Siglir tar il cuntegn

Artg musical Walter Lietha – il musicist

Ils onns 70 ed 80 era Walter Lietha in dals enconuschents chantauturs en Svizra. Ses texts critics ed ina tscherta censura han dentant franà sia carriera musicala. El è sa deditgà als cudeschs ed al commerzi cun art. Uss vegn sia musica scuverta da nov – e quella è anc adina fitg actuala.

A mez ils onns 70 hai dà en la scena da musica svizra in'unda da dialect. Toni Vescoli, la band da Turitg Lisa Schlatt, Span e Polo Hofer cun Rumpelstilz han fatg lavur da piunier. E dasperas hai anc dà Walter Lietha, il chantadur grischun fitg talentà.

Siemius, commuventant, critic

El ha chantà en il dialect da Cuira texts critics davart il consum e l'ambient e la malgistadad sociala. Cun sias reflexiuns poeticas sin ils albums sco «I bin a Vogel» (1976), «Dia Faranda» (1977) ed er ensemen cun la Bode Band (cun Max Lässer, Walty Anselmo, Andreas Vollenweider, Peter e Walter Keiser e cun Corin Curschellas) ha el tschiffà il spiert dal temp da lura e tegnì il spievel a la societad ed uschia stgaffì perlas da chanzuns. Sia musica era virtuosa, savens er siemiusa ed er commuventanta. Chanzuns sco «Bim Vreni», «Dia Fahrenda» u «S'Churerliadli» han tutgà il gnerv dal public.

Ils 13 da fanadur 1950 è Walter Lietha naschì ad Arlesheim, sco pli giuven da quatter frars. Il 1956 è la famiglia sa domiciliada a Cuira, nua ch'il bab ha surpiglià la direcziun da la fatschenta da famiglia a Grüsch. Gia baud ha Walter suna en ina band, ha rimnà chanzuns da l'entir mund e sunà ensemen cun ses frar pli vegl. Il 1968 ha el bandunà il gimnasi ed è ì sin viadi per il mund enturn («tramp»).

La scola ha unfisà mai ed jau hai vulì ir sin il «tramp».
Autur: Walter Lietha chantautur

Tranter auter è el stà en Svezia, Spagna, Istanbul, sin l'insla Formentera e dal 1971 fin il 1975 ha el vivì ad Amsterdam ed ha chantà chanzuns englaisas.

Tschintg plattas ch'han influenzà ed inspirà

Tar ina concurrenza da la SRG ha el interpretà il 1974 ina chanzun en dialect. Là ha Alex Eugster (Trio Eugster) scuvrì el ed offrì ad el registraziuns per ses label. Lietha ha ditg gea ed ha en tut registrà tschintg plattas cun chanzuns che han influenzà in'entira generaziun ed inspirà chantadurs sco Stephan Eicher e Linard Bardill, pli tard era Sophie Hunger. Dal 1974 fin il 1980 è el stà cun la Bode Band sin lungas turneas ed ils onns 80 ha el lavurà cun Max Lässer en la Lietha-Lässer-Band vid il portatun «Obacht» (1983) nua ch'era Corin Curschellas ha collavurà.

Evitar il commerzi da musica

Lura èsi vegnì quiet enturn Lietha ed el è ì in pau en emblidanza. L'uman creativ che n'è mai sa laschà storscher è però restà sin sia via: Scriver chanzuns, chantar chanzuns, rimnar cudeschs. El n'ha betg gì grond interess da chattar il grond success sin tribuna e da sa laschar formar entras il business da musica. Cun ses texts poetics dentant savens er sin il punct (tranter auter cun la chanzun «Drumm sing i, grad drumm» nua ch'el tematisescha las revoltas da giuvenils a Turitg) è el fruntà sin opposiziun politica. Ins ha giuditgà sias chanzuns sco politicamain subversivas ed il radio DRS ha boicottà sias chanzuns.

Konzert in einem Zelt mit Publikum auf Bänken.
Legenda: Critic e politic: Walter Lietha chanta il 1990 durant ina acziun da protest cunter ina nova plazza d'armas a Gossau. Keystone

Lietha è sa deditgà pli ferm a ses cudeschs, ha manà la libraria Narrenschiff, ha publitgà cudeschs en sia chasa editura Calven e tgirà ses antiquariat. Dasper n'ha el dentant mai chalà da far musica.

La musica tutga tar mai e tar mia vita.
Autur: Walter Lietha chantautur

Adina puspè è el sa preschentà a concerts en in rom pitschen ed ha er vinavant scrit chanzuns. En la chanzun «Rhäzia» per exempel sa defenda el cunter la devastaziun e la commerzialisaziun da sia patria.

Il criticher vegn onurà

E quest onn survegn Lietha puspè l'attenziun meritada. Il chantun Grischun ha undrà il chantautur da Trin cun il premi da cultura. Nairas uras, pudessan ins dir.

Al festival Alpentöne ad Altdorf ha el dà in concert sut il motto «Zyt isch do» ensemen cun Corin Curschellas, Stephan Eicher, Michael von der Heide, Sophie Hunger e Dodo Hug, ina sort revival. L'entschatta october 2025 dat el ulteriurs concerts ensemen cun la Narrenschiff Band a Cuira ed a Berna.

Corin Curschellas è stada l'inizianta e promotura da quests concerts che dattan al chantautur grischun puspè in plaz merità en la publicitad. Vitiers fa il cineast Stefan Haupt in film sur dad el.

RTR Artg musical 14:00

Artitgels legids il pli savens