Siglir tar il cuntegn

Elecziun dal papa Tgi daventa papa?

Ils cardinals ch'eran gia arrivads a Roma avevan discutà gia per la 5avla giada dapi glindesdi Pasca davart l'elecziun dal nov papa. Tenor las indicaziuns las pli actualas vegnan 134 da 135 cardinals a sa participar al conclave.

Il Conclave 2025 en survista

Themen in diesem Liveticker

  • Tut che spetga sin il resultat da l'emprim scrutini
  • Il Conclave ha cumenzà
  • Las religiuns maioritaras en ils chantuns
  • Il Conclave po durar uras – però era emnas
  • Bainvegni

Davart preparativas e spetgas ils ultims dis

Mesemna entschaiva a Roma il conclave en la chaplutta Sixtina. La radunanza dals cardinals che vegnan ad eleger il successur per papa Francestg ch’è mort glindesdi Pasca. Tenor experts betg in'elecziun simpla. Quai di era il schurnalist ed enconuschider dal Vatican Marco Politi. La baselgia stettia tranter refurmar e conservar.

La tensiun a Roma crescha mintga di. L'entir mund ha ils egls sin la chapitala taliana. Cun tutta forza vegnan fatgas las davosas preparaziuns. Sin la plazza da son Peder èn per exempel vegnids installads gronds moniturs che duain lura mussar la proclamaziun dal papa novelegì. Gia massa schurnalistas e schurnalists sa drizzan al lieu per avair la meglra vista cura che il nov papa vegn elegì.

Ed era la preschientscha da la polizia enturn il Vatican daventa adina pli perceptibla, rapporta noss correspundent da RTR Adrian Camartin. Tut il persunal ch'è involvà al conclave ha stuì engirar da tegnair tut secret. Fertant ch'ils cardinals èn anc stads a disposiziun per intervistas, na vala quai betg pli a partir dals 7 da matg. Durant in conclave na dastgan ils cardinals n'avair nagin contact cun il mund exteriur.

Ultra da quai ha noss correspundent Adrian Camartin visità la fossa dal papa Francestg. I sajan stà pli pauc visitadras e visitaders che spetgà:

Spetgas e speranzas da l'uvestg Bonnemain

Il papa Francestg haja gia dà in stausch en la dretga direcziun, di l'uvestg Bonnemain. Quai cun esser datiers da cartentas e cartents, cun ir ora tar la glieud. El haja era adina punctuà il dialog e la solidaritad.

Spetgas d'Avat Vigeli Monn

Avat Vigeli da la Claustra Mustér persequitescha il conclave ord distanza. El n'avess betg propi interess da far quest'experientscha. L’unic ch’el avess mirveglias fissan las grimassas e reacziuns dals cardinals. Avat Vigeli Monn va da quai anora ch'il nov papa va pli u main vinavant la via che papa Francestg è gia ì.

Cun quai che la gronda part dals cardinals actuals che prendan part al conclave èn vegnids creads da papa Francestg. La lavur al process sinodal duai vegnir manada vinavant. Era da surdar la responsabladad a dunnas en la baselgia saja tenor Avat Vigeli pussaivel enfin bunamain sisum. Ed era sch'il nov papa avess autras vistas sin intgins temas na craja l'avat betg ch'il svilup cun las dunnas en la baselgia pudess ir enavos. El pretenda ch’il nov papa è in bun teolog ed è era avert envers persunas ch'èn a l’ur.

Vista dador la baselgia catolica

Chatrina Gaudenz è plevonessa refurmada ed ha en sasez da dir nagut en chaussa da l’elecziun dal nov papa. Ella è dentant sezza stada sco schurnalista a Roma a rapportar suenter la mort da papa Gion Paul ils dus e davart l’elecziun da papa Benedetg. Era l’elecziun actuala, quella per il successur da papa Francestg persequitescha ella cun fascinaziun. Tenor ella è il conclave in teater u in kino, en il senn positiv. Tenor ella duai la via da papa Francestg ir vinavant, surtut l’engaschi per la glieud paupra. E las refurmas che pertutgan dunnas e persunas omosexualas beneventa ella.

En connex cun ils abus sexuals en il conturn da la baselgia catolica na possia dar nagina toleranza. En pli duai il papa esser critic e cler envers dictaturs sin tut il mund. Tenor Chatrina Gaudenz duain religiuns vegnir pli datiers. I duai era dar punts tranter il mund religius ed il mund secular. E l’incumbensa pli impurtanta è, tenor la plevonessa refurmada, da viver tenor la valur che mintga uman u mintga esser vala tuttina bler.

Quai ch'ins sto savair enturn la successiun

Il successur vegn tschertgà: Suenter il funeral da papa Francestg èsi d'eleger in successur. Dretg d'eleger han ils cardinals che n’han anc betg 80 onns. Tenor indicaziuns actualas èn quai 135. In ha però dà giu ses viadi a Roma per motivs da sanadad. Dus cardinals vegnan da la Svizra, Kurt Koch ed Emil Paul Tscherrig. Ensemen cun ils auters cardinals cun dretg d’eleger vegnan els ad eleger il papa nov.

Kirchlicher Würdenträger in goldener Mitra spricht am Podium.
Legenda: Kurt Koch è in dals dus cardinals svizzers che pon eleger il nov papa. Keystone

Conclave: Pli baud durava quai mintgamai emnas fin ch'ils cardinals da tut il mund eran viagiads a Roma. Ozendi è quai pussaivel entaifer paucs dis. Per regla cumenza in conclave 15 fin 20 dis suenter la mort dal papa. L'elecziun vegn fatga davos portas serradas en la chaplutta Sixtina en il Vatican.

Ils cardinals èn cumplettamain isolads dal mund exteriur – per evitar ch'els vegnian influenzads. Là restan els fin ch'igl èn d'accord, tgi che duai daventar il nov parsura da la baselgia catolica. Durant quest temp n'èsi betg lubì als cardinals d'avair contact cun persunas ordaifer dal conclave. Era gasettas, televisiuns e radios èn scumandads. Quest entir proceder d'elecziun vegn numnà conclave.

Fim nair u alv: suenter mintga scrutini communitgeschan ils cardinals cun segns da fim sch'els han gia elegì in nov papa. Fim nair vul dir: anc nagin n'ha cuntanschì la maioritad necessaria da dus terzs. Fim alv percunter mussa: l'elecziun ha gì success. Savens dovri numerus scrutinis ed in conclave po cuzzar paucas uras fin a plirs dis u schizunt emnas. Ina limita da temp na datti betg. Ils ultims dus conclaves il 2002 e 2013 han mintgamai cuzzà dus dis.

Schornstein stösst Rauch in die Nacht.
Legenda: Fim alv munta che l'elecziun ha gì success. Keystone

Nov papa cumpara sin la plazza da Son Peder: Tgi ch’è il nov Pontifex Maximus, vegn il mund a savair live sin la plazza da Son Peder, curt suenter sia elecziun. Sin la loggia (il balcun) da la baselgia da Son Peder cumpara il nov elegì gia en il vestgì papal. El vegn annunzià cun ils pleds latins: habemus papam – nus avain in papa.

Papst auf dem Balkon mit Kardinälen und Kreuz.
Legenda: Sco papa Francestg vegn era ses successur a sa mussar als cartents e cartentas sin la loggia. Keystone

Speculaziuns davart la successiun

Avrir la box Serrar la box
Älterer Mann in kirchlicher Kleidung steht vor Flagge und Kronleuchter.
Legenda: Pietro Parolin Keystone

Sco favurit per la successiun da papa Francestg vala per blers il cardinal talian Pietro Parolin. Il spiritual da 70 onns ha assistì a papa Francestg gia dapi var 10 onns sco secretari dal stadi cardinal. Là era Parolin responsabel per la diplomazia internaziunala.

Igl è dentant fitg grev da prevesair la decisiun da la proxima elecziun, perquai ch'i ha uschè blers cardinals novs en il conclave. Gia cler è però che Parolin vegn a manar il conclave.

RTR actualitad 17:00

Artitgels legids il pli savens