Siglir tar il cuntegn

Header

cuntegn

Purtret Arnold Spescha

Arnold Spescha è stà musicant, dirigent, commember e president da la cumissiun da musica chantunala e commember da la cumissiun da musica da l'Uniun svizra da musica e vegn perquai onurà cun raschun sco generalist en la sparta musica instrumentala. In'onur ch'el avess merità gia avant decennis.

Ils 13 da zercladur 1941, in venderdi, è naschì a Pigniu Arnold Spescha sco il giuven da sis uffants da Giachen Gieri e Barla Antonia Spescha. El ha gì trais soras (Maria Ursula, Josefa e Tresa) sco era dus frars (Gion Antoni e Plasch). L'entira famiglia era fitg musicala, tenor Arnold aveva il frar Toni (Gion Antoni) il pli grond talent. Lez sunava gia cun 15 onns l'orgla, era in fitg bun cornettist ed ha era sunà accordeon. El n'haja però mai vulì surpigliar il post da dirigent.

Arnold è maridà cun Lisabeth (nata Alig) ed ha trais uffants (Ursina, Claudio e Flavio). El abitescha per gronda part da l'onn a Cuira e savens gugent er en sia chasa a Pigniu.

Arnold Spescha – il musicant

Impuls e l'amur per la musica en general e per la musica instrumentala en spezial ha Arnold Spescha survegnì da ses geniturs. Ses bab era organist ed ha dirigì diversas societads da musica. Al seminari da scolasts ha el gì instrucziun per clavazin, orgla e trumbetta. Vitiers ha el chantà en il Chor rumantsch da la Scola chantunala e sunà en la Musica dals Cadets. La scola da recrut ha l'um oriund da Pigniu fatg il 1961 sco trumbettist.

Arnold Spescha – il dirigent

Che Arnold Spescha fetschia il pass dal musicant al dirigent era previsibel, memia grond era ses plaschair vi da la musica, el vuleva er crear e furmar musica. Sco «Kapellmeister» dals cadets ed era sco dirigent dal Chor rumantsch ha el pudì far sias emprimas experientschas. Suenter il seminari ha il giuven magister dirigì la musica da Peist ed il chor baselgia Sevgein. Suenter avair terminà ses studis da linguas (rumantsch, franzos e talian) e studis a l'academia da musica a Turitg ha el surpiglià dal 1970 fin il 1982 la direcziun da la «Stadtmusik Chur». Lezza ha undrà el sco dirigent d'onur. Plinavant è Spescha stà dirigent da las musicas militaras Geb Inf Rgt 36 e 61 ed il regiment 13. Cun la musica da la citad da Cuira e cun las musicas dals regiments 36 e 61 ha el era pudì registrar portatuns, plattas grondas (LP's).

Arnold Spescha – l'expert

Sco commember e president da la cumissiun da musica da l'Uniun chantunala da musica dal Grischun (1972 – 1995) sco er commember da la cumissiun da musica da l'Uniun svizra da musica (1977 – 1992) ha el prestà impurtanta lavur pertutgant scolaziun e perfecziunament da musicantas e musicants. La cumissiun ha organisà tozzels da curs d'instrumentalistas ed instrumentalists sco er blers curs per dirigentas e dirigents. Bleras da questas incumbensas han surpiglià ozendi las scolas da musica u er las associaziuns da dirigentas e dirigents. Plinavant ha la cumissiun da musica er gì da pladir la giuria per festas da musica chantunalas e federalas.

Arnold Spescha sez è stà durant decennis expert a festas da musica. Ina lavur fitg intensiva e che ha duvrà bler temp. Ils dis da festa tadlar durant pliras uras las diversas societads da musica e giuditgar lur prestaziuns. Discurrer cun l'entir gremi d'experts, dar ils puncts e la finala, suenter la festa, scriver a chasa ils rapports per mintga societad che las musicas han lura survegnì intginas emnas pli tard. Savens hai dà cudeschets cun tut ils rapports da tuttas musicas ch'èn sa participadas a la festa da musica.

Dapi intgins onns na scrivan ils experts nagins tals rapports pli. Els giuditgeschan la prestaziun, fan notizias e nodan chavazzins e dattan puncts. Las societads da musica retschaivan las notizias gist a la fin da la festa. Ord vista da l'istorgia na chatta Arnold Spescha betg bun ch'i na dat nagins rapports da festa pli. Per la cronica d'ina societad da musica hai savens dà impurtantas infurmaziuns en quests rapports. Cun in palpiri da notizias e chavazzins, per part gnanc scrit legibel, vegnan las cronistas ed ils cronists privads d'impurtantas infurmaziuns davart la qualitad musicala da la societad.

Arnold Spescha – l'autur

Tar ses engaschi per la musica instrumentala tutgan er diversas publicaziuns. Tranter auter ha l'undrà scrit il 2001 l'istorgia da l'Uniun chantunala da musica dal Grischun en il cudesch da giubileum «100 onns uniun chantunala». Cunautur dal cudesch è Raimund Alig. Il 1997, a chaschun dal giubileum 175 onns Musica dals Cadets, ha Spescha scrit ina contribuziun davart la muntada da questa musica da la scola chantunala. Autras publicaziuns èn per exempel en las Annalas 98 (1985) «La Romantica en B» (descripziuns da la cumposiziun da Stephan Jaeggi) u en las Annalas 106 (1993) «La semantica dalla musica». Plinavant datti diversas scrittiras en connex cun la musica militara, per exempel davart ils instructurs Albert Benz u Fridolin Bünter u er davart la muntada da la musica militara. Per RTR ha el ils onns 80 fatg per exempel emissiuns davart il marsch.

Arnold Spescha en emissiuns da Radio:

Artg musical:

audio
Arnold Spescha (1. part) – Po il pled er esser en dur u mol?
ord Artg musical dals 15.08.2021. Maletg: RTR
laschar ir. Durada: 57 minutas 56 Secundas.
audio
Arnold Spescha (2. part) – La musicalitad dals pleds
ord Artg musical dals 22.08.2021. Maletg: RTR
laschar ir. Durada: 57 minutas 28 Secundas.
audio
Arnold Spescha (3. part) – Ave Maria
ord Artg musical dals 29.08.2021. Maletg: RTR, Hugo Schär
laschar ir. Durada: 57 minutas 41 Secundas.

Ord noss archiv

Emissiuns da Radioscola cun Arnold Spescha davart «il marsch» sco era in'emissiun cun el sco autur dal cudesch da giubileum «1901 – 2001: 100 onns Uniun chantunala da musica dal Grischun»

2022: Premi Stephan Jaeggi per Arnold Spescha

Musicant, dirigent, expert, autur e poet ma en emprima lingia in grond amatur da musica, uschia pudess ins descriver a moda cumpacta Arnold Spescha. Sper tut ses engaschi a favur da la musica è el era stà magister che ha instruì rumantsch, talian e franzos a la scola chantunala. Er en il champ da linguas è l'anteriur conrectur stà fitg activ (p.ex. Grammatica sursilvana u il vocabulari fundamental).

Jau n'avess mai siemià da survegnir quest premi Stephan Jaeggi. Igl è stà ina gronda surpraisa, forsa la pli gronda da mia vita, dentant er in grond plaschair.
Autur: Arnold Spescha promotur da la musica instrumentala

Il premi Stephan Jaeggi survegn Arnold Spescha però per ses grond engaschi sco generalist a favur da la musica instrumentala. El ha dirigì diversas furmaziuns civilas e militaras, è stà president da la cumissiun da musica da l'Uniun chantunala da musica dal Grischun, commember da la cumissiun da musica da l'Uniun da musica svizra ed è er stà expert a diversas festas da musicas. Plinavant ha el er fatg diversas publicaziuns davart la musica instrumentala.

audio
Laudatio da Luana Menoud-Baldi, presidenta SBV (Uniun svizra da musica)
ord Artg musical dals 29.08.2022. Maletg: RTR, Hugo Schär
laschar ir. Durada: 11 minutas 56 Secundas.
audio
Pled d'engraziament da Arnold Spescha
ord Artg musical dals 29.08.2022. Maletg: RTR, Hugo Schär
laschar ir. Durada: 6 minutas 14 Secundas.

Artg musical davart il premi:

audio
Onur nunspetgada ma bain meritada per Arnold Spescha
ord Artg musical dals 28.08.2022. Maletg: RTR, Hugo Schär
laschar ir. Durada: 59 minutas 5 Secundas.

RTR Artg musical 14:00

Artitgels legids il pli savens