En Germania èn idas er la dumengia millis da persunas sin via per demonstrar cunter l’extremissem da dretga: A Minca èn vegnids spetgads 25’000 demonstrantas e demonstrants. Quai ha annunzià la polizia. Radund 400 policistas e policists sajan en acziun.
Gia la sonda èn tschientmillis ids sin via en l’entir pajais per demonstrar paschaivlamain cunter las tendenzas dretgas e per la democrazia.
Interrut ina demonstraziun ord motivs da segirezza
Sco l'agentura da novitads tudestga DPA ha rapportà, ha l’organisatur d’ina demonstraziun cunter l’extremissem da dretga a Minca dentant stuì rumper giu quella pervia da memia blera glieud. I na saja betg stà pussibel da garantir la segirezza da las radund 80’000 demonstrantas e demonstrantas.
Er a Hamburg han ins stuì interrumper a Hamburg il venderdi ina demonstraziun cunter la dretga e cunter l'AfD pervi da la participaziun gronda. «Nus stuain terminar la manifestaziun anticipadamain», ha ditg Kazim Abaci da l'uniun «impressaris senza cunfins» ch'aveva organisà la manifestaziun envers l'agentura da pressa DPA. El ha inditgà dubis da segirtad. I sajan collidads umans en la fulla, ils pumpiers na vegnian betg pli atras.
Suenter ch'Abaci ha discurrì l’emprim da 130'000 participants, han ils organisaturs curregì il dumber pli tard sin 80'000. La polizia ha numnà 50'000 demonstrants. La demonstraziun è stada sut il motto «Hamburg stat si – communablamain cunter extremissem da dretga e raits neonazistas».
Kanzler Scholz di che tuts umans stoppian prender posiziun
Er a Jena, Kiel ed autras citads tudestgas han millis demonstrà il venderdi. Il chancelier federal Olaf Scholz è sa mess davos ils demonstrants che han vulì ir questa fin d’emna per dieschmillis sin via. El ha cumpareglià ils plans da «remigraziun» da radicals da dretga en Germania cun l’ideologia da razzas dals naziunalsocialists. «Sch’insatge en Germania na dastga mai pli avair plaz, lura è quai l’ideologia da razzas popularas dals naziunalsocialists. Nagut auter s’exprima en ils plans da translocaziun abstracts dals extremists», ha il politicher da la SPD ditg en la nova ediziun da sia seria da video «Kanzler kompakt». Tut ils umans en Germania sajan dumandads da prender cleramain posiziun: «per la toleranza, per nossa Germania democratica».
A la manifestaziun a Hamburg ha il president da la citad Peter Tschentscher ditg: «Il messadi a l'AfD e sias raits dretgas è: Nus essan la maioritad, e nus essan ferms, perquai che nus avain spiert da cuminanza e perquai che nus essan decis da betg laschar destruir ina segunda giada noss pajais e nossa democrazia suenter 1945.»
Reacziun sin inscunter da dretgs
Las demonstraziuns èn sa furmadas suenter in rapport da la chasa da medias Correctiv davart in inscunter da radicals da la dretga ils 25 da november a Potsdam. A quel avevan prendì part plirs politichers da l’AfD sco era singuls commembers da la CDU e da Werteunion fermamain conservativa. L’anteriur chau dal moviment da la dretga extrema en l’Austria, Martin Sellner, aveva discurrì là, tenor atgnas indicaziuns, da «remigraziun».
Sch'extremists da dretga dovran questa noziun, manegian els per regla ch'in grond dumber d'umans duai bandunar il pajais – era cun sforz. Scholz ha ditg en ses video ch’ils extremists da dretga hajan cusseglià a Potsdam co ch’els pudessan stgatschar milliuns d’umans da la Germania.
«Tar quest patratg ma vegnan las sgarschurs.» El ha discurrì d’in «plan diabolic». I saja «prudent» ch’intgins migrants sa dumondian uss perfin, sch’els hajan anc in avegnir en Germania. A tut ils umans en Germania cun il motiv da la migraziun ha Scholz sincerà: «Vus tutgais tar nus! Noss pajais As dovra!»
Migraziun sut squitsch
Scholz ha dentant er accentuà ch’ins stoppia a medem temp franar l’immigraziun irregulara en Germania. «Nus stuain ordinar la migraziun meglier che fin ussa – tut pragmatic e surtut: senza odi e senza pregiudizis.»
Il parsura dal cussegl central dals muslims en Germania, Aiman Mazyek, ha appellà als muslims en Germania da sa participar a las manifestaziuns cunter la dretga. Ils muslims sajan exposts ad odi ed ostilitad en il mintgadi. Quai saja inacceptabel e pretendia ina resposta «decida ed unida da tut quels che apprezieschian las valurs da la democrazia e da la convivenza en Germania».
