Siglir tar il cuntegn

Header

cuntegn

Di da l'istorgia Ina buna istorgia ha ...

La finamira dal di da l'istoriga è da parter istorgias. Ma tge tutga en ina buna istorgia? Nus avain dumandà in profi da paraulas.

Sandra Blum è istorichra, germanista, scolasta, e: magari è ella er la fantschella Greta che raquinta cun sia giaglina Berta paraulas ad uffants. Ella sa, tge che tutga en ina buna paraula: «La paraula cumenza adina cun ina persuna che ha in conflict. Quel sto ella surmuntar, per il pli gartegia quai dentant be cun agid». E lura dat quai a la fin in happy end, la persuna chatta ses cletg. Quai basta gia.

Tenor quai schema funcziuneschan las bleras paraulas. Savens èn er ils cuntegns da las paraulas sumegliants. Per exempel dettia quai en fitg differents pajais dal mund il motiv da l'um ch'è vegnì striunà en in animal che la dunna sto lura liberar: «Quai è interessant, quai motiv che la dunna ha da liberar l'um vegn avant pli savens en las paraulas ch'il cliché chavalier sin il chaval che sto spendrar la princessa», di l'experta e ri.

Dentant malgrà che paraulas han tuttas il medem schema e schizunt magari ils medems cuntegns, saja tuttina mintgina autra: «En las paraulas è l'entira vardad e sabientscha da nus carstgauns», di Sandra Blum.

audio
Tge tutga en ina buna paraula?
ord Actualitad dals 19.03.2022. Maletg: mad
laschar ir. Durada: 4 minutas 11 Secundas.

L'ingredienza magica

Impurtant è, che la paraula saja curta e betg memia «surchargiada». Vul dir: Dal protagonist na san ins per ordinari betg bler auter che «igl era ina giada in buob». Ins na duai er betg savair dapli, per che mintgin possia s'identifitgar cun la persuna. Latiers vegn, ch'ins agiunta er gugent cuntrasts ubain simbols a las paraulas. «Per exempel ha il nausch adina er insatge bun ed il bun fa er adina sbagls». In simbol po per exempel esser in urs, che stat atgnamain per la tema dad ina matta. «Per mintgina e mintgin munta il simbol dentant insatge auter». Quai è forsa er la magia da la paraula – ch'ella lascha spazi a la fantasia da chattar la muntada dals simbols?

Istorgias or dal museum

audio
Di mundial da l'istorgia: TimTam tras il museum d'art a Cuira
ord Sport ed actualitad dals 20.03.2022.
laschar ir. Durada: 2 minutas 42 Secundas.

En il rom dal di da l'istorgia internaziunal dals 20 da mars han er plirs museums en il Grischun activà lur guids dal project «TimTam – tandem en il museum». Tar quai project duain novas istorgias vegnir inventadas communablamain. L'inspiraziun chattan ils guids ed ils visitaders tar ils differents objects dal museum. Las istorgias vegnan lura rimnadas sin ina pagina d'internet ensemen cun ina fotografia da l'object. Nus avain visità la guida rumantscha Anna Tina Campell en il museum d'art a Cuira.

RTR actualitad 17:00

Artitgels legids il pli savens