Mesemna entschaiva a Roma il Conclave en la caplutta Sixtina. La radunanza dals cardinals che vegnan ad eleger il successur per Papa Franzestg ch’è mort glindesdi Pasca. Tenor experts betg in'elecziun simpla. Quai di era il schurnalist ed enconuschider dal Vatican Marco Politi. La baselgia stettia tranter refurmar e conservar.
Dus dis avant ch'i va liber cun l'elecziun dal nov papa, ils 7 da matg, crescha la tensiun a Roma. L'entir mund ha ils egls sin la chapitala taliana. Cun tutta forza vegnan fatgas las davosas preparaziuns. Sin la plazza da son Peder èn per exempel vegnids installads gronds moniturs che duain lura mussar la proclamaziun dal papa novelegì.
Ed era la preschientscha da la polizia enturn il Vatican daventa adina pli perceptibla, rapporta noss correspundent da RTR Adrian Camartin. Tut il persunal ch'è involvà al conclave ha stuì engirar da tegnair tut secret. Fertant ch'ils cardinals stattan actualmain anc a disposiziun per intervistas, rumpan quels a partir da la mesemna, ils 7 da matg, giu tut il contact cun il mund exteriur.
-
Bild 1 von 3. Lavurers installeschan sumbrivals cotschens sin il balcun central (Loggia delle Benedizioni) dal dom da son Peder. Bildquelle: Reuters.
-
Bild 2 von 3. In cardinal arriva en il Vatican per participar a la Congregaziun generala dals cardinals en la Nova sala da la sinoda, nua ch'els sa preparan per il proxim conclave. Bildquelle: Keystone.
-
Bild 3 von 3. Ina mungia fotografescha il Vatican avant il conclave per l'elecziun dal proxim papa. Bildquelle: Reuters.
Spetgas d'Avat Vigeli Monn
Avat Vigeli da la Claustra Mustér persequitescha il conclave ord distanza. El n'avess betg propi interess da far quest'experientscha. L’unic ch’el avess mirveglias fissan las grimassas e reacziuns dals cardinals. Avat Vigeli Monn va da quai anora ch'il nov papa va pli u main vinavant la via che papa Francestg è schon ì. Cun quai che la gronda part dals cardinals actuals che prendan part al conclave èn vegnids creads da papa Francestg. La lavur al process sinodal duai vegnir manada vinavant. Era da surdar la responsabladad a dunnas en la baselgia saja tenor Avat Vigeli pussaivel enfin bunamain sisum. Ed era sch'il nov papa avess autras vistas sin intgins temas na craja il avat betg ch'il svilup cun las dunnas en la baselgia pudess ir enavos. El pretenda ch’il nov papa è in bun teolog ed è era avert envers persunas ch'èn a l’ur.
Vista dador la baselgia catolica
Chatrina Gaudenz è plevonessa refurmada ed ha en sasez da dir nagut en chaussa da l’elecziun dal nov papa. Ella è dentant sezza stada sco schurnalista a Roma a rapportar davart la mort da papa Gion Paul ils dus e davart l’elecziun da papa Benedetg. Era l’elecziun actuala, quella per il successur da papa Francestg persequitescha ella cun fascinaziun. Tenor ella è il conclave in teater u in kino, en il senn positiv. Tenor ella duai la via da papa Francestg ir vinavant, surtut l’engaschi per la glieud paupra. E las refurmas che pertutgan dunnas e homosexuals beneventa ella. En connex cun ils abus sexuals en il conturn da la baselgia catolica na possia dar nagina toleranza. En pli duai il papa esser critic e cler envers dictaturs sin tut il mund. Tenor Chatrina Gaudenz sa duain religiuns vegnir pli datiers. I duai era dar punts tranter il mund religius ed il mund secular. E l’incumbensa pli impurtanta è, tenor la plevonessa refurmada, da viver tenor la valur che mintga uman u mintga esser vala medem bler.
Il successur vegn tschertgà: Suenter il funeral da papa Francestg èsi d'eleger in successur. Dretg d'eleger han ils cardinals che n’han anc betg 80 onns. Tenor indicaziuns actualas èn quai 135. In ha però dà giu ses viadi a Roma per motivs da sanadad. Dus cardinals vegnan da la Svizra, Kurt Koch ed Emil Paul Tscherrig. Ensemen cun ils auters cardinals cun dretg d’eleger vegnan els ad eleger il papa nov.
Conclave: Pli baud durava quai mintgamai emnas fin ch'ils cardinals da tut il mund eran viagiads a Roma. Ozendi è quai pussaivel entaifer paucs dis. Per regla cumenza in conclave 15 fin 20 dis suenter la mort dal papa. L'elecziun vegn fatga davos portas serradas en la chaplutta sixtina en il Vatican.
Ils cardinals èn cumplettamain isolads dal mund exteriur – per evitar ch'els vegnian influenzads. Là restan els fin ch'igl èn d'accord, tgi che duai daventar il nov parsura da la baselgia catolica. Durant quest temp n'èsi betg lubì als cardinals d'avair contact cun persunas ordaifer dal conclave. Era gasettas, televisiuns e radios èn scumandads. Quest entir proceder d'elecziun vegn numnà conclave.
Fim nair u alv: suenter mintga scrutini communitgeschan ils cardinals cun segns da fim sch'els han gia elegì in nov papa. Fim nair vul dir: anc nagin n'ha cuntanschì la maioritad necessaria da dus terzs. Fim alv percunter mussa: l'elecziun ha gì success. Savens dovri numerus scrutinis ed in conclave po cuzzar paucas uras fin a plirs dis u schizunt emnas. Ina limita da temp na datti betg. Ils ultims dus conclaves il 2002 e 2013 han mintgamai cuzzà dus dis.
Nov papa cumpara sin la plazza da Son Peder: Tgi ch’è il nov Pontifex Maximus, vegn il mund a savair live sin la plazza da Son Peder, curt suenter sia elecziun. Sin la loggia (il balcun) da la baselgia da Son Peder cumpara il nov elegì gia en il vestgì papal. El vegn annunzià cun ils pleds latins: habemus papam – nus avain in papa.