Siglir tar il cuntegn

Header

cuntegn

Cultura Il jazz en il Grischun

Weekly Jazz fa festa per ses giubileum da 10 onns e nus giain en tschertga dals fastizs dal jazz en il Grischun.

«Il jazz en il Grischun»

Ils cumenzaments

En Svizra datti emprims fastiz dal jazz gia il principi dal 20avel tschientaner, quai è però anc in moviment zunt pitschen che sa concentrescha sin las citads pli grondas. En il Grischun cun sia musica populara, instrumentala e da chors ha il jazz gi pli grev da s’etablir. L’emprima preschientscha era en ils hotels cun ses giasts internaziunals ed ina da las bands svizras enconuschentas a partir dals onns 30 era quella dal bernais Teddy Stauffer. Ses «Grosses Tanzorchester» sunava quella giada en il Hotel Palace a San Murezzan.

Suenter la segunda guerra mundiala è il access pli simpel, cun las emissiuns da radio americanas riva il jazz er tar in public pli grond ed a partir dals onns 40 e 50 datti er en Grischun amaturs dal jazz che cumenzan a far musica. Ina da las emprimas bands era ina da swing: «Ruetama», fundada il 1941 da Sepp Dörig che aveva lura 16 onns. Surtut a Cuira datti ina pitschna scena da jazz fitg activa, cun persunalitads sco il trumbettist Arthur «Abraham» Tester, e dal 1956 avra schizunt in local da jazz a la Süsswinkelgasse.

Il gnieu da vizis

Las reacziuns èn stadas fermas: quai saja in «gnieu da vizis» amez la pitschna citad paschaivla. I ha gidà pauc e i ha schizunt dà bands indigenas: ils Praxim Stompers, ils New Orleans Hot Tigers, la Planaterra Street Gang ubain la Riverside Jazz Band. Tar diversas da quellas era er Fritz Trippel da la partida, er dal 1972 cur ch’ils «Chicago Jazz Friends» èn vegnids fundads. Quella band ha existì fin dal 2008. En las valladas grischuns è il jazz main preschent. Da menziunar è la band dals Frars Maissen da Trun che fascheva jazz en il stil da New Orleans e Dixieland.

audio
Il jazz en il Grischun
ord Famus e glorius dals 09.11.2018.
laschar ir. Durada: 4 minutas 8 Secundas.

Ina generaziun nova

A partir dals onns 80 sa midan ils stils ed eir ils musicists. Il Jazz vegn pli modern, cun tuns da fusiun cun rock e funk, però er cun elements da la musica mundiala – ed ils artists èn adina dapli scolads, blers fan scolas da musica e da jazz. Uss exista ina scena fitg viva, creativa ed innovativa ch’è colliada fitg bain e che collavura er savens. Er las rumantschas ed ils rumantschs han lura scuvert lur passiun pel jazz, cun bands sco Clamür, Standards of rumantsch, SchnoZgroup, (C’est si) B.O.N. e adina dapli interpretas ed interprets s’interessan pel jazz: Lucas Schwarz, Clau ed Andriu Maissen, Rees Coray, Martina Berther, Valeria Zangger, Peter Conradin Zumthor, Rezia ed Ursina e Rolf Caflisch.

Quà capita il jazz:

Club da jazz Cuira: uniun cun 350 commembers, fundada d’in per entusiasts dal jazz il 1977. Ha organisà dapi là sur 500 concerts, er cun grondezzas dal jazz sco Dave Brubeck, Teddy Wilson, Art Blakey, Jimmy Smith e Clark Terry. Fin il 2016 eran ils concerts en la sala dal hotel «3 Könige», uss en l’aula da la chasa da scola Stadtbaumgarten. L'avegnir dal Club da jazz da Cuira è intschert.

Festival da jazz a San Murezzan: eveniment creà il 2007. L’emprim cun paucs pitschens concerts. Uss da chasa en il Dracula Club e mintga stad datti 50 represchentaziuns. È daventà in dals festivals ils pli impurtants cun in program d’emprima qualitad cun nums sco: Chick Corea, Herbie Hancock, John Scofield, Norah Jones, Al Jarrean, Nigel Kennedy, Klaus Doldinger, Paolo Conte. Atmosfera unica ed intima en il Dracula Club cun be 200 plazzas.

Jazz-Welt-Festival: l’emprima giada il 2005 sco inscunter musical sut tschiel avert en la citad veglia da Cuira. È sa sviluppà ad in eveniment cun bands grischunas, svizras ed internaziunalas che preschentan jazz e musica da tut il mund. Ha preschentà bands sco: Offbeat Jazz4tett, Kouglof, Standards of Rumantsch, Quintinò, Knurrhahn e Ganes.

Festival da jazz a Schlarigna: la fin d’avust cun in program cun jazz tradiziunal da New Orleans, brass e dixieland. L’onn proxim datti la 23 avla ediziun.

Uncool Festival: dapi il 1999 in inscunter a Poschiavo cun musica e culturas da tut il mund cun bands anc pauc enconuschentas, avantgarda e bleras scuvertas. Fin dal 2012, dapli là en in autra furma, cun artists in residence.

Weekly Jazz: Mintga gievgia saira en la bar dal Marsöl a Cuira. Il musicist Rolf Caflisch ha fundà il 2008 questa seria da concerts, l’emprim plitost sco Jam Session da musicists che s’enconuschan. Cun ils onns è quai daventà in lieu d’inscunter per amaturs dal jazz contemporan, swing e bebop. Weekly Jazz vegn finanzià cun donaziuns e contribuziuns da citad e chantun.

Fin uss ha el organisà 400 concerts. Ultra da quai datti er lavuratoris, discussiuns e referats. Quà o là va Weekly Jazz er en las regiuns, uschia cun ils concerts «Jazz aint il tablà» a Susch, «Ün di da jazz» sin il chastè da Tarasp ed ils concerts en il Cinema sil Plaz a Glion ed en il Kulturschuppen a Clostra. promova la scena da musica regiunala e collia musicistas e musicists dal Grischun e da tut la Svizra.

Artitgels legids il pli savens