Siglir tar il cuntegn

Header

audio
Pled sin via da Cornelia Camichel-Bromeis
Or da Vita e cretta dals 23.04.2023. Maletg: MAD
laschar ir. Durada: 3 minutas 48 Secundas.
cuntegn

Pled sin via «Rier fa bain al cour»

(vallader)

Rier fa bain al cour.

Ed umur es, schi’s po rier eir scha la vita nun es simpla.

La Bibla es plaina da quist spiert – ün spiert chi fa bain a l’orma. Chi fa rier.

E listess nun esa mai descrit cha Gesu vess ris üna vouta.

Quai nu’m possa bod na imaginar. Gesu d’eira ün uman chi ha mangià e fat festa cun glieud fich differenta, chi s’ha dit ch’el saja ün ami da publichans e da pechaders. Chi s’ha dit ch’el saja stat ün bavader e magliadrun. Ed ün tal Gesu nu stess mai avair gnü lustig cun inchün?

La dumonda scha Gesu vess ris üna vouta d’eira fich centrala dal temp d’immez. Ed i s’ha trat la conclusiun ch’el vess gnü il dun da rier, ch’el nun haja però mai dovrà quel dun.

La Bibla es plaina da quist spiert – ün spiert chi fa bain a l’orma. Chi fa rier.
Autur: Cornelia Camichel Bromeis Plevonessa

Ch’el haja però cridà, quai vain raquintà trais jadas. Gesu ha cridà per Gerusalem, a la fossa da seis ami Lazarus e pro la paschiun.

Per il muonch Jorge aint il roman «il nom da la rösa» dad Umberto Eco d’eira cler cha Gesu nun haja mai ris. Gesu haja be quintà sumaglias plain vardà e bellezza e da quai nu’s ria. Per quel muonch d’eira il rier ün segn da stüpidità e da malacretta.

In l’antica as vaiva retgnetschas da s’imaginar a Gesu riond. E quai per la radschun cha rier saja ün segn per dominanza o dafatta da schnöss. E quai nu faiva part da la relaziun cha Gesu vaiva culs conumans.

Cha rier ha però da chefar alch cul plaschair vi da la vita e la cretta, quai am muossa la teologa Gisela Matthiae. Ella fa svessa da clown. Co grataja da far rier ils umans sainza rier oura ad inchün oter? Rier da suringiò, quai nu va, disch’la. Umans chi han pussanza nu pon rier dad oters chi nun han ingüna pussanza. Quai es ris oura, quai fa mal. Viceversa d’eira quai la forza dals plü debels: ils nars s’han posiziunats cunter sistems totalitars. Ün cuntschaint exaimpel per ün tal furbaz es stat Till Eulenspiegel. El ha manifestà üna critica seriusa cunter il sistem chapitalistic chi s’ha sviluppà i’l 17 avel tschientiner. El ha manà pel nas a la signuria da seis temp. Rier es la forza dals povers, dals suottamiss.

Gesu ha raquintà istorgias cha’ls umans d’eiran stats be stuts, uschè as poja leger illa Bibla. In quels mumaints nu d’eira ingün lö per alch immovibel, per alch testard. Umur es üna tenuta chi s-chaffischa ün pa distanza pro sai svessa. In nu’s sto adüna tour massa serius tuot. Il spiert da l’umur relativescha e pussibilitescha tras quai nouvas perspectivas. Perquai chi capita alch inaspettadamaing.

Buns vizs funcziunan uschenas.

Eu staiva per exaimpel rier dal seguaint:

Il detectiv Sherlock Holmes vegn in tschêl. El salüda ad Adam ed Eva sco prüms cul nom. Tuot stut respuonda Adam: «Perche ans ha’L cugnuschü be subit?» «Mo, eu n’ha cumbinà: Els duos sun ils unics sainza umblin.»

Adam ed Eva – ils prüms umans.

Savaivan Els cha Adam d’eira il prüm clown? Clown deriva dal pled inglais per borla da terra: clod of earth. Adam, il pled hebreic, voul dir «our da terra». Adam es gnü s-chaffì our d’üna borla da terra.

Cul spiert da Dieu, cul viz e cun umur, cul flà haja dat vita landroura, dubla vita: Adam ed Eva. Dimena umans chi pudaivan rier insembel dal plaschair, causa chi vaivan amo ün’idea dal paradis.

Eu As giavüsch ün di chi fa bain a l’orma!

RTR 08:45 Pled sin via

Artitgels legids il pli savens