Siglir tar il cuntegn

Artg musical Maurice Ravel

Il mars 1875 – pia avant 150 onns – è naschì il cumponist franzos. Sia pli enconuschenta ovra è segiramain il Boléro. Quest toc era per el dentant plitost be in exercizi d'instrumentaziun ch'in ovra cun substanza musicala.

Il pli impurtant cumponist franzos suenter l'era da Claude Debussy è naschì ils 7 da mars 1875 a Cibourne (Basses Pyrénées) datiers dal cunfin spagnol. Il bab da Maurice Ravel era in inschigner or da la regiun da Genevra e sia mamma ina Basca. Ella ha gì ina grond'influenza sin las ovras tardivas da Ravel, cun chantar avant ad el las chanzuns da sia patria. Maurice Ravel era be trais mais vegl, cura che la famiglia è sa chasada a Paris.

Dal clavazin ...

L'emprima instrucziun da clavazin ha Maurice Ravel survegnì cun set onns, e cun 13 onns ha el survegnì instrucziun privata tar Émile Descombes. Là ha el er emprendì d'enconuscher Ricardo Viñes, in talent giuven da clavazin da la Spagna. Tranter els dus hai dà in'amicizia ch'ha tegnì l'entira vita. Il 1889 han els dus fatg l'examen d'admissiun al conservatori da Paris. Viñes è vegnì en la classa dals avanzads e Ravel en la classa da preparaziun. Ditg ha Ravel ponderà da far carriera sco pianist, el n'aveva dentant betg las premissas optimalas. Trais giadas n'ha el betg dumagnà ils examens intermediars, e ha sinaquai bandunà il conservatori. Pli tard è el be pli sesì vi dal clavazin per tadlar sias atgnas cumposiziuns.

... a la cumposiziun

Il schaner 1897 è Maurice Ravel returnà al conservatori en la classa da cumposiziun da Gabriel Fauré – e dasper ha el studegià cuntrapunct, fuga ed orchestraziun. Cun 20 onns ha el scrit il «Menuet antique» ch'el ha plitost vesì sco ina sort lavur da scolar. Il medem onn è naschì «Habanera» per dus clavazins. Pli tard ha Ravel nizzegià quest toc sco terza part da la «Rapsodie espagnole» per orchester. Sias ovras temprivas èn influenzadas da Liszt, Chabrier, Fauré e Rimskij-Korsakow. Decisiv per ses svilup musical era però l'inscunter cun l'impressiunist Claude Debussy. Er adina da sentir en la musica da Ravel è l'influenza da la folclora spagnola, las melodias bascas da las chanzuns da sia mamma. Aschia ha el cumponì per exempel «Rapsodie espagnole», «L'heure espagnole» e la «Alborada del gracioso». La musica dals zagrenders spagnols han inspirà el per «Tzigane» (per violina e clavazin). Pli tard hai dà questa cumposiziun er en ina versiun d'orchester.

Prix de Rome

Avrir la box Serrar la box

La concurrenza da cumposiziun consista da duas rundas. En l'emprima runda – il Concours d'essai – ston ils participants ir sis dis en clausura e scriver ina fuga per quatter vuschs ed ina cumposiziun per chor ed orchester. Tgi che dumogna questa runda po far il Concours définitif. Ils finalists avevan 30 dis temp per cumponer in'ovra per duas u trais vuschs solo ed orchester.

Tschintg giadas (1900 fin 1903 e 1905) ha Maurice Ravel empruvà da gudagnar il Prix de Rome. Il premi è da l'Academia dal bel art franzosa a Roma, segirescha al victur in stipendi da tschintg onns, ed era fitg desiderà tranter ils giuvens cumponists franzos. Ma sias ovras èn mintgamai vegnidas refusadas sco «memia avantgardisticas». Trumpà da quai èn las cumposiziuns svanidas e mai vegnidas preschentadas. Il dirigent svizzer Walter Riethmann ha scuvrì quatter da questas cumposiziuns («Les Bayardères», «Tout est lumière», «La nuit» e «L'Aurore») e manà si quellas il 1997 sco premiera svizra.

Boléro

L'ovra la pli enconuschenta da Ravel è franc «Boléro». Quella è naschida or dal gust d'instrumentar: In simpel ritmus permanent ed ina melodia che sa repeta adina puspè en colurs d'orchester dal pianissimo al fortissimo. El ha scrit la cumposiziun il 1928 suenter che l'impressari da ballet Sergej Diaghilew al ha animà da scriver musica da ballet. Igl è ina da las ovras cun il pli bler success insumma, ed i dat ina massada registraziuns. Ravel sez n'ha mai pudì declerar il success dal Boléro. Ma era bunamain tut las autras ovras da Ravel èn vegnidas registradas sin numerusas plattas e discs cumpacts.

Durant l'entira vita è Ravel restà persul, n'hai mai maridà. Adina pli fitg ha el patì da mancanza da sien e mal il chau ed era spussadas. El mora ils 28 da december 1937 a Paris en consequenza d'ina operaziun al tscharvè.

RTR Artg musical 14:00

Artitgels legids il pli savens