Siglir tar il cuntegn

Header

cuntegn

Expediziun Grischun Las istorgias da Buseno

La muntada finanziala dal lai, ina maisa da tradiziun ed in archiv fitg divertent. Buseno è pitschen ma quinta bleras istorgias nunspetgadas u divertentas.

«Il Lagh da Büschen»

En il vitg da Buseno è la baselgia, sutvart en la fracziun da Molina è il lai. Omadus han qua gronda impurtanza. Dentant era sche la baselgia è fitg bella, ord vista finanziala è il lai bler pli impurtant. Grazia a l'ovra idraulica ha il vitg mintg'onn bellas contribuziuns che van direct en la cassa communala.

Fabrizio Keller sa bler da l'istorgia e da la muntada finanziala dal lai.
Legenda: Fabrizio Keller sa bler da l'istorgia e da la muntada finanziala dal lai. RTR, Gian-Marco Maissen
audio
Lagh da Büschen - garanzia finanziela dal vitg
ord Actualitad dals 06.07.2018.
laschar ir. Durada: 1 minuta 54 Secundas.

«Lagh da Büschen» e vegnì fabritga ils onns 50

L'idea d'ina ovra idraulica era gia ils onns 1920 tema. Ma fabritgà e mess ad ir el han ins lura ils onns 50. Avant eran là nua ch'il lai è ussa pliras chasas ed ina baselgia. Quellas han per l'amur d'in lai ed ils raps da l'ovra idraulica stuì svanir. Gronda opposiziun n'haja betg dà da quella giada. Ins haja vis ils avantatgs finanzials. Dals pli vegls dal vitg vegn ins dentant a savair, ch'els stettian mintgatant mal d'avair pers la part dal vitg giu là. Cunzunt la punt saja stada da quella giada bler pli bella che quella simpla e stretga ch'ins haja ussa.

Buseno avant la fabricaziun dal lag artifizial 1950.
Legenda: Buseno avant la fabricaziun dal lag artifizial 1950. MAD, Archiv Persunal Fede Lauber

L'istorgia dal «Tappin da Mém»

Fede e Philip guardan ils documents vegls da Buseno.
Legenda: Fede e Philip guardan ils documents vegls da Buseno. RTR, Gian-Marco Maissen

L'alp da Mém è stada enturn il 1'300 lieu da dispita tranter quels da Buseno e San Vittora. La gronda dumonda dispitaivla – a tgi tutga l'Alp da Mém? Per schliar la dispita ha stuì vegnir in represchentant da la baselgia. Quel ha ditg ch'ils preschents hajan dad engirar ch'il terren sin il qual els stettian, saja l'alp da lur vitg. E qua hajan quels da San Vittore – tenor ils abitants da Buseno – engianà. L'um da San Vittore aveva mess terra da San Vittore en ses chalzers ed ha si tar l'alp engirà da star sin terra da San Vittore. Il represchentant da la baselgia ha la fin finala dà l'alp a San Vittore e Buseno ha pers l'alp che tutgava tenor els a lur vitg.

Fede e Philip guardan ils documents vegls da Buseno.
Legenda: Fede e Philip guardan ils documents vegls da Buseno. RTR, Gian-Marco Maissen
audio
L'archiv da Fede cun l'istorgia da l'Alp da Mém
ord Actualitad dals 06.07.2018.
laschar ir. Durada: 3 minutas 18 Secundas.

La maisa communabla da Molina-Buseno

Normalmain mangia la gronda part da la glieud en ustaria. Qua a Molina-Buseno è quai dentant in zic auter. Dapi che la «Nonna» n'è betg pli uschè fitta na datti betg pli da mangiar en ustaria. Per la famiglia ed amis datti dentant anc en cuschina ina gronda maisa nua ch'ins po chantar e mangiar ensemen.

La maisa dal «Trisnonno» ha gronda tradiziun.
Legenda: La maisa dal «Trisnonno» ha gronda tradiziun. RTR, Gian-Marco Maissen

Uschia survegnan era quels insatge da mangiar che na san betg cuschinar sez u che n'han betg temp da cuschinar. Uschia er Federica e Nino che mangian gia da pitschen ensi vi da la maisa dal «Trisnonno». Per els è la maisa in lieu d'inscunter ed era in lieu central da lur vita a Buseno.

audio
Mezdi: Atmosfera da famiglia en ustaria a Buseno
ord Actualitad dals 03.07.2018.
laschar ir. Durada: 3 minutas 42 Secundas.

Il «Trisnonno» ha fatg sez la maisa

Il «Trisnonno» aveva 18 uffants e duvrava perquai blera plazza per mangiar. Pia ha el construì ina gronda maisa. Entant han pliras generaziuns prendì plaz a la maisa che sa lascha prolungar. Ed era l'usit da sa reunir e mangiar communablamain è restà. Uschia mangian mintga di famiglia ed amis dals ustiers en chadafieu gentar.

Gista dasper l'ustaria è la davosa posta da la val.
Legenda: Gist dasper l'ustaria è la davosa posta da la val. RTR, Gian-Marco Maissen

RR actualitad 12:00

Artitgels legids il pli savens