Dad evitar crisas da finanzas, vul dir in crash a la bursa ch’influenzescha en consequenza l’entira economia, quai n’è betg pussibel tenor il professer d’economia da l’universitad da Son Gagl, Reto Föllmi. «Crisas hai adina dà, ed i vegn a dar ellas era en futur.» Ils curs da palpiris ristgants dependian numnadamain adina quant gronds gudogns ch’ils investiders spetgian. «Sche las spetgas na vegnan betg ademplidas u sch’i dat in'inflaziun, lura datti savens era correcturas», uschia Föllmi.
Malsegir è quai ch’ins na vesa betg
Ch’i vegn er vinavant a dar crisas da finanzas, da quest avis è era l’econom Damian Gliott da la Vermögenspartner SA. Per el èsi dentant cler, ch’i na vegn betg a dar la medema crisa, sco quella ch’ha cumenzà il 2007 en ils Stadis Unids da l’America. Gliott crai ch'ils stadis e las bancas naziunalas fissan prontas, sch’i avess da succeder insatge sumegliant sco tar l’ultima crisa da finanzas. «Il bler èn quai chaussas ch’ins na vesa betg gia ordavant, uschia ch’ins na vesa era betg tge crisa che la proxima crisa è la fin finala», di Gliott. Pertge tut quai ch’ins sappia ch’i pudess esser malsegir, sajan ins da principi pronts e saja era mai quai che saja propi malsegir.
Mund è sa midà dapi il 2007
Il mund saja sa midà cun la crisa da finanzas dal 2007. Ins haja emprendì ord ils sbagls e fatg bler per ch'ina tala crisa na sa repetia betg pli. Uschia per exempel gest quai che pertutga la surveglianza da las bancas. «Uschia prendan ins bler pli serius tut ils connex ch’i dat en il sistem da finanzas», di il professer d'economia Reto Föllmi. «La surveglianza da bancas guarda per exempel ch’i na vegnia betg dà memia blers credits, perquai ch’ins haja chapì che surdar memia blers credits n’è betg mo in problem per la singula banca, mabain per l’entira economia publica sche memia bleras bancas fan quai.»
Dapli segirtad grazia a dapli chapital agen
Las regulaziuns ch’ins ha instradà e ch’ins saja anc vidlonder gidian per part da minimar ils ristgs, era quels che las bancas van en. Sper guardar pli fitg sin la detta da las bancas cun differentas regulaziuns, vesa Reto Föllmi cunzunt la decisiun che las bancas ston auzar lur agen chapital, sco punct evident per evitar talas crisas en il futur. «Pertge sche bancas han avunda agen chapital, han ellas era avunda reservas da la vart per cas che las fatschentas na van betg sco pensà», dat il professer d’economia d’entellir.
Nagin segund cas UBS
Che la Svizra sto tar ina ulteriura crisa da finanzas puspè spendrar ina da sias bancas grondas, sco il 2008 la UBS cun prest 70 milliardas francs, na crai el betg. La Svizra haja emprendì dals sbagls da la crisa avant diesch onns e saja vi da metter enturn prescripziuns anc pli severas che quai ch’ils standards internaziunals pretendan. Gist quai che pertutga las perscripziun per augmentar l’agen chapital.
SERIA: 10 onns crisa da finanzas
RR actualitad 11:00