L’atun è bler memia bel per sa serrar en cuschina e star davos las chazzettas. Perquai va RTR en differentas parts dal Grischun nua che la racolta da differents products capita. I na vegn betg sulettamain rapportà dal lieu, mabain era fatg tschuf ils mauns per gidar tar la racolta.
Las moderaturas Gaby Degonda e Georgina Janki sa mettan a la lavur per la racolta, ellas gidan als producents tar ils differents process da lavur e rapportan live dal lieu al radio RTR.
Racolta da chastognas en Bregaglia
Mesemna daventa la lavur da racolta pli spinusa. Cun guants giain nus a racoltar chastognas cun Ivana ed Andreas Engler per la vendita e per il festival da chastognas.
Las chastognas gronda vegnan vendidas directamain, la pitschnas vegnan tostas èn in pitschen indriz da torrer. Suenter pon ellas vegnir per far farina ma er per mangiar per exempel sco schuppa da chastognas da la Bregaglia.
-
Bild 1 von 7. Bildquelle: RTR Flavia Vincenz.
-
Bild 2 von 7. Chastognas racoltadas da la famiglia Engler. Bildquelle: RTR Flavia Vincenz.
-
Bild 3 von 7. La racolta da chastognas è ina gronda lavur. Moderatura Gaby Degonda ha gidà. Bildquelle: RTR.
-
Bild 4 von 7. La famiglia Engler e la moderatura Gaby Degonda. Bildquelle: RTR Flavia Vincenz.
-
Bild 5 von 7. Racolta da chastognas a Bondo en ina chasetta da torrer. Bildquelle: RTR Flavia Vincenz.
-
Bild 6 von 7. Planta da chastognas a Bondo. Bildquelle: RTR Flavia Vincenz.
-
Bild 7 von 7. Vehichel cun racolta da chastognas. Bildquelle: RTR Flavia Vincenz.
Racolta d'urtais a Laus
Sin bunas 60 aras culitveschan Marcus ed Anna-Maria Duff divers legums e verduras. Sin la pli gronda surfatscha creschan urtais, la feglia per far capuns. Ils urtais dals Duff's èn famus e vegnan vendids millis e millis via vendita directa.
Sper ils blers urtais e legums sco randas, zuchettis, tomatas, salata, fava da tuttas colurs e lunghezzas creschan sin 1'300 metrers sur mar era insquanta verdura exotica. Sper melonas era topinambur e stachys.
Topinambur vegn era numnà il tartuffel dals diabetichers. Stachys è ina delicatessa che drova blera pazienzia da racoltar e schubergiar. Stachys sumeglian in pau a crevettas.
-
Bild 1 von 13. Georgina Janki racolta urtais cun Marcus ed Anna-Maria Duff. Bildquelle: RTR, Flavia Vincenz.
-
Bild 2 von 13. Ils ierts dals Duffs. Bildquelle: RTR, Flavia Vincenz.
-
Bild 3 von 13. Urtais cun la grondezia ideala per racoltar ed ir en vendita directa. Bildquelle: RTR, Flavia Vincenz.
-
Bild 4 von 13. Urtais racoltà. Bildquelle: RTR, Flavia Vincenz.
-
Bild 5 von 13. En quest tunnel creschan anc l'october legums tut a dubel. Bildquelle: RTR, Flavia Vincenz.
-
Bild 6 von 13. Stgarpans ora questas flurs pon ins racoltar topinambur, ina sort tartuffel. Bildquelle: RTR, Flavia Vincenz.
-
Bild 7 von 13. La fava per la schuppa da giutta. Bildquelle: RTR, Flavia Vincenz.
-
Bild 8 von 13. Era melonas creschan a Laus. Bildquelle: RTR, Flavia Vincenz.
-
Bild 9 von 13. Stachys, ina delicatessa e rariatad che crescha era sin 1'300 meters sur mar. Bildquelle: RTR, Flavia Vincenz.
-
Bild 10 von 13. Stachys dovran blera pazienzia per racoltar a maun. Bildquelle: RTR, Flavia Vincenz .
-
Bild 11 von 13. Tschertga ils stachys. Bildquelle: RTR, Flavia Vincenz.
-
Bild 12 von 13. Quellas plantas da fava pon vegnir fin 1 meter lungas e creschan l'emprima giada a Laus. Bildquelle: RTR, Flavia Vincenz .
-
Bild 13 von 13. Georgina Janki cun ina chista plaina. Bildquelle: RTR, Flavia Vincenz.
A Müstair a chavar tartuffels
Sin l’er da tartuffels da Jon Jachen Flura a Müstair vegn actualmain fatg lavur da racolta. Igl è il temp nua ch'ins po prender ord la terra la lavur dals ultims mais e tegnair enta maun ils tartuffels. Jon Jachen Flura cultivescha tartuffels sin plirs champs che dattan ensemen da quai da 3 hectaras. Las sorts ch'el racolta èn differentas, era da diversa consistenza. Tar nossa visita a Müstair essan stads cun tractor e maschina speziala sin il champ cun la sort Jelly. In tartuffel mellen da consistenza dira (feskochend). Dentant stuì constatar, che la paletscha vegn megna svelt davent, tgei che munta ch'ils Jelly's ston anc star in pau en la terra.
Nus avain dischlocà nossa lavur sin il champ dals tartuffels cun il num Laura. Quist tartuffel è da consistenza mez dira e sia paletscha è cotschna. Quella sort pronta per racoltar. Era sche la racolta gronda tar la Flura Agrar cumenza pir a partir da l'emna che vegn, quinta Jon Jachen Flura cun ina racolta media da buna qualitad. Da quai dad 80 tonnas tartuffels dastgassi dar quest atun.
Ina gronda part va en la vendita directa e resta en la regiun. Ma ina part dals tartuffels da Jon Jachen Flura sa tschentan era en stizuns e tar interpresas e partenaris en la Bassa.
-
Bild 1 von 13. Di cun aura e cundiziuns perfetgas per lantschar la racolta. Bildquelle: RTR.
-
Bild 2 von 13. Anc èn las chistas per la racolta da tartuffels vidas. Bildquelle: RTR.
-
Bild 3 von 13. Georgina Janki è viagiada en la Val Müstair per gidar sin ils ers. Bildquelle: RTR.
-
Bild 4 von 13. Jon Jachen Flura controlla sch'ils tartuffels, surtut sche la paletscha, lubescha la racolta cun la maschina. Bildquelle: RTR.
-
Bild 5 von 13. Il tartuffel Jelly, ch'è fitg dumandà tar la clientella da Jon Jachen, sto anc star in tempet en la terra. Bildquelle: RTR.
-
Bild 6 von 13. Jon Jachen Flura en in da ses numerus champs da tartuffels. Bildquelle: RTR.
-
Bild 7 von 13. Senza tractor e maschina speziala na fissi betg pussaivel da racoltar tantas tonnas tartuffels. Bildquelle: RTR.
-
Bild 8 von 13. In dals numerus champs da tartuffels da la Flura Agrar. Bildquelle: RTR.
-
Bild 9 von 13. Da la sort Laura avain nus racoltà il di da noss'acziun radund 1 tonna. Bildquelle: RTR.
-
Bild 10 von 13. Era en la bassa datti da cumprar tartuffels da Müstair (per exempel en la Migros). Bildquelle: RTR.
-
Bild 11 von 13. Ils tartuffels Jelly èn sauns e taffers. Bildquelle: RTR.
-
Bild 12 von 13. In'ulteriura maschina sortescha ils tartuffels che sa tschentan en satgs da 12,5 ubain 25 kilos. Bildquelle: RTR.
-
Bild 13 von 13. Quists bels pren la moderatura cun ella en Surselva. Bildquelle: RTR.
Lavin: La pli auta plantascha d'artischoccas en l’Europa
Gaby Degonda ha visità ils 7 da settember la plantascha d'artischoccas a Lavin.
-
Bild 1 von 6. L'emprima etappa dad «RTR racolta» maina la moderatura Gaby Degonda a Lavin. Bildquelle: RTR.
-
Bild 2 von 6. Là cultivescha Jürg Wirth sin var 20 hectaras artischoccas sin il Bain Uschliaingias. Bildquelle: RTR.
-
Bild 3 von 6. L'artischocca vala sco la regina da la verdura ed ha blers vitamins e minerals impurtants. Bildquelle: RTR.
-
Bild 4 von 6. Sin il bain Uschliaingias creschan artischoccas sin passa 1400 meters sur mar. Quai è probablamain la pli auta plantascha d'artischoccas da l'Europa. Bildquelle: RTR.
-
Bild 5 von 6. La racolta d'artischoccas dovra lavur precauta e fina. Bildquelle: RTR.
-
Bild 6 von 6. Ina bella racolta. Bildquelle: RTR.