Processiuns ein demonstraziuns da cardientscha. Ellas ein miu fil tgietschen e miu cumpass atras l’jamna sontga.
La processiun da dumengia da palmas dat l’entschatta. A Mustér eis ella mudesta e cuorta, mo regorda tuttina all’entrada da Jesus a Jerusalem. Avon ch’ins ha mess el vid la crusch ha il pievel cantau: «Hosanna al Fegl da David!» e mo tschun dis pli tard: «Vid la crusch cun el!»
Las palmas che vegnan benedidas avon messa, portan ins en baselgia e lu a casa e ferma ellas vid il crucifix en stiva ni en combra, magari era sur gl’esch-casa ni schizun en nuegl per proteger il muvel. Jeu mettel ina el caum da bagascha digl auto.
Da gievgia sontga sera vegn commemorau la davosa tscheina cun Jesus. Ils zenns tuccan per la davosa ga avon che ir definitivamein a Ruma. En claustra da Mustér serendan pievel e paders suenter messa atras arviuls e zulers entochen si tier Nossadunna. Cunquei che l’orgla quescha sco ils zenns, rebatta il «Tantum ergo» senza accumpignament atras ils arviuls, e la glisch brausla dallas candeilas vibrescha encunter las preits. Arrivai si tier Nossadunna vegn cantau il cumplet cun melodias gregorianas, tuns che tuccan igl intern ed annunzian ils treis dis sogns dalla Baselgia.
Per mei ei la processiun da Trun la pli biala. Ella meina da Venderdis sogn ils parochians naven dil vitg sil crest d’Acladira. Il chor intonescha ina impressiunonta melodia avon mintgin dils 14 sontgets culs reliefs dalla via dalla crusch: «Cun tei Jesus mein la via, meditond carezia tia».
Da buob sefixavan nus il pli fetg sillas sgarras che remplazzavan ils zenns; gl’emprem neu dil clutger da Trun e pli tard giud il crest d’Acladira. Arrivai en caplutta vegn cantau «Denton che Jesus tut plagaus, pendeva vid la crusch enguttaus», magari cun ina secunda vusch ad hoc. Ina melodia che va tras pial ed ossa.
Ina remarcabla processiun ei era quella dil Venderdis sogn sera a Mustér. Enten far brin serendan ils parochians en processiun atras vias e streglias dil vitg. Ei setracta d’in veritabel til da bara en il qual Jesus vegn purtaus da quater umens alla fossa. Tgi tegn candeilas ardentas enta maun, tgi porta ils uaffens dil marteri ni la crusch gronda. Dus umens portan igl «Ecce homo», ina mesa statua da Cristus cun cruna da spinas e vestgiu da puorpra. Il «Miserere» dil chor rebatta atras il vitg e tut che rispunda cun grond’affecziun «Parce domine, parce populo tuo», «schanegia tiu pievel o Segner».
La davosa processiun, quella da Sonda sontga, ei da gronda muntada simbolica. Ferton ch’il pievel spetga da stgir en baselgia, passan spiritual e ministrans naven dil pierti tras la nav tochen avon igl altar. Els seferman treis ga cul clom «lumen Christi» dend vinavon lur fiug als parochians. En cuort temps ei l’entira baselgia illuminada tras las flomas dallas candeilas ardentas.
«Las processiuns dall’Jamna sontga gidan da far in viadi da cardientscha; naven d’in ‹Hosanna› stravagau giuaden el stgir dalla fossa ed anavos viers la glisch da Pastgas.»