(sursilvan) Aschia entscheiva in verset da dumbrar ora. Nus duvravan el savens en famiglia, cu ei mava per decider ni eleger. Il verset s’udeva tier il mintgadi ed ha prevegniu enqual discussiun!
Cu nossas feglias ein stadas pli grondas ei il diever dil verset ius a piarder. La metoda dil dumbrar ora s’auda buca exnum tier mia pratica usitada cu ei va per prender decisiuns. Pli bugen encuerel jeu arguments, peisel giu avantatgs e disavantatgs, enquerel cumpromiss.
Semper eis ei da prender decisiuns! Ins di ch’in carstgaun prendi intragliauter 20 000 decisiuns a di. Secapescha ch’ina gronda part vegn sligiada entras automatissems. E buca tuttas decisiuns ein tuttina relevantas. Uss, alla fin digl onn, setschenta magari la damonda, tgei decisiuns ch’ein stadas las dretgas.
Egl act dil trer la sort ei era Dieus dalla partida. Entras l’oraziun che preceda ei el numnadamein igl actur, quel che elegia. Ridicul? Na, nuot auter che quei che nus urein el Babnos: «Tia veglia daventi».
Jeu hai menziunau il diever dil verset da dumbrar ora. In’autra pusseivladad ei il trer la sort. Lezza varianta ei era d’anflar en pliras passaschas biblicas. Fetg prominent en connex cun cumplettar il cerchel dils dudisch apostels, suenter che Judas veva tradiu Jesus. Per risguardar la tradiziun dils dudisch pievels d’Israel s’udeva ei pia als apostels dad eleger in niev commember.
En il cudisch biblic dils «Fatgs dils apostels» san ins leger, che entuorn 120 umens seigien seradunai e ch’ins hagi nominau ord il ravugl dus candidats valabels: Barsabas e Mattias. L’elecziun ei succedida entras trer la sort! Co exact tradescha la Bibla buc. Tradida ei denton la moda da preparaziun: «Lu [suenter ch’ils dus ein vegni proponi] han ei urau: Segner, ti enconuschas ils cors da tuts: Muossa tgeinin da quels dus che ti has eligiu (Fatgs 1,24).»
Tratg la sort vegn ei era oz. P.ex. el ballapei, per fixar ils adversaris dallas equipas en in turnier. Ni el sectur dall’etica medicinala, ni tier la repartiziun da rauba scarta, per numnar mo enqual exempel. La pratica dil trer la sort ei pia ni antiquada ni nunresponsabla. Bia dapli porscha ella cundiziuns egualas per tuttas participontas e tuts participonts.
Per aunc inaga vegnir anavos sin l’elecziun digl apiestel Mattias. Egl act dil trer la sort ei era Dieus dalla partida. Entras l’oraziun che preceda ei el numnadamein igl actur, quel che elegia. Ridicul? Na, nuot auter che quei che nus urein el Babnos: «Tia veglia daventi».
La pratica dils apostels provochescha tier mei la damonda: Co vesess nies mund ora, sche las elecziuns els secturs politics e religius succedessen tenor la metoda dils apostels? Fuss el forsa pli gests? Dess ei dapli egualitad humana?