Siglir tar il cuntegn

Header

cuntegn

Purtret Oreste Zanetti

Il cumponist puschlavin è sa deditgà durant l'entira vita a la musica taliana, en spezial al chant. Deplorablamain èn sias cumposiziuns idas in zic en emblidanza.

Oreste Zanetti è naschì ils 22 da settember 1922 a Poschiavo sco emprim figl da Lorenzo Zanetti e Clara (nata Semadeni). Ses frar Achille è naschì il 1925. Gia ses bab, ch'era magister, aveva la musica en il sang. El n'ha dentant betg gì las pussaivladads da studegiar musica sco pli tard il figl Oreste malgrà ch'el ha era cumponì ed è stà pli tard musicist. Il maestro Lorenzo era ina persunalitad marcanta en la val, dirigent, organist, magister da musica e cumponist. El è mort bler memia baud cun be 52 onns. Da ses bab ha Oreste artà trais duns: Sunar – chantar – cumponer.

Si'uffanza ha Oreste Zanetti passentà a Poschiavo e la stad ha la famiglia Zanetti regularmain passentà en la Val di Campo ed Oreste è s'inamurà en questa val. Durant si'entira vita ha el passentà là bler temp cun sia famiglia ed er sulet.

Temp da studi

Il 1938 ha el cumenzà il seminari da magister a Cuira e suenter avair retschavì il diplom ha el lura dà scola. Dal 1943 - 1946 ha el instruì a la scola cumplessiva a Cavaglia, nov scolars en set classas. Sia gronda passiun era dentant adina la musica uschia ch'el ha dal 1945 fin il 1953 frequenta a Turitg l'Academia da musica nua ch'el ha studegià orgla, clavazin, cumposiziun e direcziun d'orchester. Durant il temp da studi ha el sunà l'orgla a San Murezzan e dirigì il chor da dunnas, pli tard era il chor viril Frohsinn da San Murezzan ed ha er fundà in chor d'uffants. El è dentant er stà fidaivel a sia patria cun direger il Coro femminile ed il Coro misto di Poschiavo.

Cuira

Il 1957 è Oreste Zanetti vegnì nominà sco organist e dirigent dal chor da la baselgia Comander a Cuira, quai ha el fatg fin l'onn 1992. RTR ha adina puspè registrà el co el sunava l'orgla en questa baselgia.

Il 1961 ha el lura survegnì ina plazza sco professer da musica a la scola chantunala ed al seminari da magister. Bun 26 onns è el stà professer da musica al seminari da magisters a Cuira. Il 1985 ha el fundà ensemen cun sia dunna Oci il «Madrigalchor» a Cuira. Cun quel ha el chantà madrigals franzos, talians, englais, tudestgs e spagnols dentant era preschentà grondas ovras cun orchester sco per exempel «Gloria» da Vivaldi, da Wolfgang Amadeus Mozart la «Vesperae solennes de confessore» (K 399) u il 1991 ses «Requiem». Il 1995 è il chor sa schlià.

Il 1988 ha el retschavì dal chantun in premi da renconuschientscha per ses engaschi sin il champ musical.

Paucs onns suenter sia pensiun, l'onn 1995 èn Oreste Zanetti e sia dunna Oci sa chasads a San Vittore. Là e Oreste mort il prim da mars 2006. Sia urna è mess en la fossa da ses geniturs a Poschiavo.

Sco cumponist, organist e dirigent dentant er sco professer da musica ha el marcà en ferma moda maniera la vita musicala en il chantun Grischun. Sias chanzuns e cumposiziuns, sia ierta musicala, avess merità d'esser pli savens en ils programs dals concerts da chors.

Ord l'archiv:

audio
1983: Chanzuns d'amur ord il Grischun talian (cun Oreste Zanetti)
ord Artg musical dals 01.09.2022. Maletg: MAD
laschar ir. Durada: 21 minutas 20 Secundas.

Il relasch cumpositoric da Oreste Zanetti dumbra 206 ovras. 104 chanzuns per las diversas spartas da chor, 93 ovras per orgla, clavazin, musica da chombra, ovras per orchester sulet u cun vusch da solo, musica per chor ed orchester, chant da solo cun accumpignament da clavazin u orgla e 9 ovras sacralas pli voluminusas (messas e cantatas). Surtut enconuschentas èn ses arranschaments da chanzuns popularas delle Valli, dal Tessin e da la Lombardia. «Spazzacamin», «Al sul e l'amur» u «Ninna nanna» èn daventads veritabels hits. Sia ovra cumpositorica è dentant bler pli vasta e porta il bul dal perfecziunist. A chaschun da ses anniversari da 70 onns ha Hans Domenig caracterisà Oreste Zanetti uschia:

Als Tondichter eiferte er in jungen Jahren Willy Burkhard nach, bis er später einen volksnaheren Stil suchte, der aber nicht simpel und leicht eingängig klingt. Seine Werke, nicht für ein Massenpublikum geeignet, zwingen zur Auseinandersetzung und mehrmaligem Anhören.
Autur: Hans Domenig scrit en la Bündner Zeitung 22-09-1992

Tenor l'anteriur redactur da musica da RTR, Giusep Giuanin Decurtins, èn il svilup e la muntada cumpositorica d'Oreste Zanetti enconuschents be a paucs. Questa nunenconuschientscha sajan d'attribuir surtut a sia mudestadad e retratgadad. I sa tractia d'in vair stgazi musical che duess vegnir scuvretg, scriva Decurtins.

Sco tar auters cumponists rumantschs e grischuns fissi er fitg impurtant che lur cumposiziuns vegnessan digitalisadas e publitgadas online e che lur relasch vegnan deponids en in lieu adattà. Be uschia èsi pussaivel che lur musica chatta interpretas ed interprets.

Oreste Zanetti en nossas emissiuns da radio:

Artg musical:

audio
Oreste Zanetti - il cumponist puschlavin
ord Artg musical dals 25.09.2022. Maletg: MAD
laschar ir. Durada: 58 minutas 19 Secundas.

Artg musical 14:00

Artitgels legids il pli savens