Guerra en il Proxim Orient - Hamas na sa betg quants ostagis israelians che vivan anc

14 da zercladur

• La Hamas islamistica na sappia tenor atgnas indicaziuns betg quants dals radund 130 ostagis supponids en la Strivla da Gaza che vivan anc. Quai na sappia nagin, ha il pledader da la Hamas Osama Hamndan pretendì en in'intervista cun l'emettur da televisiun CNN. Pir la sonda avevan schuldads israelians liberà 4 ostagis or da la violenza da la Hamas durant in acziun militara en la Strivla da Gaza. Tenor indicaziuns che na sa laschan betg examinar independentamain sajan 274 Palestinais vegnids mazzads. Ils ostagis giogan ina rolla impurtanta tar las tractativas davart in armistizi.

11 da zercladur

• L'organisaziun radical-islama Hamas è sco i para pronta d'acceptar la resoluziun da l'ONU per ina pausa da cumbat en la Strivla da Gaza e da tractandar davart ils detagls. Quai rapporta l'agentura da novitads Reuters sa referind ad in pledader da la Hamas. Quel haja ditg che la Hamas acceptia il plan sco era da barattar ostagis israelians cunter praschuniers israelians

• Il Cussegl da segirezza da l'ONU ha vuschà per il plan per ina pausa da cumbat en la Strivla da Gaza ch’il president american Joe Biden ha preschentà dacurt. Il pli pussant gremi da las Naziuns Unidas ha approvà ina resoluziun en chaussa. Quai cun 14 vuschs Gea. Sulettamain la Russia è s’abstegnida da la vusch. Avant radund diesch dis ha Biden preschentà in plan da pasch da plirs stgalims. Quel prevesa tranter auter ina pausa da cumbat da sis emnas sco er da laschar liber ils ostagis israelians e praschuniers palestinais.
• Las reacziuns sin la resoluziun dal Cussegl da segirezza da l’ONU èn stadas positivas: l’ambassadura americana tar las Naziuns Unidas, Linda Thomas Greenfield, ha discurrì dad in «votum per la pasch». L’Israel haja gia approvà il plan. Sch’er la Hamas saja pronta da far quai, pudess la guerra ir a fin mardi, uschia ha ditg l’ambassadura americana. La milissa radical-islama Hamas ha beneventà la resoluziun en in'emprima reacziun ed accepta sco i para la resoluziun per ina pausa da cumbat. Ella saja pronta da realisar la proposta ensemen cun ils stadis ch'hajan intermedià en chaussa, hai num en ina communicaziun. Per il president palestinais Mahmud Abbas saja la resoluziun in pass en la dretga direcziun.

10 da zercladur

• En l’Israel è il minister Benny Gantz sa retratg da la regenza d’urgenza. Il motiv sajan differenzas davart l’avegnir da la Strivla da Gaza. Quai ha ditg l’anteriur minister da defensiun davant las medias. Gantz aveva gia smanatschà da far quest pass, sche la regenza dal primminister Benjamin Netanjahu na preschentia betg in plan per Gaza per il temp suenter la guerra. L’ultimatum da Gantz è scadì sonda passada. La regenza d’urgenza è vegnida furmada suenter l’attatga terroristica da la Hamas dals 7 d’october.
• Il Program alimentar mundial na reparta nagina rauba d’agid pli al port provisoric a Gaza. Quai ha annunzià la directura dal program. L’organisaziun saja preoccupada pervi da la segirezza da ses collavuraturs e sias collavuraturas. Las acziuns en il rest da la strivla cuntinueschian dentant. Sonda passada èn dus magasins da l’organisaziun vegnids attatgads cun rachetas; in collavuratur saja vegnì blessà. Uschespert che la situaziun lubeschia, vegnian els puspè a cuntinuar cun lur lavur al port, uschia la directura dal Program alimentar mundial vinavant.

9 da zercladur

• Suenter che l'armada israeliana ha liberà quatter ostagis or dals mauns da la milissa radical-islama Hamas hai danovamain dà demonstraziuns en pliras citads israelianas. A Tel Aviv e Jerusalem sajan millis da persunas idas sin via per demonstrar cunter la regenza dal primminister Benjamin Netanjahu. Ils demonstrants renfatschian a la regenza ch'ella fetschia memia pauc per che tut ils ostagis vegnian libers. Quai rapportan medias localas. Da l’acziun da salvament sajan ier passa 200 persunas vegnidas mazzadas. Quai rapportan las autoritads palestinaisas che vegnan controlladas da la Hamas. Las indicaziuns na pon betg vegnir verifitgadas a moda independenta.
• Ils Stadis Unids han pudì reparar lur port provisoric a la costa da la Strivla da Gaza. Ier sajan bunamain 500 tonnas rauba d’agid vegnidas transportadas a Gaza. La fin da matg avevan vent ed undas donnegià il port. Ils Stadis Unids avevan construì el, cunquai ch’i n’è betg pussibel da transportar avunda rauba d’agid per via terrestra.

8 da zercladur

• L'armada israeliana ha liberà quatter ulteriurs ostagis or da la Strivla da Gaza. Sco quai che l'armada ha communitgà sajan ils ostagis vegnids transportads en in ospital. Els sajan èn bun stadi. L'armada israeliana ha deliberà las quatter persunas or dal champ per fugitivs da Nuseirat en il center da la Strivla da Gaza. Ils ostagis ch'han tranter 21 e 40 onns eran tuts vegnids rapinads da l'organisaziun radical-islama Hamas ils 7 d'october durant in festival da musica en l'Israel.
• En la Strivla da Gaza datti ina nov'emprova per ina pausa da cumbat. Il minister da l'exteriur american Antony Blinken vegnia a viagiar l'emna proxima en il Proxim Orient, scriva il ministeri da l'exteriur american. En ils discurs giaja per il plan dal president american Joe Biden, co terminar ils cumbats en la Sdrivla da Gaza. Ultra da quai vul Biden che l'organisaziun radical-islama Hamas laschia liber tut ils ostagis israelians e che l'infrastructura destruida en la Sdriva da Gaza vegnia refatga. Fin ussa n'han ni la Hamas ni l'Israel acceptà las propostas americanas.

7 da zercladur

• Il secretari general da l’ONU, António Guterres, ha crititgà ferm l’attatga da l’Israel sin ina scola da la UNRWA en il center da la Strivla da Gaza. Localitads da l’ONU stoppian er tar conflicts armads restar intacts. Er ils Stadis Unids pretendan da lur allià da sclerir il cas dal tuttafatg. L’Israel da sia vart pretenda d’avair mazzà terrorists da la Hamas che sajan sa zuppads en la scola. Tenor l'ovra d'agid da l'ONU per fugitivs palestinais èn radund 6'000 persunas stadas en la scola durant l’attatga or da l’aria. Almain 35 persunas sajan vegnidas mazzadas e bleras ulteriuras blessadas.
• Il primminister israelian, Benjamin Netanjahu, vegn a tegnair ses pled en il congress dals Stadis Unids ils 24 da fanadur. Quai ha il pledader da la chombra dals represchentants, il republican Mike Johnson, communitgà. Netanjahu duai dar pled e fatg davart l’agir da l’Israel en la Strivla da Gaza suenter las attatgas da la milissa radical-islama da l’october passà. Gia l’entschatta dal mais aveva il primminister da l’Israel acceptà l’invit da Washington. Fin uss n'è la data dentant betg stada enconuschenta.

6 da zercladur

• L'armada israeliana ha sgulà in'attatga ord l'aria sin ina scola da l'UNRWA, l'ovra d'agid da l'ONU per fugitivs palestinais en la Strivla da Gaza. En la scola sa chattavia ina basa da l'organisaziun da terror Hamas, communitgescha l'armada israeliana. Tenor indicaziuns da la Hamas èn mortas almain 27 persunas tar l'attatga sin la scola a Nuseirat en il center da la Strivla da Gaza. Numerusas persunas sajan vegnidas blessadas. L'autoritad da sanadad che vegn controllada da la Hamas n'ha fin ussa betg confermà quai. Las indicziuns na pon betg vegnir examinadas.

5 da zercladur

• L'Uniun europeica sustegna il plan da pasch per la Strivla da Gaza dal president american Joe Biden. L'UE pretenda che l'Israel e la Hamas acceptian il plan, sco quai che la cumissiun da l'UE communitgescha. Il plan da pasch da Biden pudessia manar ad in armistizi duraivel ed a la liberaziun da tut ils ostagis ch'èn vegnids rapinads en la Strivla da Gaza. Plinavant possia il plan pussibilitar dapli agid umanitar e perquai sustegnia l'UE il plan.

4 da zercladur

• La Svizra na duai betg renconuscher la Palestina sco stadi. Quai ha decis il Cussegl naziunal. El ha refusà cleramain ina moziun or da las retschas da la PS. La moziun è stada colliada cun la pretensiun che la Hamas laschia liber tut ils ostagis israelians ch’ella aveva rapinà l’october passà. Tenor il minister da l’exteriur Ignazio Cassis sustegna la Svizra vinavant ina schliaziun da dus stadis. Dal punct da vista dal Cussegl federal èsi dentant il fauss mument da renconuscher la Palestina sco agen stadi.
• Ils Stadis Unids pretendan che lur plan da pasch per la Strivla da Gaza vegnia realisà immediatamain. Cunzunt la milissa radical-islama Hamas duaja er approvar il plan preschentà. L’Israel haja, tenor indicaziuns americanas, gia approvà il plan. Perquai han ils Stadis Unids inoltrà ina resoluziun en il Cussegl da segirezza da l’ONU. Er ils stadis G7, la gruppa da las grondas pussanzas economicas democraticas, sustegnan il plan da pasch. Quel prevesa ch’i dettia ina pausa da cumbat e ch’ils ostagis israelians vegnian laschads liber.
• L'Israel ha confermà la mort da quatter ulteriurs ostagis ch'eran vegnids rapinads ils 7 d'october da la Hamas. Tar trais da las persunas mazzadas sa tracti dad umens sur 80 onns ch'eran vegnids rapinads or d'in kibuz. Da las radund 250 persunas che la Hamas aveva rapinà sajan probabel anc radund 120 en la Strivla da Gaza. Quantas che vivian anc, na saja betg cler.

2 da zercladur

• Il president dals Stadis Unids Joe Biden ha preschentà ier in plan da pasch per la Strivla da Gaza. Plirs ministers israelians han entant smanatschà da bandunar la regenza dal primminister Benjamin Netanjahu, sche la regenza israeliana acceptia quest plan. Quel terminass la guerra senza che las finamiras da la guerra fissan vegnidas cuntanschidas, ha per exempel ditg il minister da finanzas da l’extrema dretga. Sumegliant tuni er dal minister da polizia, medemamain da l’extrema dretga. Percunter beneventa il manader da l’opposiziun, Jair Lapid, il plan da Biden. I saja ina proposta sin maisa che stoppia uss vegnir realisada, uschia Lapid.
• L'ovra d'agid da l'ONU per fugitivs palestinais ha interrut sia lavur en la citad da Rafah en il sid da la Strivla da Gaza. La UNRWA haja interrut ils servetschs sanitars ed auters servetschs impurtants en la citad. Quai ha communitgà il schef da l’organisaziun d’agid, Philippe Lazzarini, sin la plattafurma X. Tut ils 36 alloschis d’urgenza sajan uss vids. Dentant lavuria la UNRWA vinavant en la citad Chan Yunis, en il nord da Rafah. Plinavant er en il center da la Strivla da Gaza, nua che radund 1,7 milliuns umans vivian – uschia Lazzarini vinavant.

1 da zercladur

• La Svizra sustegn la proposta per in plan da pasch per la strivla da Gaza ch'il president american Joe Biden ha preschentà ier. Ins stoppia puspè stgaffir ina perspectiva politica sin basa d'ina schliaziun cun dus stadis. Quai ha il schef da communicaziun dal departament d'affars exteriurs – Nicolas Bideau – scrit sin la plattafurma X. Tenor l'Israel è la cundiziun per in armistizi durabel la destrucziun da la Hamas. La Hamas da l'autra vart ha communitgà da na betg esser pronta da dar giu la pussanza en la strivla da Gaza avant la retratga da l'Israel.
• La regenza israeliana è s'exprimida en connex cun il plan da pasch da trais fasas ch'ils Stadis Unids han preschentà ier. La cundiziun per in armistizi durabel saja anc adina la relaschada da tut ils ostagis e la destrucziun da l'organisaziun terroristica, la Hamas. Quai ha il biro dal schef da regenza israelian – Benjamin Netanjahu – communitgà. La Hamas ha valità la proposta per in plan da pasch en la strivla da Gaza – sco citat – positiv. Il secretari general da l'ONU Antonio Guterres ha signalisà ses sustegn per il plan da pasch.
• Il primminister israelian Benjamin Netanjahu duai tegnair in pled davant il congress american. Quai vulan las testas dals republicans e dals democrats. Els han envidà Netanjahu a Washington per declerar co ch'el veglia cuntanscher ch’i dettia ina pasch persistenta en la Strivla da Gaza. Il pledader da la chombra dals represchentants, il republican Mike Johnson, ha publitgà l'invit. In termin exact per la visita dal primminister israelian na vegnia betg numnà en la brev.
• Il president american Joe Biden ha preschentà in nov plan da trais fasas per in armistizi en la Strivla da Gaza. La finamira saja da terminar il conflict a lunga vista, da deliberar tut ils ostagis e da pussibilitar la reconstrucziun en la Strivla da Gaza. L'Israel haja elavurà la proposta. Quella vegnia uss preschentada a la milissa radical-islama Hamas. Lezza ha il president american intimà d’approvar la proposta per cumprovar ch'ella veglia vairamain in armistizi. En in'emprima reacziun ha la Hamas valità la proposta sco «positiva».

31 da matg

• En pliras regiuns dal Jemen han ils Americans ed ils Brits fatg ensemen attatgas ord l'aria per reducir la forza militara dals rebels Huthi. Quels èn responsabels per attatgas cunter il traffic maritim en la Mar Cotschna. Tenor lur pleds per sustegnair la Strivla da Gaza – e cunter l'Israel. En tut hajan las attatgas americanas e brittas gì en mira 13 posts dals Huthi. Quai hai num dal militar american activ en questa regiun. La televisiun dals Huthi ha entant annunzià 14 morts tras las fridas.

29 da matg

• Ina nova resoluziun davart la Strivla da Gaza fatschenta il Cussegl da segirezza da l'ONU. L'Algeria ha inoltrà in sboz cun pliras pretensiuns: in armistizi, da laschar liber tut ils ostagis ch'èn en ils mauns da la Hamas – e cunzunt che l'Israel termineschia immediat si'offensiva militara a Rafah. Suenter ina seduta dal Cussegl da segirezza da l'ONU davos portas serradas quintan intgins commembers dal gremi gia oz cun ina votaziun davart la nova resoluziun.

28 da matg

• Il Cussegl da segirezza da l’ONU s’inscuntra ad ina sesida d’urgenza. Quai rapportan pliras agenturas da novitads che sa refereschan ad insiders. La raschun saja l’attatga israeliana sin in champ da fugitivs a Rafah en il sid da la Strivla da Gaza. L’Algeria haja convocà la sesida che duaja cumenzar questa saira a las 9 e mesa, temp svizzer.
• Gia ordavant ha il secretari general da l’ONU, António Guterres, crititgà l’attatga israeliana sin in champ da fugitivs en la citad Rafah. El crititgeschia l’agir da l’Israel dal qual numerus civilists innocents sajan vegnids mazzads. Quels sajan be fugids da quest conflict. Quest horror stoppia prender ina fin – ha scrit Guterres sin la plattafurma X.
• L’attatga sin Rafah saja stada in sbagl tragic che vegnia uss intercurì ha ditg il primminister israelian. Il medem mument ha Benjamin Netanjahu dentant fatg cler che l’offensiva sin la citad cuntinueschia.
• Truppas israelianas s'avanzan adina pli en il center da la citad palestinaisa Rafah, quai tenor perditgas ord Rafah. Tenor medias israelianas èn panzers en acziun en il quartier da Tal al-Sultan. L'armada israeliana n'ha anc betg prendì posiziun tar ils rapports. A Tal al-Sultan aveva in'attatga ord l'aria israeliana la dumengia saira chaschunà la mort d'almain 45 persunas, tenor l'uffizi da sanadad controllà da la Hamas. Tut questas indicaziuns na sa laschan betg verifitgar a moda independenta.

27 da matg

• D’attatgas israelianas or da l’aria èn almain 30 persunas vegnidas mazzadas en in champ da fugitivs a Rafah en il sid da la Strivla da Gaza. Quai han communitgà las autoritads localas che vegnan controlladas da la milissa radicalislamica Hamas. Tenor la Mesaglina Cotschna sajan tendas da civilists vegnidas tutgadas, e quai en ina da las zonas umanitaras.
• Suenter l'attatga ord l'aria da l'Israel sin Rafah, cun bleras unfrendas civilas discurra la pli auta procuratura publica dal militar israelian d'in cas fitg gravant. Ils detagls vegnian anc examinads, ha la procuratura ditg tar ina conferenza. L'armada deploreschia tut ils donns envers persunas che na cumbattian betg en questa guerra.

26 da matg

• Per l'emprima giada dapi quatter mais ha la Hamas puspè sajettà rachetas sin la citad gronda israeliana da Tel-Aviv. En il center da la citad hai dà pliras explosiuns. Tenor il militar israelian sajan las rachetas vegnidas sajettadas davent da Rafah en il sid da la Strivla da Gaza.
• Ils emprims camiuns cun rauba d’agid èn arrivads en la Strivla da Gaza nà da l’Egipta. Quels èn vegnids sviads sur il passagi dal cunfin israelian Kerem Schalom, damai ch’il cunfin a Rafah è vegnì serrà. Quai rapportan pliras agenturas da novitads. Tenor medias egipzianas duain 200 camiuns cun rauba d’agid arrivar en la strivla, tranter auter quatter camiuns cun carburant. L’Israel ha serrà il passagi da cunfin a Rafah avant trais emnas. L’alternativa sur Kerem Schalom han intermedià il president american Joe Biden ed il president egipzian Abdel Fattah al-Sisi.

25 da matg

• Las Naziuns Unidas spetgan che l'Israel respectia la decisiun dal Tribunal internaziunal dal'ONU. Lez pretenda da finir immediat l'offensiva a Rafah e puspè avrir il post da cunfin per rauba d'agid, communitgescha l'ONU. L'Israel na vul però betg suandar la decisiun dal tribunal. L'Israel na fetschia nagut auter che defender ses territori e la populaziun – confurm al dretg internaziunal, communitgescha il biro dal primminister Benjamin Netanjahu. Il Tribunal internaziunal è l'instanza giuridica suprema da l'ONU. Il tribunal n'ha bain betg ils meds per far valair sias decisiuns – el po però pretender dal Cussegl da segirezza da l'ONU dad intervegnir.

24 da matg

• Il Tribunal internaziunal a Den Haag pretenda la fin immediata da l'offensiva a Rafah. La situaziun umanitara saja catastrophala e l'Israel stoppia avrir il post da cunfin cun l'Egipta per agid umanitar. L'Israel ha en in'emprima reacziun refusà la decisiun. Pretender la fin da la guerra muntia era da pretender la fin da l'existenza da l'Israel, ha il minister da finanzas israelian ditg. Il Tribunal internaziunal è l'instanza suprema da dretg da las Naziuns Unidas – sias decisiuns èn liantas. Il tribunal n'ha dentant betg ils meds da far valair sias decisiuns. El sa dentant pretender dal Cussegl da segirezza da l'ONU d'intervegnir.
• En il cumbat cunter la milissa radical-islama Hamas avanza l’armada israelian vinavant en la citad Rafah. Ella haja cuntanschì in ulteriur quartier or dal qual la Hamas opereschia, ha communitgà l’armada. Ella ha appellà a la populaziun da bandunar la zona da cumbat en direcziun da las zonas umanitaras. Radund in milliun umans era fugì dals cumbats en la citad al cunfin cun l’Egipta. La situaziun umanitara è precara.

Legenda: Uffants ch'han bandunà Rafah ed abiteschan en ina scola da l'UNRWA bandunada ils 9 da matg. Keystone

22 da matg

• Suenter la Norvegia e l'Irlanda annunzia era la Spagna da renconuscher la Palestina sco stadi. L'emna proxima vegnia il cussegl dals ministers ad approvar la renconuschientscha, communitgescha il primminister Pedro Sanchez en il parlament a Madrid. Il medem pass han annunzià ils primministers da l'Irlanda e da la Norvegia. L'Israel ha sinaquai clamà enavos ses ambassadurs or da quels trais stadis, per discurs.

21 da matg

• Via il port provisoric, installà davant la costa da la Strivla da Gaza, èn arrivadas passa 500 tonnas rauba d'agid umanitara. Las donaziuns vegnan dals Stadis Unids da l'America, la Gronda Britannia, ils Emirats Arabs Unids, l'UE ed auters partenaris. Quai ha scrit sin la plattafurma X il commando american responsabel per la construcziun dal port provisoric. Quel è dapi var trais dis en funcziun.

20 da matg

• En connex cun la guerra en la Strivla da Gaza ha la Curt penala internaziunala pretendì cumonds d'arrest cunter commembers da la regenza israeliana, e cunter commembers da la direcziun da la Hamas. Quels sa drizzan tranter auter cunter il schef da regenza israelian, Benjamin Netanjahu, sco era cunter il schef da la Hamas, Jahja Sinwar. Tenor la communicaziun da la curt vai per il suspect da crims da guerra, e da crims cunter l'umanitad. Omaduas varts han gia crititgà la decisiun da la Curt penala internaziunala a Den Haag.

19 da matg

• En l’Israel ha il minister Benny Gantz smanatschà da sa retrair or da la regenza, sch'il primminister Benjamin Netanjahu na preschentia betg fin en trais emnas in plan per Gaza per il temp suenter la guerra. En quel stoppia er star, tgi che duaja administrar la strivla. Sche Netanjahu n'adempleschia betg questa pretensiun, vegnia sia partida a sa retrair da la regenza da coaliziun. El sez vegnia a bandunar il cabinet da guerra, uschia Gantz. Il primminister Benjamin Netanjahu ha gia annunzià da refusar la pretensiun da Gantz. Quella muntass ina terrada per l’Israel.

18 da matg

• L'ONU coordinescha las furniziuns d’agid via il port provisoric a la costa da la Strivla da Gaza. Suenter lungas discussiuns haja ella dà ses consentiment, ha ditg in pledader a New York. Responsabel per reparter la rauba d’agid saja il Program alimentar mundial. Tschients tonnas rauba d'agid sajan prontas sin bastiments datiers da la costa da la Strivla da Gaza. Quai ha communitgà l’armada americana ch’ha construì il port provisoric.

17 da matg

• Uschespert ch’i dat ina pausa da cumbat en la Strivla da Gaza, duai ina missiun da pasch da l’ONU procurar per segirezza en la regiun. Quai ha pretendì la Liga araba en sia decleraziun finala suenter l’inscunter suprem en il Bahrain. Il Cussegl da segirezza da l’ONU stoppia surpigliar la responsabladad e surdar il mandat per ina missiun da pasch. Tge stadis che duajan trametter schuldada, ha la liga laschà avert. 22 stadis fan part da la Liga araba.

16 da matg

• Suenter las acziuns d'activists pro-palestinais en pliras universitads svizras reagescha l'Uniun svizra dals students e da las studentas. Cun far pretaisas per part discriminantas, ed appels a violenza hajan ils moviments studentics actuals pers mintga legitimaziun. Il medem mument di l'uniun studentica dentant ch'acziuns da protesta ed occupaziuns ad universitads sajan in med legitim ed impurtant per exprimer opiniuns.
• Uss drovia ina pausa da cumbat immediata e suenter duai la Strivla da Gaza survegnir ina missiun da pasch da l'ONU, che procura per segirtad. Quai pretenda l'organisaziun «Liga Araba» che cumpiglia 22 stadis arabs. En la decleraziun finala suenter l'inscunter suprem scriva l'organisaziun, ch'il Cussegl da segirezza da l'ONU stoppia surpigliar responsabladad. L'inscunter en il Bahrain è stà l'emprima seduta regulara da la Liga Araba dapi che la guerra en la Strivla da Gaza a cumenzà avant set mais.

15 da matg

• Ils Stadis unids da l'America vulan furnir da pli material d'armament a l'Israel. Il ministeri da l'exteriur haja inoltrà in pachet d'ina milliarda dollars per la controlla entras il congress, rapportan differentas agenturas da novitads. Tranter auter duai il pachet cumpigliar muniziun per panzers, vehichels e granatas per murters. Avant in'emna aveva il president american anc annunzià da betg furnir muniziun sche l'Israel cuntinuescha cun l'offensiva a Rafah.
• L'Uniun Europeica ha dumandà l'Israel da terminar l'acziun militara a Rafah «immediatamain», sco Josep Borrell communitgescha. Sche l'Israel cuntinueschia l'attatgia, strapatschass quai fitg las relaziuns tranter l'UE e l'Israel, di il schefdiplomat da l'UE vinavant.
• Durant las davosas duas emnas han studentas e students en pliras scolas autas e pliras universitads svizras – per exempel a Berna, Genevra e Losanna – protestà cunter las attatgas da l'Israel a Gaza. Els pretendan tranter che la cooperaziun cun instituziuns e scienziads israelians vegnia interruta.

14 da matg

• Il Comité internaziunal da la Crusch Cotschna ha construì in lazaret champester en il sid da la Strivla da Gaza. Quel cumpiglia 60 letgs. Tenor l'IKRK possian enfin 200 pazientas e pazients vegnir tractads là mintga di. Il persunal saja abel da far in provediment chirurgic d'urgenza e saja era equipà per tractar uffants. Avant in'emna ha il militar israelian cumenzà cun ina operaziun militara en la citad da Rafah en il Sid da la Strivla da Gaza.
• La regenza americana defenda l'Isreal e refusa las reproschas da genocid. Els na crajan betg, che quai che capitia en la Sdrivla da Gaza saja genocid. Quai ha il cussegliader naziunal per la segirezza – Jake Sullivan – ditg. Ils Stadis Unids hajan er accentuà quest punct da vista avant il tribunal internaziunal. Els crajan però, che l'Israel possia e stoppia far dapli per proteger la populaziun civila en la Sdrivla da Gaza.

11 da matg

• L'armada israeliana ha ordinà d'evacuar ulteriuras parts da la citad da Rafah en il sid da la Strivla da Gaza. La populaziun duaja sa render en champs ordaifer la citad, ha annunzià il militar. Gia l'emna passada han dieschmillis da persunas stuì bandunar l'ost da la citad. L'armada israeliana ha entant tschinclà lezza part da Rafah – ch'è fullanada cun fugitivs. La regenza israliana argumentescha ch'ella na possia betg gudagnar la guerra en la Strivla da Gaza senza attatgar Rafah. Rafah vala sco davosa bastiun da l'organisaziun radicalislamica Hamas.
• L'allià il pli fidaivel da l'Israel, ils Stadis Unids èn da l'avis che l'Israel pudess avair cuntratatg al dretg internaziunal cun duvrar armas americanas. Bain saja grev da cumprovar quai – hai num en in rapport da la regenza per mauns dal congress. I dettia dentant avunda indizis per far quitads.
• En la Strivla da Gaza èn – tenor las autoritads da sanadad localas – prest 35'000 persunas palestinaisas vegnidas mazzadas pervi d'attatgas israelianas. Latiers sajan bunamain 79'000 vegnidas blessadas – probabel dentant anc bler dapli – perquai che bleras valian anc sco sparidas e giaschian sut las ruinas da chasas devastadas. Gia pliras giadas han las Naziuns unidas taxà questas indicaziuns sco verdaivlas.

10 da matg

• A New York ha la radunanza plenara da las Naziuns Unidas decidì sustegn per la rolla da Palestinaisas e Palestinais en l'ONU. Cun gronda maioritad ha il gremi il pli grond da l'ONU approvà ina resoluziun che pretenda da l'agen Cussegl da segirezza – dad examinar cun bainvulientscha in commembradi cumplain da la Palestina. Palestinaisas e Palestinais adempleschian las cundiziuns persuenter, uschia la radunanza plenara. In tal commembradi cumplain muntassia tenor observaders quasi da renconuscher la Palestina sco stadi autonom – quai ch'il Cussegl da segirezza stuess però l'emprim anc approvar. Là avevan ils Stadis Unids però bloccà ina tala pretensiun cun lur veto.
• Pervi d'in fieu serra il biro a Jerusalem da l'organisaziuns per agid per ils palestinais da l'ONU. Israelians hajan dà fieu a l'areal da la centrala, scriva il schef da l'organisaziun umanitara sin X. I saja il segund incap en curt temp, perquai haja el decis da serrar il biro, enfin che la segirtad è puspè garantida. El ha era accentuà ch'igl saja l'incumbensa da la regenza israeliana da procurar per la segirtad d'organisaziuns da l'ONU.

9 da matg

• L'organisaziun militanta dals palestinais Hamas na vul betg far ulteriuras concessiuns en las tractativas cun l'Israel per ina pausa da cumbat en la Strivla da Gaza. Sco in responsabel da la Hamas ha ditg a Katar, na veglia l'Israel gnanc in cunvegna e dovria las contractivas be sco stgisa per attatgar Rafah e bloccar il post da cunfin. L'Israel aveva declerà da betg acceptar il plan proponì, perquai che las cundiziuns sajan vegnids mitigiads memia fitg.
• Ina nav da vitgira, cun tschients tonnas rauba d'agid per la populaziun en la Strivla da Gaza ha bandunà il port da Larnaka, sin la Cipra. Transportada vegnia rauba d'agid dals Stadis Unids, da la Gronda Britannia e da la Cipra, ha ditg il pledader da la regenza cipriota al radio. Oz duai esser pront in grond port sin la mar, davant la costa da la Strivla da Gaza, construì da l'armada americana. Fin uss manca a Gaza in port ch'è avunda profund per navs da vitgira pli grondas.
• Or da la citad Rafah – en il sid da la Strivla da Gaza – èn tenor l'ONU gia 80'000 persunas fugidas. Ils carstgauns na sajan nagliur segirs, admonescha l'ovra d'agid da l'ONU per ils Palestinais sin la plattafurma X. La chargia per ils pertutgads saja insupportabla. Dapi l'entschatta da l'emna è l'armada israeliana entrada a Rafah per cuntinuar il cumbat cunter la Hamas, l'organisaziun militanta palestinaisa. Avant aveva il militar israelian appellà als abitants ed a las abitantas d'ina part da Rafah da bandunar il territori.
• Ils Stadis Unids na furneschan naginas armas a l'Israel per ina offensiva a Rafah. Quai ha president Joe Biden ditg en ina intervista cun CNN. L'Israel na survegnia nagin sustegn sch'i attatgeschian centers da la populaziun. Il pajais stoppia quintar cun ulteriuras limitaziuns tar las furniziuns sch'i attatgeschian Rafah. Ina furniziun da muniziun è gia vegnida bloccada. Tenor Biden saja quai ina reacziun sin il fatg ch'ins haja duvrà las bumbas gia furnidas per mazzar civilists.

8 da matg

• Il cunfin Kerem-Schalom – ch'è fitg impurtant per la furniziun da rauba d'agid per la strivla da Gaza – è puspè avert. Quai suenter ch'el è stà serrà durant plir dis, sco l'armada israeliana ha communitgà. L'Israel veva serrà quest cunfin la dumengia suenter che quatter schuldads israelians eran morts datiers dal cunfin pervida ina attatga cun racheta da la Hamas. Al cunfin sajan puspè arrivads camiuns cun rauba d'agid da l'Egipta – quants camiuns n'ha l'armada israeliana betg communitgà.
• La regenza americana ha para tegnì enavos furniziuns d'armas a l'Israel. Quai rapportan pliras medias americanas, sa basond sin collavuraturs da la regenza. Il motiv per la pausa da furniziun saja che l'Israel planisescha forsa ina offensiva gronda sin la citad da Rafah en il sid da la Strivla da Gaza. La regenza americana aveva annunzià da betg sustegnair ina tala offensiva, uschè ditg ch'i na dettia betg in credibel concept da schurmetg per la populaziun.
• Il cussegl federal vul sustegnair l'ovra d'agid da l'ONU als palestinais «UNRWA» – ch'è dispitaivla – cun 10 milliuns francs. Questa contribuziun è mo per la strivla da Gaza e la finanziaziun da l'agid urgent da la UNRWA – vul dir nutriment, aua, alloschi e provediment da basa medicinal – per l'avrigl fin il december 2024. Quai ha il cussegl federal communitgà. El renconuschia la situaziun d'urgenza. Il cussegl federal vegn a consultar las cumissiuns per la politica exteriura da las duas chombras federalas.
• L'armada americana ha finì ina plazza da sbartgar provisorica per la Strivla da Gaza. Sco il ministeri da defensiun communitgescha na possian ins dentant anc betg installar quel a Gaza, pervi da la mal'aura. La Strivla da Gaza n'ha betg in'atgna plazza da sbartgar, perquai ha l'armada americana cumenzà a contruir ina plazza che noda sin l'aua. En il futur duain vegnir furnids agid umanitar cun questa installaziun.

7 da matg

• L'armada israeliana controllescha tenor atgnas indicaziuns il cunfin tranter la citad da Rafah – en il sid da la Sdrivla da Gaza – e l'Egipta. Avant aveva ella cumenzà ad attatgar miras da la Hamas en la citad da Rafah. Plinavant rapportan perditgas ch'i haja chars armads israelians en la citad. Avant las attatgas aveva la Hamas approvà ina proposta per ina pausa da cumbat. Tenor l'israel n'ademplescha la proposta dentant betg las pretensiuns israelianas.
• Entant ha l'armada israeliana apparentamain cumenzà a bumbardar in post da cunfin datiers da la citad da Rafah. Quai tenor rapports palestinais. Sco quai che l'armada israliana communitgescha hajan schuldads attatgà gia avant indrizs da la Hamas en l'ost da Rafah. L'israel aveva appellà ier a radund 100 milli abitants da l'ost da Rafah da bandunar la citad. En tut vivan actualmain 1,2 milliuns persunas en la citad.
• In'invasiun en la citad da Rafah en il sid da la Sdrivla da Gaza na fiss betg da tolerar. Quai accentuescha il secretari general da l'ONU Antonio Guterres. Las consequenzas per la populaziun civila fissan desasstrusas. Guterres appellescha a l'Israel ed a la Hamas da far tut il pussaivel per cuntanscher ina pausa da cumbat. Era il pajais intermediatur – il Katar – insista che las tractativas cuntinueschan. Ina delegaziun katara vegnia a sa render oz a Cairo per discuttar vinavant. Era l'Israel vul trametter ina delegaziun a Cairo.

6 da matg

• L'Israel ha cumenzà ad evacuar la citad da Rafah en il sid da la Strivla da Gaza. L'armada ha appellà ad ina part da la populaziun da sa render en in champ pli lunsch en il nord. I vegn spetgà che l'Israel cumenza bainbaud cun sia offensiva militara annunziada.
• Il manader da l'ovra d'agid per fugitivs palestinais UNRWA Philippe Lazzarini fa reproschas a l'Israel. L'Israel haja l'emna passada impedì gia per la segunda giada l'organisaziun da las Naziuns Unidas d'entrar en il pajais , scriva Lazzarini sin la plattafurma X. La relaziun tranter l'Israel e la UNRWA è tendida. L'Israel reproscha che collavuraturs da l'ovra d'agid sajan stads involvids en las attatgas da la Hamas l'october passà. Fin ussa na datti però nagins mussaments en chaussa.

5 da matg

• La Hamas ha attatgà il passagi da cunfin a Kerem Schalom tranter l'Israel e la Strivla da Gaza. Tenor atgnas indicaziuns haja la Hamas attatgà ina centrala da l'armada israeliana. L'armada israeliana ha confermà sajettims al passagi ed infurmà che quest cunfin saja ussa serrà. Tranter auter vegneva quest passagi era duvrà per furnir rauba d'agid a la populaziun en la Strivla da Gaza.
• L'Israel vul serrar l'emettur da televisiun arab «Al Jazeera». Quai haja la regenza decis unanimamain, ha scrit il primminister Benjamin Netanjahu sin la plattafurma X. Gia avant dapli che in mais aveva Netanjahu annunzià ch'ins vegnia a serrar usché spert sco pussaivel en l'Israel la rait da televisiun ch'è domiciliada en il Katar. Il parlament aveva avant approvà l'uschenumnada lescha dad «Al Jazeera». Tenor quella pon ins serrar emetturs da televiun da l'exteriur en l'Israel sch'els vegnian classifitgads sco ristga per la segirtad dal stadi.

4 da matg

• L’Israel ha para dà in ultimatum dad in’emna a la Hamas per acceptar ina pausa da cumbat en la Strivla da Gaza. Quai rapporta il Wall Street Journal. La gasetta sa referescha a funtaunas egipzianas. Sche l’ultimatum scadia, suondia l’offensiva militara sin la citad Rafah. L’Israel smanatscha dapi emnas cun questa offensiva terrestra. La cuminanza internaziunala avertescha cun vehemenza da las consequenzas catastrofalas per la populaziun civila al cunfin cun l’Egipta.
• Entant cuntinueschan las tractativas a Kairo per cuntanscher ina cunvegna – era preschenta saja ina delegaziun da la Hamas.
• Las Naziuns Unidas averteschan da la fomina che sa derasia en la Strivla da Gaza. Tenor la directura dal programm mundial da l'ONU per nutriment Cindy McCain regia gia ina fomina en la Strivla da Gaza dal nord e questa sa derasia en il sid, ha ditg McCain a la televisiun americana NBC. I na dettia bain anc betg ina decleraziun uffiziala dad ina fomina, ella giuditgeschia quai sin basa dad observaziuns da l'ONU al lieu. Ussa saja da crear pussaivladads per furnir rauba d'agid senza impediments en la Strivla da Gaza e perquai dovria quai ussa ina pausa da cumbat immediata.

3 da matg

• La Tirchia ha interrut cumplettamain il commerzi cun l’Israel. Quai sco reacziun sin las attatgas israelianas en la Strivla da Gaza, sco il ministeri da commerzi ad Ankara ha communitgà. Ordavant aveva il president tirc Recep Tayyip Erdogan crititgà ferm l’acziun militara e discurrì d'in genocidi. L’Israel ha immediatamain reagì e da sia vart crititgà la Tirchia e renfatschà ad ella da violar cunvegnas da commerzi internaziunalas. Las relaziuns tranter ils dus stadis èn dapi in temp tendidas.

2 da matg

• La Hamas vul puspè contractar proximamain davart ina pausa da cumbat en il Proxim Orient. Tenor atgnas indicaziuns vegnia ina delegaziun a sa metter sin via vers l'Egipta. Cura exact n'è anc betg cler, ma ins veglia examinar la proposta che saja sin maisa cun ina tenuta positiva. Ils Stadis Unids ed auters pajais intimeschan dapi dis la Hamas d'acceptar la proposta. Quella prevesa ina pausa da cumbat e la liberaziun d'ulteriurs ostagis.

Prim da matg

• Il minister da l’exteriur dals Stadis Unids, Antony Blinken, è arrivà en l’Israel per discurs cun il president Itzhak Herzog ed il primminister Benjamin Netanjahu. Ordavant ha ditg Blinken ch’ils Stadis Unids veglian cuntanscher ina pausa da cumbat e ch’ils ostagis israelians vegnian deliberads. Sulettamain la Hamas impedeschia quai. Gia ier ha Blinken pretendì da la milissa radical-islama d’acceptar la pausa da cumbat che l’Israel ha proponì.

30 d'avrigl

• L'organisaziun radical-islama Hamas duai acceptar la proposta per ina pausa da cumbat en la Sdrivla da Gaza. Quai pretenda la regenza americana. I dettia in'offerta ed i saja nairas uras che la Hamas laschia liber ils ostagis israelians. Ina delegaziun da la Hamas era viagiada ier a Cairo per discuttar ina pausa da cumbat. Anc datti naginas decisiuns. Tenor la gasetta «Times of Israel» vegn per oz era spetgada ina delegaziun israeliana a Cairo.

29 d'avrigl

• En il Proxim Orient datti moviment quai che pertutga ina pausa da cumbat per la Strivla da Gaza. Tenor indicaziuns americanas han il president american ed il primminister israelian discutà en chaussa. E delegads da la Hamas discutan a Cairo davart ina pausa da cumbat.
• Tar ils discurs cun ils intermediaturs dal Catar e da l'Egipta giaja per la proposta che l'Israel aveva fatg la fin d'emna – uschia in represchentant da l'organisaziun radical-islamica. L'Israel aveva annunzià da spustar l'offensiva sin la citad da Rafah en il sid da la Strivla da Gaza sch'i dettia ina cunvegna davart ils ostagis israelians ch'èn anc adina en mauns da la Hamas.
• La finanziaziun per l'ovra d'agid per Palestinaisas e Palestinais, UNRWA, duai vegnir garantida. Quai pretendan pliras organisaziun per dretgs umans dal Cussegl federal e dal paralment ed han perquai inoltrà ina petiziun. Cun ina segunda petiziun pretendan ellas che la Svizra duai s'engaschar per in armistizi immediat en la Strivla da Gaza. La Svizra aveva sistì ses pajaments a la UNRWA suenter che l'Israel aveva renfatschà a l'ovra d'agid che singuls collavuraturs sustegnian la Hamas. Ina gruppa independenta d'expertas ed experts n'ha betg pudì confermar quests indizis.

28 d'avrigl

• Sco quai che pliras agenturas da novitads rapportan vegn glindesdi ina delegaziun da la Hamas spetgada en la chapitala egipziana Kairo per tractativas davart in armistizi e la relaschada dad ostagis israelians. L'Egipta emprova dad intermediar tranter l'Israel e la Hamas. Quai per impedir en emprima lingia ina intervenziun militarica da l'Israel en la citad Rafah en il sid da la Strivla da Gaza. L'Egipta tema ch'i vegnia a dar blers fugitivs palestinais che van en direcziun Egipta.

27 d'avrigl

• L'organisaziun terroristica Hamas examina actualmain ina proposta da l'Israel per in armistizi. Quai annunzia in represchentant da la Hamas. Detagls confermads na datti betg da la proposta. Fin uss ha l'Israel dentant pretendì ch'ils ostagis isrealians vegnan relaschads. Era l'Egipta emprova actualmain da mediar tranter l'Israel e la Hamas, per evitar ina offensiva sin la citad da Rafah en il sid da la Strivla da Gaza.

24 d'avrigl

• Il Cussegl federal vul metter a disposiziun 56 milliuns francs per l’agid umanitar en il Proxim Orient. Ils daners previds duaian ir ad organisaziuns che s'engaschan en l'Irak, la Jordania, il Libanon ed a Siria sco era en l'Israel ed ils territoris palestinais occupads. Per exempel la Crusch Cotschna Svizra, Terre des Hommes ni la Caritas. Sper quellas organisaziuns Svizras duein era il Comité internaziunal dalla Crusch Cotschna ed autras organisaziuns humanitaras vegnir sustegnidas.
• Explicitamain anc betg dà liber ha il Cussegl federal ils daners per l'UNRWA, l'ovra d'agid da l'ONU per fugitivs palestines. Avant che decider davart ils bun 20 milliuns francs vul el prender sut la marella il rapport extern ch'è vegnì publicà quels dis. En il rapport hai num che l'UNRWA haja per part problems cun la neutralitad politica. I veva dà renfatschas – en connex cun l'attacca da la Hamas sin l'Israel l'october passà – cunter diversasa organisaziuns d’agid en ils territoris palestines. Il parlament vul uschia impedir che la Svizra sustegn cun ils daners d'agid organisaziuns ubain projects cun tendenzas u finamiras antisemiticas.

audio

Per tadlar: curt e cumpact

01:00 min, ord RTR Audio dals 24.04.2024.

laschar ir. Durada: 1 minuta.

23 d'avrigl

• Il departament federal da l'exteriur vul analisar il rapport independent davart l'ovra d'agid da las Naziuns Unidas per ils fugitivs palestinais UNRWA en la Strivla da Gaza. Silsuenter duai vegnir prendì ina decisiun co vinavant cun la finanziaziun da l'ovra d'agid. La Svizra n'haja fin ussa betg transferì sia contribuziun da quest onn en l'autezza da 20 milliuns francs. Il rapport ch'è vegnì publitgà ier vegn a la conclusiun, che l'organisaziun haja problems cun la neutralitad politica. L'Israel n'haja però anc betg furnì mussaments davart ina participaziun terroristica probabla d'intgins commembers.
• Era in mez onn suenter il cumenzament da la guerra en la Strivla da Gaza han Palestinais militants sajettà rachetas sin regiuns israelianas. Tenor infurmaziuns da sanitaris n'haja dà nagins blessads. L'Israel da sia vart ha da novamain attatgà passa 20 posts da la Hamas en il sid da la Strivla da Gaza. Ultra da quai hajan schuldads israelians mazzà plirs commembers da l'organisaziun radical-islama.
• Malgrà admoniziuns internaziunalas vegn in'offensiva militara sin la citad da Rafah en il sid da la Strivla da Gaza adina pli pussaivla. Tenor rapports da medias sa prepara l'Israel d'evacuar la populaziun civila. L'Israel vul destruir a Rafah ils davos battagliuns da l'organisaziun radical-islama Hamas.

20 d'avrigl

• Suenter la cunterattatga da l'Israel sin l'Iran vulan la Nato ed ils stadis G7 impedir per tut pretsch ch'il conflict escaleschia anc pli fitg. Suenter lur inscunter sin l’insla Capri han ils ministers e las ministras da l’exteriur dals G7 appellà a tut las partidas da sa tegnair enavos. Er il secretari general da la NATO, Jens Stoltenberg, ha avertì d’ina ulteriura guerra en il Proxim Orient. Nagin na profitass d’ina tala guerra.
• Las Naziuns Unidas fan quitads per ils mantuns da rument en la Strivla da Gaza. Quels sajan in privel per la sanadad e l’ambient. Quai ha communitgà il Biro da l’ONU per l’agid umanitar OCHA. Tenor indicaziuns da las autoritads localas na possian en l’entira regiun 270'00 tonnas rument betg vegnir allontanadas, cunquai che l’infrastructura saja vegnida destruida da las attatgas israelianas. Gia avant la guerra haja dà problems d’allontanar il rument. Quels sajan dentant s’intensivads marcantamain dapi l’october passà.
• Tar in'acziun militara da l'Israel en la Cisjordania hai dà plirs morts. L'armada israeliana rapporta ch'i saja vegnì mazzà almain 10 persunas armadas. Quellas sa chattavian tranter auter en in champ da fugitivs. Ulteriurs suspectads sajan vegnids arrestads. Ils schuldads israelians sajan sez vegnids bumbardads, latiers haja dà almain 8 blessads. L'acziun en il champ da fugitivs aveva cumenzà il venderdi. Ordavant aveva il ministeri da sanadad palestinais en la Cisjordania rapportà da dus morts. Questas indicaziuns na sa laschan però betg verifitgar independentamain.
• Il president tirc Recep Tayyip Erdogan è s'inscuntrà ad Istanbul cun il schef da la Hamas – Ismail Hanjia. Quai cun la finamira da discutar davart l'agid umanitar en la Strivla da Gaza sco er davart in armistizi, rapportan medias statalas. Erdogan haja plinavant appellà a las Palestianisas ed als Palestinais da s'unir encunter l'Israel, quai rapporta l'agentura da novitads AFP che sa referescha sin l'uffizi presidial tirc. La via a la victoria maina sur l'unitad e l'integritad, uschia Erdoan.

19 d'avrigl

• L'Uniun europeica decida per l'emprima giada sancziuns pervi da la violenza da colonists israelians cunter Palestinais, en la Cisjordania. Ils stadis commembers an decidì mesiras penalas cunter persunas ed organisaziuns che duain esser responsablas per quai. Las sancziuns tutgan quatter umens che duain avair torturà ed umilià persunas, u ch'han cuntrafatg al dretg da proprietad. Pertutgà da las mesiras èn era duas gruppaziuns radicalas da colonists israelians.
• En l’Iran hai para dà explosiuns. Medias statalas discurran d’explosiuns datiers da l’eroport da la citad Isfahan. En pliras provinzas saja la defensiun da l’aria vegnida activada. Ina raschun da las explosiuns n’è l’emprim betg vegnida numnada. Silsuenter hai gì num da vart uffiziala, che pliras dronas pitschnas sajan vegnidas sajettadas giu. Tenor medias americanas ha l'Israel attatgà l'Iran cun rachetas. Ina conferma uffiziala na datti betg. En la citad Isfahan datti implants impurtants da l’industria d’armament. La fin d’emna aveva l’Iran attatgà l’Israel – quai sco vendetga per il mazzament da dus generals iranais en la Siria.
• Tar l’ONU na datti nagina commembranza effectiva per in stadi palestinais. Ina resoluziun en chaussa ha fatg naufragi en il Cussegl da segirezza pervi dal veto dals Stadis Unids. Senza veto avess la radunanza plenara da l’ONU pudì tractar la dumonda. Ils Stadis Unids èn dentant da l’avis ch’i dovria ordavant ina cunvegna cun l’Israel davart ina schliaziun da dus stadis. 12 dals 15 commembers dal pli impurtant gremi da l’ONU han votà ier saira a New York per prender si il stadi palestinais. La Svizra e la Gronda Britannia èn s’abstegnidas.

18 d'avrigl

• Suenter l’attatga sin l’Israel vul l’Uniun europeica ordinar ulteriuras sancziuns cunter l’Iran. I giaja cunzunt per sias dronas e rachetas. Cun las sancziuns veglian ils stadis commembers trametter in cler signal a l'Iran. Quai ha il president dal cussegl da l’UE, Charles Michel, ditg da l’inscunter a Brüssel. Plinavant pretenda l’UE che la Hamas laschia liber tut ils ostagis israelians. Er dovria ina pausa da cumbat immediata ed access ad agid umanitar en la Strivla da Gaza.

audio

Il president dal cussegl da l'UE pren posiziun tar las sancziuns

00:42 min, ord RTR Audio dals 18.04.2024. Maletg: Keystone

laschar ir. Durada: 42 Secundas.

17 d'avrigl

• Suenter l'Uniun Europeica han era ils Stadis Unids da l'America annunzià ulteriuras sancziuns cunter l'Iran. Ils Stadis Unids planiseschan tranter auter sancziuns cunter ils programs iranais da dronas e rachetas. L'UE aveva gia avant infurmà da vulair restrenscher anc pli fitg il commerzi cun l'Iran. Plinavant duai vegnir pli difficil per il pajais da construir dronas e rachetas e da furnir talas a la Russia ed a la milissa proiranaisa Hisbollah.

16 d'avrigl

• L'Israel pretenda sancziuns cunter il program da rachetas iranais. Las gardas da revoluziun iranaisas stoppian vegnir decleradas sco organisaziuns terroristicas. Ins stoppia franar uss l'Iran avant ch'i saja memia tard, ha il minister da l'exteriur israelian Israel Katz scrit sin la plattafurma X. El haja tramess brevs a passa 30 stadis e discurrì cun plirs tozzels ministers sin tut il mund. Il president iranais, Ebrahim Raisi, ha confermà che l'Iran vegnia a reagir sin tuttas reacziuns che sa drizzan cunter l'interess da ses pajais.
• Il minister da l'exteriur israelian Israel Katz ha lantschà tenor ses agens pleds ina «offensiva politica» cunter l'Iran. El haja tramess brevs a passa 30 stadis e discurrì cun plirs tozzels ministers sin tut il mund scriva Katz sin la plattafurma X. El haja appellà als pajais da decider sancziuns cunter il program da rachetas da l'Iran e da declerar sco organisaziun terroristica las gardas da revoluziun. Quai saja ina via da franar e flaivlentar l'Iran.
• La societad aviatica Swiss sgola puspè a Tel Aviv en l'Israel. Sco quai che la societad aviatica scriva, dettia ils emprims sgols quest mardi, ils 16 d'avrigl. Suenter avair analisà precisamain la situaziun, haja la Swiss concludì da pudair garantir sgols segirs. La societad aviatica observia però vinavant la situaziun. Avess quella da sa midar, vegnia era il plan da sgols puspè adattà. Ils sgols en la chapitala libanaisa Beirut restan entant stritgads fin gievgia, ils 18 d'avrigl.
• Anc n'èsi betg cler sche e co che l'Israel vegn a reagir sin l'attatga iranaisa da la fin d'emna. L'autoritad atomara internaziunala – l'IAEA – fa entant quitads che l'Israel pudess attatgar ils implants atomars en l'Iran. L'IAEA ha perquai sistì ad interim las inspecziuns dals implants. Quai fin ch'ins vesia che la situaziun restia calma. Uschia il schef da l'autoritad. Ils inspecturs vegnian puspè a cuntinuar cun lur lavur.

15 d'avrigl

• L'Israel n'ha anc betg decis co reagir sin l'attatga da l'Iran la notg sin dumengia. Il cabinet da guerra haja bain discuttà pliras uras e debattà differentas opziuns per ina vendetga pussaivla, però senza resultad, scrivan diversas gasettas israelianas. Ils proxims dis duai dar ulteriurs discurs.

Sin l'entir mund vegn avertì d'in escalaziun dal conflict en il Proxim Orient. Tge rola ch'ils pajais arabs pudessan avair en quella situaziun critica declera Reinhard Schulze, professur emerità per scienza da l’Islam, envers SRF:

audio

L'expert Reinhard Schulze metta a lieu la situaziun

00:48 min, ord RTR Audio dals 15.04.2024.

laschar ir. Durada: 48 Secundas.

14 d'avrigl

• L'Iran ha attatgà l'Israel directamain cun dronas e rachetas.
• Ils Stadis Unids condemneschian las attatgas e sustegnian la segirezza en l'Israel.
• Pervia da l'attatga da l'Iran cunter l'Israel èn ils stadis da G7 s'inscuntrads ad ina sesida. En ina declaronza communabla han els condemnà l'attatga.
• L'Iran ha avertì l'Israel d'ina cunterattatga.
• In pledader da l'armada israeliana ha entant annunzià che l'Israel vegnia a reagir sin l'attatga cun acziuns e betg cun pleds. Fin ussa èsi però anc betg cler co exact che l'Israel vegn a reagir.
• Ils Stadis Unids da l'America han entant annunzià – da betg sustegnair ina cunterreacziun da l'Israel sin l'Iran.
• Diversas societads aviaticas han stritgà sgols en la regiun.

• L'Iran ha attatgà las ultimas uras l'Israel cun passa 300 dronas e rachetas. 99% da quellas sajan però vegnidas pigliadas giu ed unfrendas n'haja dà naginas, sco quai ch'il militar israelian ha confermà. Ordavant aveva quel anc discurrì da 200 rachetas e dronas. En plirs lieus avevi dà alarm da sirenas. Quels ha la protecziun da la patria israeliana però puspé schlià e dapi las 7:30 è il spazi aviatic puspé avert. Gia ordavant aveva il pajas fatg la dumonda per ina sesida d'urgenza dal cussegl da segirezza da l'ONU. Quai per condemnar l'attatga da l'Iran. Tenor circuls da diplomats pudess la sesida a New York anc esser questa saira a las 22:00 temp svizzer.
• Il minister da l'exteriur iranais ha entant convocà ils ambassadurs da la Germania, la Frantscha e da la Gronda Britannia. La raschun saja la posiziun irresponsabla da quels pajais pertutgant lur attatga sin l'Israel, uschia il ministeri da l'exteriur iranais.
• Cun attatgar directamain l'Israel haja l'Iran surpassà ina lingia cotschna. Quai di il correspundent diplomatic da SRF Fredy Gsteiger. Fin ussa aveva l'Iran adina attatgà l'Israel sur milissas alliadas. Ultra da quai mussian las attatgas quant fitg che l'influenza americana saja sa reducida en la regiun. Il risico d'ina gronda guerra en il Proxim Orient saja entras quai creschida marcantamain.
• Las reacziuns internaziunalas: Suenter in telefonat cun il primminister israelian Benjamin Netanjahu ha il president american Joe Biden ditg, ch'il militar american haja gidà l'Israel a defender las dronas e rachetas iranaisas. Ils Stadis Unids condemneschian las attatgas e sustegnian la segirezza en l'Israel. El vegnia a convocar oz ils schefs da stadi e da regenza dals G7 per ina reacziun diplomatica communabla.
• L'Uniun europerica ha medemamain condemà l'attatga. Quai saja ina escalaziun ed ina smanatscha per la segirezza internaziunala, uschia l'incumbensà da l'UE Josep Borell.
• Sumegliant tuni era da la Gronda Britannia: Il pajas vegnia vinavant a s'engaschar per la segirezza da l'Israel ed ils partenaris regiunals. Er il militar britannic è sa participà a la defensiun da las attatgas iranaisas. «Jau poss confermar che noss aviuns han sajettà giu ina seria da dronas d’attatga iranaisas», ha declerà il primminister Rishi Sunak en il radio. El ha appellà da restar calm.
• Il secretari general da l'ONU, Antonio Guterres ha appellà a las partidas da sa tegnair enavos per evitar confruntaziuns militaras anc pli grondas en il Proxim Orient.
• Sumegliant tuni er da la Svizra: La spirala da l'escalaziun stoppia immediat vegnir franada, uschia il Departament federal da l'exteriur
• L'Iran ha entant avertì l'Israel dad ina cunterattatga. Sch'il reschim israelian fetschia danovamain in'attatga militara vegnia la resposta da l'Iran cun segirezza anc ad esser pli ferma e decidida, uschia citescha l'agentura statala Irna or dad in scriver a las Naziuns Unidas.
• L'armada da la Jordania ha piglià giu la notg passada objects sgulants. Quai ha communitgà il cabinet ad Amman. Ils objects sajan penetrads en il spazi d'aria da la Jordania. Persunas na sajan betg vegnidas blessadas. Vi da bajetgs n'hajan ins registrà nagins donns gronds. La Jordania sa chatta tranter l'Iran e l'Israel.
• La societad aviatica Swiss stritga ad interim ses sgols da ed a Tel-Aviv. La segirezza dal persunal e dals passaschiers haja la pli auta prioritad, hai num en ina communicaziun. Ultra da quai sviescha la Swiss tut ses avius enturn il spazi aviatic da l'Irac, l'Iran e l'Israel.

02:24

video

Tge munta l'attatga da l'Iran sin l'Israel? (Tagesschau)

Or da Tagesschau dals 13.04.2024.

laschar ir. Durada: 2 minutas 24 Secundas.

13 d'avrigl

• La marina da las gardas da revoluziun iranaisas han confiscà in bastiment da containers en il Golf da la Persia. Sco quai ch'ina agentura da novitads iranaisa rapporta haja il bastiment relaziuns tar l'Israel. Suenter in'attatga cun morts sin l'amabssada iranaisa a Damascus en Siria aveva l'Iran smanatschà a l'Israel cun vendetga. Tenor experts è la relaziun tranter ils dus pajais curt avant in'escalaziun militara.
• Il president american Joe Biden ha avertì l'Iran en vista ad ina attatga da vendetga encunter l'Israel che smanatscha. Il pajais duaja laschar quai ha el ditg sin la dumonda d'ina schurnalista tge che saja ses messadi. I saja da quintar pli baud che pli tard ch'i dettia in'attatga. El na veglia però betg s'exprimer davart infurmaziuns dal servetsch secret. A medem temp ha Biden fatg cler ch'ils Stadis Unids stettian davos l'Israel. Els vegnian a gidar da defender l'Isreael e l'Iran na vegnia ad avair nagin success. Gia ordavant avevan ils Stadis Unids annunzià da rinforzar lur preschientscha militara en la regiun.
• En vista a la situaziun precara en il proxim Orient evitescha la Swiss da sgular en il spazi d'aria da l'Iran. La Swiss haja decis da sviar sgols pertutgads, scriva la societad aviatica svizra. Pertutgads sajan sgols a ed da Hongkong, Bangkok, Singapur, Delhi e Mumbai. Ils sgols cuzzan fin in'ura e mesa pli ditg. La mesira vala fin ils 18 d'avrigl. Durant la notg evitescha la Swiss ultra da quai era ils spazis d'aria da l'Israel e dal Libanon.
• Entant ch'i vegn temì ch'il conflict en il Proxim Orient pudess s'extender ha l'Israel attatgà ulteriuras miras en la Strivla da Gaza ed il sid dal Libanon. Sco quai che l'armada israeliana communitgescha hajan schuldads attatgà or da l'aria passa 30 miras en tut la Strivla da Gaza. En il sid dal Libanon han aviuns da cumbat destruì in grond indriz militar da la milissa da la Hisbollah che vegn sustegnida da l'Iran. Da tschella vart è era l'Israel vegnì attatgà cun numerusas rachetas or dal Libanon. Unfrendas n'haja betg dà.
• La marina da las gardas da revoluziun iranaisas han confiscà in bastiment da containers en il Golf da la Persia. Sco quai ch'ina agentura da novitads iranaisa rapporta haja il bastiment relaziuns tar l'Israel. Suenter in'attatga cun morts sin l'amabssada iranaisa a Damascus en Siria aveva l'Iran smanatschà a l'Israel cun vendetga. Tenor experts è la relaziun tranter ils dus pajais curt avant in'escalaziun militara.

10 d'avrigl

• L’Israel ha tenor atgnas indicaziuns transportà dapli rauba d’agid en la Strivla da Gaza ils ultims dis: Mardi haja ella controllà radund 470 camiuns cun rauba d’agid umanitar e manà quels a Gaza – uschè blers en in di sco anc mai dapi l’entschatta da la guerra. Quai ha communitgà l’autoritad responsabla. Ils ultims trais dis sajan arrivads passa 1’200 camiuns. Las indicaziuns na pon betg vegnir verifitgadas. Tenor l’agentura da novitads tudestga DPA han las autoritads palestinaisas confermà che radund 280 camiuns hajan traversà il cunfin a Rafah il mardi.

9 d'avrigl

• Ils schefs da stadi da la Frantscha, l'Egipta e la Jordania pretendan in armistizi immediat en la Strivla da Gaza e la liberaziun da tut ils ostagi. La guerra stoppia immediat vegni terminada. Quai scrivan Emmanuel Macron, Abdel Fattah al-Sisi ed il retg Abdullah en in artitgel ch'è cumparì en pliras gasettas dal di sur-regiunalas. Els averteschan plinavant da las consequenzas d'ina offensiva sin la citad da Rafah. Quella vegnia be anc ad augmentar la suffrientscha e possia manar ad in'escalaziun. Il prim-minister israelian, Benjamin Netahnjahu, ha malgrà tut la critica internaziunala confermà ses plans en quest areguard.

7 d'avrigl

• Cun ina demonstraziun a Jerusalem èn dieschmillis da persunas sa regurdadas dals ostagis ch'èn er in mez onn suenter las attatgas da terror dals 7 d'october anc adina en ils mauns da la Hamas. Tenor ils organisaturs han radund 50'000 persunas fatg part a la demonstraziun. Ellas han pretendì ch'ils ostagis vegnian immediat laschads liber e che la regenza israeliana fetschia dapli persuenter. Il schef da la regenza israeliana, Benjamin Netanjahu, ha confermà ch'i na dettia nagin armistizi en la Strivla da Gaza usché ditg che betg tut ils ostagis sajan libers.
• L'armada israeliana annunzia tenor atgnas indicaziuns da sa retrair or dal sid da la Strivla da Gaza. Sulettamain ina brigada da l'armada israeliana duai restar en la regiun enturn Chan Yunis. Sche quai saja ina mesira per in'offensiva en il futur a Rafah u in pass enavos da l'armada israeliana, na saja betg cler scriva SRF.
• En ina resoluziun ha il Cussegl da segirtad da l'ONU aveva pretendì avant duas emnas ina pausa dals cumbats. Ed er il president dals Stadis Unids Joe Biden aveva crititgà l'Israel pli fitg suenter l'attatga israeliana sin in convoi d'agid da l'organisaziun World Central Kitchen a Gaza. Dus collavuraturs ed ina collavuratura da l'organisaziun d'agid èn vegnidas mazzadas en pliras attatgas cun rachetas e dronas. Tenor l'ONU ed organisaziuns d'agid preschentas en la Strivla da Gaza è la situaziun umanitara «catastrofala».

Legenda: Persunas inspecteschan las ruinas d'ina chasa destruida ils 4 d'avrigl suenter in bumbardament israelian a Deir Al Balah. Keystone

5 d'avrigl

• Suenter il telefonat cun il president american Joe Biden ha l'Israel entant annunzià mesiras speditivas per augmentar l'agid umanitar per la Strivla da Gaza. Per l'ina vegn avert ad interim il passagi da cunfin tar Erez en il nord da Gaza. Per l'autra dastga rauba d'agid per part er vegnir furnida sur il port da la citad israeliana, Aschdod. Quai rapportan gasettas localas sa basond sin ina decisiun dal cabinet da guerra israelian.
  Tar il telefonat dad ier aveva Biden tranter auter pretendi ch'il primminister israelian, Benjamin Netanjahu, prendi mesiras umanitaras concretas en la Strivla da Gaza.

3 d'avrigl

• La situaziun en la Strilva da Gaza saja pli e pli intolerabla. Quai ha ditg il primminister da la Gronda Britannia Rishi Sunak en in discurs cun il primminister da l'Israel Benjamin Netanjahu. Suenter l'attatga mortala sin collavuraturs d'ina organisaziun d'agid haja el appellà a la regenza israeliana e pretendì in'inquisiziun, ha ditg Sunak envers la gasetta britannica Sun.
• L'attatga israeliana ch'ha manà a la mort da set collavuraturs d'in'organisaziun d'agid «World Central Kitchen» saja stada in grev sbagl. Quai ha ditg il schef dal stab general israelian, Herzi Halev, en ina reacziun via video. Tenor in'inquisiziun provisorica saja il sbagl capità la notg pervi d'ina identificaziun fallada. In gremi independent vegnia ad intercurir profundamain l'incident e preschentar ils resultats ils proxims dis.
• La guerra en la Strivla da Gaza ha chaschunà donns materials da passa 16 milliardas francs. Quai stiman la Banca mundiala e las Naziuns Unidas. Il rapport da la Banca mundiala da l'ONU resguarda ils donns ch'igl ha dà tranter l'october 2023 e la fin da schaner 2024. Bunamain trais quarts dals donns pertutgan edifizis d'abitar. Ed en il temp resguardà hai dà tenor stimaziuns 26 milliuns tonnas material e ruinas. Per allontanar questas restanzas quintan ins cun onns.

2 d'avrigl

• En la Strivla da Gaza èn mortas tschintg persunas da l'organisaziun d'agid «World Central Kitchen» tras ina probabla attatga israeliana ord l'aria sin in vehichel. L'organisaziun che collavura per furnir e reparter rauba d'agid ha confermà la mort da plirs da ses collavuraturs. Tenor medias duain quai esser – ina persuna da l'Australia, ina da la Pologna, ina da l'Irlanda, ina da la Gronda Britannia – ed in manischunz palestinais. L'armada israeliana a annunzià – d'intercurir sin il pli aut nivel ed a moda profunda, las circumstanzas da quest incap tragic.

Legenda: L'auto da «World Central Kitchen» suenter l'attatga Keystone

30 da mars

• Tar in'explosiun en il Libanon èn trais observaders da l'ONU e lur translatader libanais vegnids blessads. Sco quai che la missiun Unifil communitgescha, saja la gruppa patrugliada per lung la lingia blaua – il cunfin dal Libanon cun l'Israel. La Unifil sezza haja instradà inquisiziuns. Medias libanaisas avevan rapportà dad attatgas cun dronas sin la missiun da l'ONU, e ch'i saja stà in'attatga da l'Israel. L'armada israeliana percunter renviescha las renfatschas. Dapi l'attatga da la Hamas sin l'Israel l'october passà datti adina puspè confruntaziuns per lung da quest cunfin.

22 da mars

• En vista a la situaziun desolata da la populaziun civila en la Strivla da Gaza pretendan ils stadis commember da l’UE ch’i dettia immediatamain ina pausa da cumbat. Quai ha ditg il president dal cussegl da l’UE, Charles Michel suenter discurs cun ils schefs da stadi e da regenza a Brüssel. En pli pretenda l’UE che l’Israel desistia d’ina offensiva a Rafah. En la citad al cunfin cun l’Egipta vivan actualmain 1,5 milliuns umans, per gronda part Palestinais ch’èn fugids d’autras zonas da cumbat.

20 da mars

• Il primminister israelian Benjamin Netanjahu fa frunt al squitsch dals Stadis Unids da l'America. El insista sin l'offensiva per terra en la citad da Rafah en il sid da la Strivla da Gaza. Tenor Netanjahu na dettia nagin'autra schliaziun per eliminar l'organisaziun radical-islama Hamas. Ils Stadis Unids da l'America vulan preschentar a l'Israel alternativas tar in'offensiva per terra. Per quest intent han els envidà ina delegaziun israeliana a Washington.
• La Strivla da Gaza ha survegnì passa 2'000 tonnas victualias. Quai tenor il ministeri da l'extriur britannic. Ils pachets da victualias per passa 270 milli persunas sajan vegnids sur la Jordania en la Strivla da Gaza. Las Naziuns Unidas vegnian ussa a distruir els.

19 da mars

• L'armada israeliana ha tenor indicaziuns dals Stadis Unids mazzà il numer trais da l'organisaziun da terror Hamas. Marwan Issa saja gia vegnì mazzà l'emna passada tar ina operaziun militara da l'Israel. Quai ha ditg il cussegliader per la segirezza naziunala dals Stadis Unids. Quai però senza far indicaziuns danunder che las infurmaziuns dals Stadis Unids derivan. Avant in'emna aveva il pledader da l'armada israeliana anc ditg, che Issa saja probabel vegnì mazzà tar in'attatga ord l'aria.

14 da mars

• L'Israel duai s'engaschar pli fitg per che la situaziun umanitara en la Strivla da Gaza sa megliureschia. Quai pretendan tant ils Stadis Unids da l'America, sco era l'Uniun Europeica. L'Israel duai avrir ulteriurs cufins per ch'ins possia transportar dapli rauba d'agid en la regiun, pretenda l'UE. Il miisteri da l'exteriur american accentuescha entant – che la protecziun da las persunas civilas en la Strivla da Gaza haja emprima prioritad. La via la pli effectiva per quai saja però ina pausa da cumbat.

13 da mars

• La Germania gida la populaziun en la Strivla da Gaza cun rauba d'agid or da l'aria. Il minister da defensiun tudestg – Boris Pistorius – ha dà glisch verda, uschia che l'aviatica tudestga po bittar giu rauba che vegn duvrada urgentamain. Cun quai sa paticipescha la Germania a la punt aviatica per Gaza iniziada da la Jordania. Tranter auter sa participeschan era la Frantscha ed ils Stadis Unids da l'America a l'acziun d'agid.
• Las Naziuns Unidas han per l'emprima giada dapi trais emnas puspé nizzgià la ruta terrestra per ina furniziun d'agid en la Strivla da Gaza. In convoi dal program alimenta mundial saja arrivà en il nord da la Strivla da Gaza perlung dal cunfin, quai conferma il militar israelian. Er il Maroc ha annunzià ina furniziun da 40 tonnas mangiativas per via terrestra. Las ultimas emnas veva l'Israel bloccà la via terrestra per furniziuns d'agid. Perquai era il pajas vegnì sut pressiun internaziunala. Entant ch'i manca vinavant mangiativas en la Strivla da Gaza proveda la communitad internaziunala il territori sur l'aria u la mar.

12 da mars

• L'aviatica militara da l'Israel ha tenor atgnas indicaziuns danovamain attatgà posiziuns da la milissa pro-iranaisa Hisbollah en il Libanon. La finamira saja stà duas posiziuns en il nord-ost dal pajais, communitgescha il militar israelian. Quellas tutgian tar las forzas aviaticas da la milissa ch'haja planisà ed attatgà pliras miras en l'Israel. Las attatgas da l'armada israeliana sajan ina recumpensa per l'attatgas ord l'aria da la Hisbollah dals ultims dis. Il Libanon ha medemamain annunzià attatgas israelianas. Latiers haja dà blessads.

9 da mars

• La presidenta dal comité internaziunal da la Crusch Cotschna è oz s'exprimida davart la guerra en la Strivla dal Gaza. Questa guerra destrueschia mintga sentiment dad umanitad cuminaivla, ha ditg Mirjana Spoljaric. La situaziun umanitara vegnia ura per ura mendra. I na dettia nagin lieu segir nua fugir. Perquai ha Spoljaric repetì a pretender la fin dals cumbats, da relaschar tut ils ostagis e dad avair access a praschuniers palestinais.
• Ils Stadis Unids vulan construir in port temporar per rauba d'agid a la costa da la Strivla da Gaza. Da planisar e construir quest port duria pliras emnas – ha communitgà il ministeri da defensiun a Washington. Planisà saja da trametter 1'000 schuldads per construir e mantegnair il port. La schuldada americana na vegnia dentant betg a debartgar. Or da l’aria hajan ils Stadis Unids be pudì furnir 124'000 tschaveras en la Strivla da Gaza l’emna passada.
• La presidenta da la cumissiun da l'UE Ursula von der Leyen empermetta d'avrir in corridor d'agid maritim tranter la Cipra e la Strivla da Gaza anc questa fin d'emna.
• Il Canada vul puspè far pajaments per l'ovra d'agid da l'ONU per fugitivs palestinais. Quai per motivs umanitars – sco la regenza ad Ottawa ha communitgà. Ella renconuschia las stentas da la UNRWA da sa confruntar cun las renfatschas da l’Israel. Concret renfatscha il pajais a l’ovra agid che plirs da ses collavuraturs hajan fatg part da l’attatga da la Hamas sin l'Israel. En consequenza han numerus stadis dal vest sistì lur pajaments per l’ovra d’agid.
• Era la Svezia vul puspè far pajaments per l'ovra d'agid da l'ONU per fugitivs palestinais. En vista a la situaziun umanitara catastrofala veglia ella metter a disposiziun radund 17 milliuns francs per la UNRWA. Quai ha communitgà la regenza a Stockholm.

2 da mars

• En il sid dal Libanon ha l’armada israeliana attatgà dus indrizs militars da la milissa Hisbollah che vegn sustegnida da l’Iran. Plirs terrorists sajan vegnids mazzads – ha communitgà l’armada. Tenor la Hisbollah ha l’armada israeliana attatgà in vitg en il sid dal pajais. Nagina da las indicaziuns fatgas na po vegnir verifitgada a moda independenta.
• La Nicaragua ha purtà plant cunter la Germania al tribunal internaziunal a Den Haag: Cun sistir ils pajaments per l'ovra d'agid da l'ONU per fugitivs palestinais promovia la Germania il genocidi, scriva la regenza dal pajais central-american a la dretgira la pli auta da las Naziuns Unidas. L’Israel renfatschà a l’ovra agid UNRWA che plirs da ses collavuraturs hajan fatg part da l’attatga da la Hamas sin l'Israel. En consequenza han numerus stadis dal vest sistì lur pajaments per l’ovra d’agid, tranter auter la Germania ed ils Stadis Unids.