La diagnosa nu d’eira gnanca uschè ün schoc. Eu nu vaiva mai pensà cha quai pudess capitar eir a mai. Cha quai capita be ad oters. Impustüt perquai cha blers in nossa famiglia vaivan l’istessa malatia. Co d’eira da reagir? Che via d’eira da tour? Il tumor d’eira fingià pront da’s derasar in tuot il corp…
Ed uossa, 16 mais plü tard, sun eu amo adüna qua. E nu stun gnanca uschè mal. Bainschi, i s’ha müdà fich bler in mia vita. Meis corp nu funcziuna plü sco avant e quai in differents reguards. Mia vita da minchadi s’ha müdada fich ferm. Ma eu sun cuntaint. I vess pudü ir tuot oter. Ed il plü bel da tuot: plan planet tuorna eir l’energia e cun ella illa plaschair.
Id es precis quai chi resta: quists inscunters tanter uman ed uman, il sentimaint da seis mans chods sün mia spadla e sün meis mans.
In quists mais n’ha eu gnü da chefar tanter oter fich suvent culla medicina classica. Eu sun gnü a cugnuoscher üna pruna meidis e doctoressas ed almain tantas maschinas e medicamaints. Che medicina m’ha güdà in quist temp in prüma lingia? Che m’ha fat il plü bain? Finalmaing saraja greiv da dar üna resposta correcta. I sarà stat tuot insembel. Ma che ch’eu poss dir es cha tuot in tuot d’eira quai üna vaira cura radicala.
Quai chi resta nu sun las infinitas examinaziuns impersunalas cun maschinas da hightech fraidas. I nu restan neir ils lungs discuors da sclerimaint cun doctoressas e professers (ed neir na mias suottascripziuns suot ils texts). I nu resta neir brich la radioterapia, tschinch eivnas mincha di insembel culla chemoterapia. I nu restan las greivas operaziuns e las eivnas lungas i’l ospidal ed illa reabilitaziun.
Quai chi resta es tuot alch oter: i resta ün sentimaint. Il sentimaint dad ün man sün mia spadla e sün meis mans. Il chirurg chi am vaiva operà es gnü mincha di cur ch’eu d’eira i’l ospidal am far üna visita. El s’ha tut mincha di ün pêr minuts per gnir a verer co chi giaja cun mai. Eu n’ha badà ch’eu nu d’eira simplamaing be üna diagnosa per el, na simplamaing x ün paziaint da cancar. Eu vaiva l’impreschiun ch’eu saja important per el. Ch’el s’interessa per mai sco uman e na be per la malatia o las plajas da l’operaziun. Ch’el am vezza sco persuna intera. Mincha di es el gnü in mia stanza. El nun ha dit o dumandà bler. Ma mincha jada ha el miss seis man sün mia spadla e til ha laschà là ün lung mumaint. E lura ha’l tgnü meis mans in seis mans ed es simplamaing stat ün pa cun mai. Id es precis quai chi resta: quists inscunters tanter uman ed uman, il sentimaint da seis mans chods sün mia spadla e sün meis mans.