Inspirà dals scumbigls da Turitg, rebellescha la giuventetgna er en Engiadina cunter las normas e structuras tradiziunalas da la societad. La plazza dal vitg da Samedan daventa il lieu d’inscunter da la giuventetgna. Dentant cun star da cumpagnia, far musica e chiffar arriva er il heroin en la vita dals giuvenils. La dependenza da drogas e la mort da lur uffants ed amis schochescha e paralisescha l’entira regiun. Sentiments d’impotenza e da culpa dividan la communitad dal vitg.
Tge che ha cumenzà a Samedan sco revolta, ha finì per blera glieud giuvna en dependenza da drogas e mort.

Avant tschintg onns auda il cineast Ivo Zen, che è creschì si en la Val Müstair, per l’emprima giada da la tragedia dals onns 80 en l’Engiadin’Ota . La scuverta sveglia sias marveglias e l’idea per in film. El tschertga persunas che faschevan part da questa «scena». El discuta cun persunas che sa regordan, sco che amis ed amias gievan a Turitg per cumprar drogas. El s’entaupa cun pertutgads ch’han superà lur dependenza da drogas ed el contactescha geniturs che han pers lur uffant pervia da las drogas. I dovra bler pazienza, perseveranza ed in fin sentiment enfin che Ivo Zen gudogna la confidenza dals pertutgads, enfin che perfin geniturs èn pronts da raquintar en il film lur istorgia.
Jau udiva savens: Quai è gia daditg passà. Blers vulvevan ils egls, cur che jau raquintava da mes intent da far in film davart quest temp.
Malgrà tut las resistenzas ha Ivo Zen sentì che quest temp dals onns 80 ha in impurtant plaz en las regurdientschas dals pertutgads e ch’il basegn da raquintar ed elavurar questa tragedia è qua. Ina persuna che è stada pronta e perfin engraziaivla da savair raquintar è Men Bisaz da Schlarigna

Men-Duri, il figl da Men Bisaz è mort il 1994 dad ina surdosa, in uschenumnà «goldener Schuss», e quai il di avant ch’el avess pudì cumenzar in emprendissadi. Da sia sepultura era la baselgia a Samedan fullanada. Men Bisaz smina ch’ils blers n’èn betg vegnids pervia da ses figl, mabain pervi dad ina autra raschun:
Quella giada èn blers vegnids en baselgia mo per tadlar tge pregia fa el ussa dad in da quels tips, che è mort da drogas.
Era Monika Ramponi ha pers ses figl pervia da las drogas. Ils menders sentiments èn per ella – uss mirond enavos – il fatg da na pudair gidar, da pudair far nagut. Sco mamma avess ella taglià giu ses maun per gidar a ses figl, ma la droga è pli ferma che l’amur da la mamma.

Ch’ins n’ha betg savì tematisar las drogas è pervia da la stretga communitad. Mintgin enconuscha mintgin. Tuts han savì e nagin n’ha detg nagut.
Sper il bab e la mamma da dependents da drogas, raquintan en il film «Il tschêl da Samedan» era Nicole Buchmeier è Stephan Gianom da Samedan lur vista da quest temp, la vista dals dependents da drogas. Els han emprendì d’enconuscher in a l’auter en il Stadtpark a Cuira. Da lez temp prendevan omadus drogas diras. Els dus hajan gì cletg e pudì gidar in l’auter da superar las drogas.

Jau hai duvrà el per smetter.
Jau sai dir oz, nus essan da quels paucs ch'han dumagnà.

Il plaz avant l’apoteca, ma cunzunt l’ustaria Croce Bianca era il lieu da sentupada da la giuventetgna samedrina. Qua s’inscuntravan tuts, betg mo quels che consumavan drogas. Qua ha Claudia Höllriegl era emprendì d’enconuscher Andri. Pir suenter in tschert temp ha ella realisà che ses ami è dependent da heroin. Al cumenzament ha ella anc cartì e sperà da pudair gidar, ma alura realisà che quai n’è betg uschè simpel da salvar insatgi ch’è dependent da las drogas. Per sezza betg sa perder decida ella da sa separar dad Andri.
Il mal sto survegnir ses plaz.

Il Cuntrasts «Il tschêl da Samedan» rumpa il silenzi ed avra portas per in process da reconciliaziun e confruntaziun cun il passà.
Visita tar RTR
Il film «Under blue Sky» u «Il tschêl da Samedan» è gia vegnì emess en il kino. E dumengia, ils 5 da settember ed ils 12 da settember vegn il film emess en duas parts sin SRF1. Perquai fa Ivo Zen anc ina visita ad RTR per discutar davart il film.