I dà dis, ingio cha l’unica persuna ch’eu n’ha contact, es il chaschier dal Coop. Quai sun dis, ingio ch’eu lavur a chasa ed il temp passa uschè svelt cha meis unic movimaint es il viadi vers butia. Almain quai. Eir scha vairamaing nu douvra nüglia. «Üna jada al di as stoja ir oura», dschaiva nona. Fin ch’eu sun là am gnarà bain adimmaint alch. Eu pigl la via tras il cumün vegl per nu verer ad ingün. Eu giod quels dis da quietezza. Ed istess am dumonda: quanta vita sociala douvra l’uman?
Da la psicologia saja, quant important cha’ls contacts socials sun pella sandà. Suldüm po nempe svagliar stress ed augmainta il ris-ch per malatias fisicas e psichicas. I s’ha dafatta chattà oura, cha la dolur es redotta, schi s’es in cumpagnia dad üna persuna chi s’ha jent. Eir pell’aigna identità sun contacts socials importants. L’uman crescha ed as sviluppa tras seis conumans, sainza nu vaja.
Ma minchatant nun es d’intuorn ingün. Che lura? Cun anguoscha pensa inavo al temp dürant la pandemia e l’isolaziun cha bleras persunas han gnü da far tras. E quanta glieud daja chi ha daplü contacts socials tras il monitur dal telefonin co in vita reala? Cun medias sco Whatsapp, Instagram, Tiktok ed otras chi’s nomnan amo «rait sociala» – che cumünanza strana. Pro’ls giuvens para quai dad esser totalmaing normal. I’s vezza be amo d’inrar ad uffants a giovar süllas plazzas dal cumün. Eu am dumond, scha quels san chi dà ün sain da not? I’m vegnan bellas algordanzas. Algordanzas vivas, mincha jada ch’eu dod il sain. E fingià am sainta plü prüvada be tras la memoria chi’d es registrada in meis corp.
I dà dis, ingio ch’eu lavur a chasa e vegn aint il Coop be per ir oura almain ün mumaintin. Dis, ch’eu pass tras il stradun per salüdar a la glieud chi’m vain incunter. Glieud ch’eu forsa gnanca nu cugnuosch o ch’eu cugnuosch be dal verer. Ün surrier, ün «allegra». Adüna darcheu bada la valur da mincha simpel sguard chi’d es «real» e na tras il monitur. Eu sun sgüra cha blers da vo cugnuoschan quel sentimaint.
Eu sun grata da pudair tscherner la via ch’eu less per ir in butia, tras il cumün vegl o sur il stradun, e da pudair star aint pro la chascha e discuorrer trais pleds cul chaschier o culla chaschiera. Ed eu pens: Che bel cha no pudain viver in cumüns vivs … nu para?