli datiers, el Grischun u en Rumantschia, lura possia ella ir. E cura ch'ella ha udì dal club da dunnas fundà en Surselva n'ha nagut pli pudì tegnair ella.
Talent, disciplina e bler idealissem
Ursina Capeder ha fatg ed investì bler per il ballape. Tut è ì magari svelt. Da Laax a Bogn Ragaz en liga naziunala A, naziunala U21 e cun 19 onns en la naziunala Svizra. Sia posiziun la defensiun, bunamain 10 onns. E bainchapì, tut senza retschaiver ina paja. La suletta indemnisaziun da la naziunala da dunnas, las spesas da viadi. Ses club en la liga naziunala A è adina stà Bogn Ragaz. Cun in intermezzo da dus onns en ils Stadis unids tar divers clubs universitars els stadis da Missouri e Kansas. Il ballape da dunnas american era bler pli enavant ch'en Svizra. Durant ses temp en l'America è Ursina Capeder stada mez-profi. Il 2004 è ella sa retratga da la naziunala Svizra, pervia da ses studi da veterinaria. Sia lavur ha manà ella il 2006 en l'Irlanda nua ch'ella ha plirs onns anc dà ballape en la Premier League da l'Irlanda dal Nord – ha fundà famiglia ed è restada.
Il siemi ch'è daventà in nausch siemi
Era Manuela Casutt da Falera ha fatg sia via davent da l'equipa da dunnas da Laax en las selecziuns U14 ed U16 da la Svizra orientala e vinavant en la naziunala da las U18 fin en la naziunala svizra. Ses siemi da mattatscha è vegnì realitad.
Curt avant ses debut en la naziunala sa blessescha ella vi d'in schanugl. Ina blessura, ch'ella pensava ch'i saja puspè bun en in mez onn ha fatg ord ses siemi in nausch siemi.
In mund è dà ensemen, jau sun crudada en ina rusna.
Ses schanugl ha impedì da turnar e dar sin il nivel sco avant. In si e giu fisic e psichic cumenza. Cun be 19 onns prenda Manuela Casutt la decisiun da chalar cun il ballape e sa distatga quai sport ch'aveva dà ad ella uschè bler, era bleras bellas experientschas.
Return cun ina buna fin
Insanua en ses intern è la fascinaziun per il ballape restada. Ella ha dà vinavant sia savida cun trenar juniors. Manuela Casutt era dentant bunamain 30 cura ch'ella ha anc ina giada vulì savair tge ch'è pussaivel sco giugadura. Ela ha dà emprima liga cun las dunnas da Tusaun/Cazas e quai uschè bain, ch'ella ha survegnì la dumonda dad in club da la pli auta liga svizra, il FC Staad (oz equipa da dunnas FC Son Gagl). Ella ha detg Gea per ina stagiun. Ina plain passiun ed emoziuns. Ina stagiun ch'ha manà ad ina buna fin e laschà far pasch cun il ballape.
