Il 2024 è istorgia. In onn che vala ord vista globala sco «super onn» d’elecziuns. Anc mai han uschè bleras persunas sco il 2024 pudì ir a l’urna per eleger. La mesadad da la populaziun mundiala – var quatter milliardas persunas – viva en pajais, nua ch'igl ha dà l'onn passà elecziuns. Nus laschain repassar anc ina giada intginas da quellas elecziuns e lur muntada per la democrazia. In extract or da la seria davart il super-onn d'elecziuns 2024 che l'emissiun «Vita e cretta» ha adina puspè tematisà l'onn passà.
«Elecziuns 2024 e la religiun»
ina seria da l'emissiun «Vita e cretta»
L'Iran, ils mullahs e las dunnas
In viadi en l'Iran cun la scienziada da religiun Farida Stickel, nua che 90 milliuns umans han elegì il 2024 in nov parlament. Gia il num uffizial – Republica Islamica Iran – mussa che la religiun gioga ina rolla centrala. Ma quant religius èn ils umans da l'Iran insumma, co funcziunan lur elecziuns e tge è succedì cun la revoluziun da las dunnas da l'atun 2022?
La Russia, Putin e la baselgia russ-ortodoxa
In viadi cun l'istoricher e scienzià da religiun Rolf Bossart en la Russia, nua ch'il president Wladimir Putin è vegnì reelegì il 2024. Per quel resultat d'elecziun ha procurà l'autocrat Putin gist sez cun ses apparat da pussanza – maun en maun cun la baselgia russ-ortodoxa. In'allianza tut autra che sontga, ma fitg effectiva.
La Tirchia, Erdogan e l’islamisaziun
In viadi cun il professer titular per istorgia dal temp nov, Hans-Lukas Kieser, en la Tirchia, nua che han gì lieu elecziuns communalas. Quellas ristgavan da cementar la forza dad ina pussanza che na stuess tenor lescha tirca betg giugar ina rolla en la Tirchia laicistica – numnadamain la religiun islama. Il motor da quest svilup stat a la testa dal stadi. Ma co funcziuna questa islamisaziun dal president Erdogan?
L'India, Modi ed il gieu cun il fieu
In viadi en la pli gronda democrazia dal mund – en l'India. Nua ch'il primminister Narendra Modi è vegnì elegì per in terz temp d'uffizi. 956 milliuns umans da tut il pajais e tut las religiuns eran envidads a las elecziuns. Modi favurisescha dentant cleramain ina part dad els, ils hindus – e quai cun in naziunalissem pli e pli evident. L'anteriur schurnalist e diplomat svizzer Bernard Imhasly viva dapi 40 onns en l'India e respunda en questa episoda da la seria «Elecziuns 2024 e la religiun», la dumonda sche Narendra Modi gioghia cun il fieu per amur da la pussanza.
L’Uniun europeica, las valurs cristianas e la sfida da la dretga
La stad 2024 han gì lieu las segund grondas elecziuns democraticas dal mund – quellas da l'Uniun europeica. 27 stadis cun var 360 milliuns umans cun dretg d'eleger han tschernì las represchentantas ed ils represchentants da lur parlament communabel a Brüssel. In che observa regularmain tge che curra e passa en la metropola da l'Uniun europeica è il correspundent da SRF, Andreas Reich. «Vita e cretta» ha discurrì cun el davart las elecziuns, las forzas da la dretga e la dumonda, tge rolla che la religiun gioga en questa uniun da pajais che sa referescha en ina u l'autra maniera sin ragischs cristianas.
Suspirs e surpraisas – Il superonn dad elecziuns, la religiun e la democrazia
Ina bilantscha intermediara cun quitads confermads e surpraisas positivas cun l'istoricher ed anteriur professer titular da l'Universitad da Turitg, Hans-Lukas Kieser.
Ils Stadis Unids, Dieu e la bibla
Ils 5 da november 2024 è sa decidida la cursa tranter la democrata Kamala Harris ed il republican Donald Trump. Avant l'elecziun ha la professuressa per americanistica Claudia Franziska Brühwiler declerà tge rolla che la religiun gioga en questas elecziuns.
Uruguai – l’insla laicistica en l’America Latina catolica
Il pajais – che vala sco la Svizra da l'America Latina – ha elegì ils 2024 ses president ed il parlament. Il super onn dad elecziuns 2024 ha dà l'occasiun a «Vita e cretta» da tutgar il puls da quest pajais, da sias tradiziuns democraticas e religiusas e da guardar tge ch'i vul dir dad esser laicistic amez in continent catolic. «Nadal na datti betg e l'emna sontga ha num emna da turissem», raquinta la correspundenta da radio SRF da l'America dal Sid, Teresa Delgado, ch'è stada en l'Uruguai.
«Make America Pray Again» – Trump e la religiun
Donald Trump è il 47avel president dals Stadis Unids da l'America. Cun quai è decidida la super-elecziun dal super-onn d'elecziuns 2024. En ses cumbat electoral n'ha Donald Trump betg be discurrì da «Make America Great Again», ma er da «Make America Pray Again»: fa u faschain urar puspè l'America. Co vegn il nov president american da realisar quest'empermischun, gioga la religiun anc ina pli gronda rolla en l'avegnir ch'el prevesa per ils Stadis Unids? «Vita e cretta» ha discutà questas dumondas cun la professuressa per americanistica Claudia Franziska Brühwiler.
Super onn dad elecziuns – co èsi cun la democrazia?
Cun il 2024 è er ì a fin in superonn dad elecziuns. La mesadad da la populaziun mundiala, var quatter milliardas persunas, vivan en pajais, nua ch’igl ha dà quest onn elecziuns. Uss, a la fin da l’onn, vali da far bilantscha. Perquai la dumonda al professer titular per istorgia dal temp nov, Hans-Lukas Kieser: Co vai uss, la fin dal 2024, cun la democrazia? Il discurs mussa ch’i na va betg propi meglier cun ella – anzi. Tant pli valessi da tegnair la dira. Mantegnair la democrazia è in maraton, betg be ina cursa.
