L’istorgia dal mat cun chavels ritschads nairs, egls blaus e la chapitscha da launa blaua datti entant en 15 differentas linguas, perfin en la scrittira da tschorvs.
-
Bild 1 von 11. Ina scena ord il film da Heiniger dal 1953 cun ils trais uffants da Guarda. Bildquelle: RTR, Anna Caprez.
-
Bild 2 von 11. Extracts da la filmada dal 1953. Bildquelle: RTR, Anna Caprez.
-
Bild 3 von 11. Not Schlegel en la vegliadetgna da 10 onns duran la filmada a Guarda. Bildquelle: RTR, Anna Caprez.
-
Bild 4 von 11. Tilly Schlegel, la matta che ha gia plaschì da quella giada a ses um Not. Bildquelle: RTR, Anna Caprez.
-
Bild 5 von 11. Not e Tilly Schlegel cun chavras. Bildquelle: RTR, Anna Caprez.
-
Bild 6 von 11. Not e Tilly Schlegel vesan per l'emprima giada il film cun els sco acturs. Bildquelle: RTR, Anna Caprez.
-
Bild 7 von 11. Not e Tilly Schlegel oz - 67 onns suenter la filmada a Guarda. Bildquelle: RTR, Anna Caprez.
-
Bild 8 von 11. Constant Könz, 91 sa regorda anc bain vid sia madrastra Selina Chönz. Bildquelle: RTR, Anna Caprez.
-
Bild 9 von 11. Selina Chönz cun ses um Jachen Ulrich Könz dal 1978. Bildquelle: editionmevinapuorger.ch.
-
Bild 10 von 11. Alois Carigiet en ses element. Bildquelle: SRF.
-
Bild 11 von 11. Ils "geniturs" dad Uorsin: Selina Chönz ed Alois Carigiet. Bildquelle: Keystone.
Il cudesch d’uffants rumantsch è stà in tal success e quai betg be tar nus, ma en tut il mund – quai è bunamain in miracul
Il cudesch «Uorsin» che l’Engiadinaisa Selina Chönz-Meyer ha scrit, ha il Sursilvan Alois Carigiet illustrà cun ses maletgs ed uschia er contribuì sia part impurtanta vid l’istorgia da success.
Exposiziun anc averta
En la Chesa Planta a Samedan datti anc fin ils 9 d’october 2020 in’exposiziun davart ils dus artists e lur istorgia da success: Selina ed Alois – 75 onns Uorsin. Chasper Pult ha ramassà per quella exposiziun ina pluna fastizs da Chönz e Carigiet.
-
Bild 1 von 13. Bildquelle: RTR, Anna Caprez.
-
Bild 2 von 13. Il bainvegni a l'exposiziun en Chesa Planta a Samedan. Bildquelle: RTR, Anna Caprez .
-
Bild 3 von 13. Alois Carigiet ha perfin disegnà in maletg per far reclama per l'Ursin. Bildquelle: RTR, Anna Caprez.
-
Bild 4 von 13. La chapitscha blaua che Selina Chönz ha fatg sez per inspirar Carigiet. Bildquelle: RTR, Anna Caprez.
-
Bild 5 von 13. Ina skizza da l'Uorsin che Carigiet ha fatg paucs onns avant sia mort per scolaras a Cuira. Bildquelle: RTR, Anna Caprez.
-
Bild 6 von 13. Il cudesch d'Uorsin datti en 15 differentas linguas. Bildquelle: RTR, Anna Caprez.
-
Bild 7 von 13. Perfin in'ediziun en farsi datti il cudesch dad Uorsin. Bildquelle: RTR, Anna Caprez.
-
Bild 8 von 13. Cudesch cun dedicaziun da Selina Chönz a Jon Pult. Bildquelle: RTR, Anna Caprez.
-
Bild 9 von 13. L'emprim cudesch d'uffants da Cariegit era: Des St. Moritzer Peterli wunderbares Skiabenteuer. Bildquelle: RTR, Anna Caprez.
-
Bild 10 von 13. La gronda plumpa - actualmain exposta en la Chesa Planta a Samedan. Bildquelle: RTR, Anna Caprez.
-
Bild 11 von 13. carta d'autogram dad Alois Carigiet. Bildquelle: RTR, Anna Caprez.
-
Bild 12 von 13. Extract da correspondenza tranter Alois Carigiet e sar Loringett dal Schweizer Spiegel Verlag. Bildquelle: RTR, Anna Caprez.
-
Bild 13 von 13. Chasper Pult che ha organisà in'exposiziun en occasiun dal giubileum dad Uorsin. Bildquelle: RTR, Anna Caprez.
L'autura....
Selina Chönz, naschida il 1910 a Samedan aveva emprendì mussadra da scolina, era viagiada ed aveva emprendì pliras linguas. Suenter sia emprima plazza a Zuoz, ha ella vivì cun ses um Jachen Ulrich Könz e ses quatter uffants a Guarda. In da quels mats è l’artist e pictur Constant Könz da Zuoz. La relaziun tranter el e sia madrastra Selina na saja betg adina stada armonica. Quai surtut cura ch’els han discutà davart l’art e sia impurtanza.
Selina era ina persuna nova tar nus en chasa e quai ha funcziunà tant enavant en urden.
La ferventa Rumantscha ed er engaschada per ils dretgs da las dunnas, aveva remplazzà il «K» da ses num da schlatta tras in «CH».
L'illustratur...
Alois Carigiet, naschì il 1902 a Trun, ha lavurà suenter in emprendissadi sco pictur da decor a Turitg, nua ch’el aveva in agen atelier cun fin a 6 emploiads. Il placat il pli enconuschent durant quella perioda è quel ch’il artist aveva creà per la «Landi» dal 1939. Carigiet è silsuenter sa retratg da l’affar a Turitg ed è ì a la tschertga da sia via artistica.
Inscunter arranschà
La sentupada tranter Selina Chönz ed Alois Carigiet è be gartegiada grazia l’engaschi dal «puclarin» Jon Pult. Il romanist aveva gidà a Chönz da contactar l’artist a Turitg. Fin ch’il cudesch «Uorsin» è stà pront, haja durà 5 onns. Er anc oz è l’istorgia dal mat engiadinais che na capitulescha betg in hit. Ed «Uorsin» tutga suenter «Heidi» tar il pli enconuschent cudesch d’uffants.
Il grond success dal cudesch han ils «geniturs da l’Uorsin» Chönz e Carigiet, anc pudì giudair ditg. Alois Carigiet è mort il 1985 cun 83 onns, Selina Chönz il 2000 en la vegliadetgna da 90 onns.