Siglir tar il cuntegn

Header

video
Silva Semadeni – Ferma en la minoritad
Or da Cuntrasts dals 23.04.2019.
laschar ir. Durada: 23 minutas 58 Secundas.
cuntegn

Cuntrasts Silva Semadeni – Ferma en la minoritad

La politicra Silva Semadeni è in’exota. Ella fa part da pliras minoritads e s’engascha politicamain per quellas: Per il rumantsch ed il talian, per l’ambient e las regiuns da muntogna, encunter gieus olimpics e segundas abitaziuns. Ma gia sco uffant e giuvenila tutgava ella adina «tar ils auters».

L'october 2019 han lieu las elecziuns federalas – lura vegn elegida ina nova squadra parlamentara che va ils proxims onns per il Grischun a Berna. Ina cussegliera naziunala che terminescha quest onn sia carriera politica è Silva Semadeni (PS).

audio
Mezdi: Cuntrasts Silva Semadeni – Discurs cun l'autura
ord Actualitad dals 25.04.2019.
laschar ir. Durada: 6 minutas 15 Secundas.

L'emissiun «Cuntrasts» purtretescha la politicra socialdemocratica, l'accumpogna durant ina da sias davosas sessiuns e mussa quant ferma ch'ella è bullada da diversas posiziuns ed experientschas minoritaras.

Minoritad 1: Figlia illegitima

La naschientscha da Silva Semadeni l’onn 1952 è stada in scandal, insatge che na dastgava betg esser. Il problem: Il bab è catolic, la mamma refurmada – in’istorgia nunpussaivla a Poschiavo. Els n’èn betg maridads ed il bab n’è betg pront da renconuscher l’uffant.

Silva Semadeni nascha sco figlia illegitima. Ils onns 50 atgnamain in cas per la chasa d’uffants. Il salvament per mamma e figlia è, che la tatta ed il tat a Poschiavo èn pronts da prender si la matta tar els, e ch'els la tiran si sco in’atgna figlia. Uschia regalan els ina vita nova a la mamma ed in’uffanza fortunada a Silva Semadeni.

Malapaina naschida, è Silva er stada in cas giuridic. Per survegnir almain sustegn finanzial dal bab datti dus process da paternitad. E Silva Semadeni e sia mamma gudognan, il bab sto pajar. A Poschiavo tut che saveva tgi ch’il bab era: in um cun influenza, PCD ed advocat. Be la matta sezza na saveva quai betg. Discurrì vegniva be davosvi. Silva Semadeni numnava sia mamma «mami», sia tatta «mamma» e ses tat «pa». Ella aveva bain dubis da questa constellaziun da famiglia nunconvenziunala. Ma pir cun 13 onns è ella vegnida a savair, ch’ella è ina «figlia illegitima».

Minoritad 2: Refurmada tranter catolics

Poschiavo era ina vischnanca dividida. D’ina vart ils catolics, da tschella vart ils refurmads. Blers catolics, paucs refurmads. I deva ina scola per ils catolics ed in’autra scola per ils refurmads. Vi dal dialect udiv’ins da tge cuminanza ch’ins fascheva part. In cun l’auter na discurriv'ins betg.

Silva Semadeni è creschida si en la minoritad refurmada, e quai era difficil. Gia baud ha ella stuì emprender da defender in’autra opiniun. Declerar pertge ch’ella na venereschia betg la Madonna e sa giustifitgar pertge ch’il Papa na gioghia per ella nagina rolla.

Quest’experientscha l’ha bullada fin oz – e sveglià ses engaschament per la cuminanza ed il «respect da la creaziun», sco Silva Semadeni di. Pir ils onns 70 è vegnida unifitgada la scola a Poschiavo. Oz na dumonda pli nagin suenter la religiun.

video
Silva Semadeni è in animal politique. In «creppun» che fa punts.
Or da RTR dals 23.04.2019.
laschar ir. Durada: 34 Secundas.

Minoritad 3: «Cotschna» tranter «nairs»

Poschiavo era ed è fin oz ina bastiun da la Partida cristiandemocrata (PCD). Cura che Silva Semadeni ha fundà ensemen cun ses socis l’onn 1980 la secziun da la Partida socialdemocratica (PS) Poschiavo fascheva ella puspè part d’ina minoritad. Ina minoritad che vegniva cumbattida e ridiculisada.

Cura ch’els s'èn engaschads l’onn 1984 cunter in vitg da vacanzas cun segundas abitaziuns cun duas iniziativas hai dà ina detga «guerra civila», di Reto Raselli, in cumpogn da Silva Semadeni. Gudagnà han tuttina ils giuvens sanesters – cunter tut las autoritads da la vischnanca.

Malgrà quai, far carriera politica a Poschiavo era prest impussibel per ils socialdemocrats. Silva Semadeni è ida sia via entaifer la PS grischuna. Cura ch’ella è vegnida elegida l’onn 1995 en il Cussegl naziunal è quai capità surtut grazia a las vuschs da la PS Cuira. «Il Puschlavin elegia pli gugent in Sursilvan da la PCD, ch'ina Puschlavina da la PS», di Reto Raselli. Er sche Poschiavo è cun Silva Semadeni represchentà per l’emprima giada insumma en il Cussegl naziunal a Berna, è e resta ella fin oz per blers quella «cotschna cun ideas verdas».

Silva Semadeni

Avrir la box Serrar la box

Silva Semadeni (1952) è naschida e creschida si a Poschiavo. Suenter il seminari da scolasts a Cuira e suenter ses studis d'istorgia, da scienzas da la cultura populara e da litteratura taliana ha ella lavurà sco magistra a la Scola chantunala. Fatg politica per la Partida socialdemocratica ha ella en il parlament da la citad da Cuira (1994-1996) e durant 12 onns en il cussegl naziunal a Berna (1995-1999 e 2011-2019). Ses focus politic èn la natira, l'ambient, l'energia e la cultura. Tranter auter è Semadeni stada presidenta da la Pro Natura (2002-2018) ed aveva uffizis tar la Pro Helvetia e tar la Cumissiun federala dal Parc naziunal.

Il film «Silva Semadeni – Ferma en la minoritad» purtretescha la cussegliera naziunala grischuna en occasiun dad ina da sias davosas sessiuns.

Cuntrasts 17:25

Artitgels legids il pli savens