Co savein nus gidar tons carstgauns sco pusseivel? Quei sedamonda il filosof renomau Peter Singer en siu cudisch: Effektiver Altruismus. Eine Anleitung zum ethischen Leben. Lein dar in’egliada e s’informar sur digl agid da Jenny, Mattiu, Sara e Chris:
La via da Jenny ha entschiet cun ina situaziun tragica. Ella ha stuiu mirar tier co ina dunna cun cumplicaziuns da parturir ha stuiu ir anavos en siu vitg damai ch’ella veva buca ils raps per il tractament el spital. Jenny ha entschiet a rimnar dunnas entuorn ella che mettevan mintga di dalla vart in pèr raps per lu gidar autras dunnas en cass d’urgenza e surprender lur cuosts medicinals. Quei moviment ei carschius schi fetg ch’ella ha saviu fundar plirs spitals cun scolas da tgirunzas ed universitads da medischina en pliras tiaras dil mund. Ella sezza viva vinavon ina veta sempla en claustra.
Co savein nus gidar persunas entuorn nus?
La via che Mattiu ha priu suenter siu studi da filosofia ha fatg surstar biars. El ei ius e ha luvrau alla Wall Street. Suenter in onn ha el regalau la mesadad da sia paga – numnadamein pli ch’in milliun – ad organisaziuns da beneficenza. Denter auter ha el aschia possibilitau a bia famiglias da retscheiver ina reit encunter moskitos – aschia che lur affons piteschan buca da malaria e vivan en dètg buna sanadad. El sez viva dètg beinstont e gida vinavon mintg’onn bia persunas ed inspirescha auters rehs da daventar altruists efficients.
La via da Sara ha sias ragischs duront viadis d’affonza en Tansania. Oz lavura la dunna giuvna parzialmein en Svizra e meina dasperas si’atgna organisaziun da beneficenza. Carschida si parzialmein tiels Massai dat ella lavur a dunnas discriminadas e venda lur lavurs manilas sin marcaus en Svizra. Il gudogn reinvestescha Sara dil tuttafatg en siu project – organisescha cuors da lavurs manilas, baghegia in biro grond per las luvreras che daventan adina pli biaras e vivan adina pli e pli fetg cuntentas e sur sesezzas.
La via che Chris ha priu ei nunusitada. El ha decidiu da regalar in narunchel, damai ch’el sez drova mo in per viver – ed in auter carstgaun sa viver vinavon mo grazia a sia donaziun d’in organ. Perschuadius da siu act ha el publicau sia donaziun ed aschia iniziau in moviment da glieud che vul gidar auters carstgauns tras la donaziun d’in organ. Pli tard ha el intervegniu ch’in scolast hagi survegniu siu narunchel e che quei scolast instruescha affons paupers.
Co savein nus gidar tontas persunas sco pusseivel? Nus savein buca tuts ir la via da Jenny, Mattiu, Sara e Chris. Mo nus savein setschentar la damonda che ha era fatschentau els: «Co savein nus gidar persunas entuorn nus?» – ed ir nossa via. Forsa inspirescha era nossa moda da viver e gidar auters da nos concarstgauns da menar ina buna veta el survetsch dil concarstgaun.