Siglir tar il cuntegn

Header

video
Landquart: Boomtown u macla dal Grischun
Or da Cuntrasts dals 17.01.2021.
laschar ir. Durada: 25 minutas 17 Secundas.
cuntegn

Landquart Boom town u macla dal Grischun

Gia Thomas Mann scriveva en il «Zauberberg» da «einer kleinen Alpenstation, wo man den Zug zu wechseln gezwungen ist». Mo Landquart fa surstar cun sia istorgia plaina da piuniers ed experiments, cun sia multiculturalitad e cun sia veglia d'adina puspè s’inventar da nov. In’omagi ad in lieu negligì.

Radund 9’000 persunas da 68 naziuns vivan a Landquart, ed els vegnan guardads cun cumpassiun dal rest dalla Svizra. Mo la glieud da Landquart vesa lur vischnanca cun auters egls: sco lieu da la diversitad e dals experiments, sco boom town u da maniera pragmatica: sco citad pitschna ideala pertutgant las colliaziuns da traffic, cun tschains pajabels damanaivel da las pli bellas muntognas.

In ensemble da casas multifaras.
Legenda: In ensemble da casas multifaras. Christina Caprez

Landquart è naschi avant pir 150 onns grazia a la viafier. In vitg atipic per il Grischun nua che mintga vitg ha in coc medieval. Per la paja datti qua spazi per novas ideas, per exempel en l’architectura. La via da la staziun è sco in museum dals 150 onns passads. Gia per Friedrich Nietzsche era l’absenza d’ina lunga istorgia in avantatg: «Die Ortschaft Landquart ist in einer glücklichen Lage. Sie hat weder Ahnen noch Tradition. Was ihr an Vergangenheit abgeht, scheint sie an Verständnis für die Aufgaben der Gegenwart zu haben.» Nua ch’i na dat nagina tradiziun, è ins pli liber da far experiments.

Marc e ses experiment sin il funs.
Legenda: Marc e ses experiment sin il funs. Christina Caprez

Per exempel il fisicher Marc Schneebeli: El e ses partenari han sviluppà in instrument per mesirar radars. Landquart è per els in lieu ideal per sviluppar lur ideas innovativas. Il terren per lur experiments è per uschè da dir davant chasa, il tschains per lur labor è bass e gist sper la staziun. Da là als porta il tren en in’ura en la Bassa tar lur clients. Novs impuls speran els da survegnir dal Technopark ch’è vi da sa furmar, duas etaschas sur lur labor, cun 40 plazzas da biro per start-ups tecnologics.

Genet e sias amias.
Legenda: Genet e sias amias. Christina Caprez

A Landquart vivan passa 120 persunas da l’Etiopia e da l’Eritrea, ina gronda cuminanza che celebrescha schizunt atgnas messas. L’Etiopa Genet Hadgu viva dapi quatter onns a Landquart. Ils emprims onns en Svizra ha ella passentà a Tusaun, nua ch’ella sa sentiva suletta: «A Tusaun erel jau suletta. Jau drovel famiglia, e qua poss jau emprender d’enconuscher glieud.» Era a sia amia Azieb Okubay plascha i qua: «Landquart è sco in dachasa. Ins sa senta appartegnent – auter ch’en ina citad gronda. La glieud è interessada vi dal barat d’ideas e l’integraziun.»

Ils pioniers da la Viafier retica.
Legenda: Ils pioniers da la Viafier retica. MAD

Gia ils emprims abitants a Landquart eran migrants. Il lieu nascha 1889 cun l’avertura da la Viafier retica da Landquart a Tavau. Il medem mument sco la viafier vegn er la fabrica da palpiri averta, ulteriuras industrias suondan. Da dapertut enturn vegnani a Landquart. Ins sto crear in entir vitg or dal nagut. Betg mo chasas e fabricas, mabain er ina vita communabla. L’onn 1910 vivan gia passa 1’700 persunas a Landquart.

Landquart 1910.
Legenda: Landquart il 1910. MAD

Il spiert da pionier è restà. Ins dastga experimentar a Landquart, ins dastga er fallar. Er en il futur cuntinuescha Landquart a crescher. Tenor prognosas vegn la populaziun a s’augmentar ils proxims 20 onns per bunamain in terz. Nova glieud cun atgnas ideas vegnan a furmar la fatscha da Landquart. Ed uschia è la midada la suletta cuntinuitad da quest lieu, ch’è naschì avant 150 onns or dal nagut.

RTR Cuntrasts 17:25

Artitgels legids il pli savens