Savens capiti a moda subtila, quai che sa mida en in vitg grischun sco per exempel Sagogn: Halloween daventa adina pli popular, ir a chantar Bumaun vulan percunter adina pli paucs uffants; en la correspundenza communala svanescha la vopna, remplazzada dad in logo; ed entant ch'il chor viril sto chalar pervia da mancanza da commembers, cultiveschan auters vischins puspè ils vegls curtins da pumera.
-
Bild 1 von 2. La vopna da Sagogn cun il sontg Columban. Bildquelle: MAD.
-
Bild 2 von 2. Il nov logo da la vischnanca. Bildquelle: MAD.
Betg adina èsi mo schlet, quai che sa mida en in vitg en in temp d'individualissem e pluralissem. Tge vul quai insumma dir, «bun» e «schlet»? Structuras veglias crodan, persuenter vegnan revitalisadas tradiziuns prest emblidadas. E la birocrazia crescha, segir, però n'è quai betg er ina consequenza che la glieud vul sa participar a process politics?
La Marella intercurescha questas dumondas a l’exempel da Sagogn en Surselva, ina vischnanca cun 700 abitants tipica per il Grischun: Il vitg è situà al cunfin linguistic tranter rumantsch e tudestg, el profitescha dal turissem, Cuira è per blers pendularis en buna distanza, il dumber d’abitants è stabil, ed i dat anc bleras uniuns.
-
Bild 1 von 4. «Las uniuns èn vitalas. Ellas na sa tegnan però betg pli ensemen sco pli baud. Mintga uniun truscha sia atgna pasta.» Augustin Beeli, schurnalist ed anteriur chanzlist communal. Bildquelle: MAD.
-
Bild 2 von 4. «Jau hai gugent mia lavur. Ti stos però quintar che singuls vischins na salidan betg pli tai. I n'è betg pussaivel da far las chaussas endretg per tuts.» Hans Peter Casutt, president communal. Bildquelle: MAD.
-
Bild 3 von 4. «La cuminanza è anc tuttina ferma sco avant 20 onns, er sch'il liom tar la baselgia è per part ì a perder.» Sur Alfred Cavelti, plevon catolic. Bildquelle: RTR.
-
Bild 4 von 4. «Jau sun nov a Sagogn ed emprend anc bler da la cultura locala. Tge che fa surstar – il plevon è en quest vitg anc ‹insatgi›.» Ser Daniel Hanselmann, plevon refurmà. Bildquelle: MAD.
Per questa emissiun avain nus discurrì cun intgins portavuschs da Sagogn, ins pudess era dir: represchentants da las tipicas instituziuns en in vitg – cun Augustin Beeli, in schurnalist engaschà en la cultura locala, cun Hans Peter Casutt, il president communal, e cun ils dus plevons Daniel Hanselmann ed Alfred Cavelti. Els laschan savair cun tge sentiments ch’els persequiteschan las midadas da lur vitg. Lur valitaziuns varieschan per part fitg – tranter displaschair ed optimissem, tranter encreschadetgna e critica.
RTR Marella 09:00