Il retg da l'opera taliana da l'entschatta dal 19avel tschientaner è naschì ils 29 da favrer 1792 a Pesaro en l'Italia. El è cunzunt sa deditgà a la musica scenica, a l'opera. Tut en tut ha el cumponì 39 operas – tuttas tranter l'onn 1810 e l'onn 1829. Sper sias operas ha el er scrit paucas ovras instrumentalas.
La via al success
Tant la mamma sco er ses bab eran musicists. El è ì a scola a Bologna ed ha emprendì da sunar clavazin e violina, da chantar e da cumponer. Sia emprima opera ha Rossini cumponì cu el aveva 18 onns. Fin ses 20avel natalizi ha el cumponì otg ulteriuras operas ed è pia stà oraifer productiv. A partir dal 1815 ha el manà las duas grondas chasas d'opera a Napoli: Il Teatro San Carlo ed il Teatro del Fondo. En questa posiziun era el obligà da cumponer per mintga chasa ina opera per onn. Tuttina ha el er chattà il temp da cumponer anc ovras per autras chasas d'opera. Tranter quellas l'opera Il barbiere di Siviglia (1816) ch'el ha scurlà ord la mongia per Roma en be 13 dis! Er sche la premiera da questa opera è stada in fiasco, ha el la finala cuntanschì cun ses barbier il success decisiv sco cumponist.
Rossinis «Barbiere di Siviglia» im LAC – die Operndokumentation
Fevra «Rossini» en l'entira Europa
Ludwig van Beethoven (1770-1827) era in cumponist contemporan da Rossini. Lez – ch'ha sez be cumponì ina suletta opera – duaja avair concedì, ch'el n'avess mai savì cumponer a la maniera da Rossini. Cunzunt Il barbiere di Siviglia ha Beethoven ludà. Per carmalar il public ad in da ses concerts a Vienna ha Beethoven er nudà intginas arias da Rossini sin il program: Tranter il Kyrie ord la Missa solemnis e la Novavla Sinfonia da Beethoven èn arias da Rossini vegnidas preschentadas. In mix tut aparti ch'i na dat ozendi strusch. Er in musicolog da lezzas uras, Kiesewetter aveva caracterisà l'epoca da lezzas uras sco l'epoca da Beethoven e Rossini e cunquai mess il cumponist talian ed il tudestg sin il medem stgalim.
Vienna, Londra, Paris
La fin dal 1823 è Rossini l'emprim ì cun sia dunna en las metropolas da musica europeicas, a Vienna e pli tard er a Londra per diriger sez sias ovras. Tals viadis èn stà uschè triumfals ch'el ha survegnì il surnum «Napoleon da la musica».
A partir dal 1824 maina Rossini per dus onns il Théâtré Italien a Paris. Il num da tal teater è er in mussament che l'opera taliana fluriva durant quest temp - bunamain pli fitg ordaifer da la patria. Uschia sa numnava l'impurtanta chasa da teater a Londra, l'uschenumnà Covent Garden, tranter il 1847 e 1892 Royal Italian Opera House. L'onn 1829 ha Rossini cumponì l'opera Guillaume Tell tenor Schiller per il Théâtre Italien a Paris. I sa tracta d'ina opera franzosa tenor il drama da Friedrich Schiller. Tala opera cun la famusa uvertura è restà la davosa opera da Rossini. Ils quatter decennis fin sia mort – ils 13 da november 1868 – n'ha el cumponì naginas operas, ha giudì la vita ed è sa deditgà ad in cudesch da cuschinar.
Jau dun tiers d'avair bragì trais giadas en mia vita. Cura che mi'emprima opera ha fatg naufragi, cura ch'jau hai udì sco Paganini ha sunà la violina e cura ch'in galdin cun en trifla è crudà dal bastiment tar in picnic.
«Musica per il palato»
Sper la musica da Rossini è er sia amur per la cuschina enconuschenta. «Musica per il palato. L'altro modo di mangiare cultura» è ina seria da set episodas da RSI. Quels videos accentueschan bain ils duns dal cumponist ed associeschan mintgamai in recept ad ina ovra musicala.
Episodio 1 – Omelette a Siviglia
Episodio 2 – Il fagottino di Cenerentola
Episodio 3 – Tournedos solennel
Episodio 4 – Otello e il tacchino
Episodio 5 – La torta di Guglielmo
Episodio 6 – La ladra di bocconcini
Episodio 7 – I maccheroni del peccato
RR La Classica dals 11-11-2018, 19:00