Sia vita professiunala ha cumenzà cun in'experientscha traumatica: Cun 17 onns durant ina stad sin l'Alp da Cassons a Flem han il famegl Giusep Gheradi e sia equipa d’alp stuì far frunt ad ina epidemia da zoppina che ha decimà il muvel. El raquinta: «Quai è stà ina situaziun sgarschaivla. Tut gieva bain ed igl era gia il mais d’avust.» Ma pervia da la zoppina è ina part dal muvel vegnida stgargiada e mazzada. Tschella part ha il persunal stuì sajettar e sutterrar. Nagin da quell’equipa è suenter puspè ì ad alp. Ils nauschs siemis èn anc restads per in tschert temp.
Adattà al tema:
Giusep Gherardi ha suenter quella stad lavurà sco manual vid la punt da Stenna a Flem, ed ha silsuenter pudì far in emprendissadi da miradur a Turitg. Il schabetg ha dentant manà el durant dus onns en ils guauds dal Canada. Quai cun ina firma svizra, spezialisada sin turns da sugas e maschinas per lavurar en il guaud. Sin quai temp guarda el enavos cun gust. Ir ora en il mund sco um giuven era quai ch’el ha alura vulì. Engles na haja el betg propi emprendì, perquai ch’el lavurava per gronda part cun glieud svizra. El n’ha betg gì temp da laschar encrescher - e fiss restà en il Canada, sch’i n’avess betg dà ina chauma, e sche la mamma na fiss betg stada sin murir. En il Canada n’è el betg pli turnà.
Ina vita furmada dal crap e dal chant
Enavos en Svizra ha el emprendì d’enconuscher cun 30 onns sia futura dunna, Maya. Els maridan il 1971 e sa chasan a Turitg. Giusep Gherardi lavura sin montascha - cun crap sco marmel e granit. El na fa betg mo lavurs pli grondas en la regiun da Turitg, mabain era en las terras vischinantas. Sper lavurs tar hotels da luxus a San Murezzan, u bajetgs da bancas e segiradas, ha el era lavurà en la nova staziun da Turitg. In enorm project, manegia el.
En la nova staziun da Turitg hai jau lavurà dus onns cun tschintg lavurers. Nus avain mess 55'000 meters palantschieus.
Quai correspunda a var set plazzas da ballape. Giusep Gherardi e sia dunna Maya avessan gugent fundà ina famiglia. Suenter che lur emprim uffant è naschì cun ina spina dorsala averta è l’uffant mort. Quai è stà insatge sgarschaivel per il pèr, di Giusep Gheradi. Els na hajan alura betg pli gughegià d’avair uffants.
Suenter ch’els èn vegnids ad abitar a Surrin en sia chasa paterna, è Giusep Gherardi ì vinavant sin montascha giu Turitg. Quai adina pli savens per lavurs en l’exteriur. E quai per part era durant emnas. Il pèr è s'allontanà adina pli fitg l'in da l’auter. Maya ha emprendì d’enconuscher in nov um, e la lètg è la finala ida dapart. Vitiers ha in giudicament sbaglià procura che Giusep Gherardi è daventà plaun a plaun tschorv. Cun 60 onns n’ha el betg pli pudì lavurar. La dunna e la vesida davent, persuls en sia chasa a Surrin, è el crudà en ina crisa profunda.
Quest stgir mument da sia vita ha el superà grazia al chant: In auter um da Surrin aveva ditg ad el da vegnir a chantar en il Chor viril Lumnezia. Uschia ha el gì contact cun la glieud da la vallada ed ha puspè survegnì ina perspectiva. El raquinta: «Il chant ha dà a mai uschè bler ed ha gidà mai sur uschè bleras chaussas ora.» Il chant è daventà sia nova passiun. El pudess anc oz embratschar quai um che ha fatg vegnir a chantar el, di Giusep Gherardi.
Sch’el vivess anc oz, lura embratschass jau quai um che ha fatg vegnir mai a chantar en il Chor da vallada.
Oz guarda el enavos sin sia vita cun cuntentientscha. Era la relaziun cun sia ex-dunna Maya è fitg buna. Lezza e ses nov um sa gidan e guardan dad el. Era sche Giusep Gherardi na vesa quasi nagut, vegn el dad ir mintga di a spass e da far il perchasa. Era ses vischins gidan el. Il contact saja fitg bun ed el saja fitg engraziaivel. El di: «Jau sun cuntent cun mia vita. I n'èn betg tut las chaussas èn idas sco ins ha vulì. Ma jau sun cuntent ed jau manegel, jau hai fatg or da mia vita il meglier ch'jau avess pudì.» El haja fatg fitg bler en sia vita e saja stà lunsch enturn.