(vallader) L’eivna passada n’haja renovà meis abunamaint pro l’actifit. Daspö ün on fetsch eu quista gimnastica cun ün’amia. No inscuntrain a blers cuntschaints e suvent a scolaras e scolars dal gimnasi. Uschè eir a la figlia d’ün’amia. In occasiun da nos prossem inscunter n’haja dit: «… ed eu n’ha vis a tia figlia…». La resposta da la mamma d’eira: aaa schi, in nossa famiglia tuots chi sun landervia da s’optimar!
Che expressiun adequata! «Eu sun landervia da m’optimar!» Quasi il spiert da nos temp, o na? No vain ün corp san e ferm, cha no movain regularmaing, no til dain la nudritüra adequata, e no progettain e seguin il plan da vita chi s’affà culla famiglia, culla società …, cun nos stadi d’educaziun …. ed uschè inavant. Eu nun ha nüglia cunter sport e movimaint, quai rinfrais-cha il corp e’l spiert. Id es eir negligiaint da nu far nüglia – «mens sana in corpore sano». E l’uman es quai ch’el consüma, «der Mensch ist, was er isst», as disch in tudais-ch. Nossa nudritüra dvainta üna part da no, tras quai cha no cumprain e consümain.
In nossa famiglia tuots chi sun landervia da s’optimar...
Id es nossa decisiun, ingio cha no fain cumischiuns ed eir che cha no cumprain. Id es nossa responsabiltà e muossa eir, ingio cha no vezzain nossa plazza illa società. Tuot in uorden, eu sun perincletta cun quella etica, … schi che’m disturba? «Bun» nu das-cha dvantar «massa bler bun», otramaing as sviluppa quai a squitsch, suppressiun, sforz, ad ün stadi rigid, suboptimal e na flexibel o dit cleramaing: terribel, nosch.
La balantscha tanter optimal e suboptimal resulta suvent dal cuntrari da l’optimum: dal far posas, «far nüglia», «chillar», da las libertats e las ideas plufras, sainza ün sen cler. In quist sen schmet eu da far sport, cur chi’m basta, mang la tuorta da tschigulatta cun gromma, post amo ün gin tonic – simplamaing perche chi’d es melgder da na esser melgder.