A Papua Nova Guinea ha la persecuziun da strias e striuns numnadamain pir cumenzà avant insaquants onns. Ina che cumbatta cun corp ed olma cunter la malgistadad e tortura al lieu è Sora Lorena Jenal, oriunda da Samignun.
Sustegnair dunnas en structuras patriarcalas
Il 1979 ha Lorena Jenal pachetà sias valischs ed è emigrada a Papua Nova Guinea. Per ella èsi adina stà cler ch'ella veglia far lavur umanitara en l’exteriur.
Jau sun ida en claustra oravant tut per il motiv ch'jau leva ir a lavurar en la missiun. Quai era la suletta pussaivladad da suandar quai siemi.
Cura che Lorena Jenal è arrivada en il stadi pacific, aveva ella il sentiment ch'ella n'haja betg sulettamain traversà la mar, mabain era fatg in viadi enavos en il temp.
Jau sun arrivada a Papua Nova Guinea e na saveva betg crair, ch’i dettia anc insatge uschia. Ina natira intacta ed in pievel che n'è betg marcà ed influenzà da noss mund – in pievel originar.
Las problematicas principalas dals onns 80 e 90 eran sur tut ils conflicts tranter ils differents clans e la suppressiun da las dunnas. Uschia è Sora Lorena oravant tut s'engaschada ferm per la furmaziun, per ils dretgs da las dunnas ed ella surprendeva savens la rolla da la mediatura en cas da conflicts.
-
Bild 1 von 5. Tscherts abitants dal vitg crajan: «Sche nus torturain ditg avunda ina stria u in striun, lura vegn il nausch ord lur bucca – en furma da ratun, utschè u giat.». Bildquelle: MAD, Bettina Flitner .
-
Bild 2 von 5. Cristina è ina da las bleras unfrendas ch'èn vegnidas salvadas da Sora Lorena. Bildquelle: MAD, Bettina Flitner.
-
Bild 3 von 5. Sin quest plaz èn duas dunnas vegnidas torturadas cun bastuns da fier ardents. Bildquelle: MAD, Bettina Flitner .
-
Bild 4 von 5. Sora Lorena chatta Teno ch'è grev blessada. Bildquelle: MAD, Bettina Flitner .
-
Bild 5 von 5. Papua Nova Guinea è in dals pajais cun la pli auta rata da criminalitad dal mund. Conflicts vegnan savens reglads cun armas. Bildquelle: MAD, Bettina Flitner .
Modernisaziun sco raschun
Insacura è la digitalisaziun dentant era arrivada a Papua Nova Guinea. In fatg ch'ha catapultà il pievel papuan dal temp da crap en il mund digital e quai senza preparaziun. «Il pievel è surdumandà da tut quai», manegia Lorena Jenal.
L'emprima unfrenda da la persecuziun da strias ha Lorena Jenal salvà l'onn 2012. Dapi lura en 55 auters cas vegnids vitiers. Las persunas – per gronda part dunnas – vegnan tratgas ora, pendidas si vid ils mauns, torturadas cun stangas da fier e lura laschadas enavos. Varsaquantas èn mortas vid las consequenzas da las blessuras.
Quest atun è sora Lorena Jenal stada en Svizra per rapportar da sia lavur e sensibilisar per la situaziun en Papua Nova Guinea nua ch'ella è activa dapi 40 onns.
RTR Vita e cretta 08:00