Siglir tar il cuntegn

Header

carta dal Jemen
Legenda: Situaziun territoriala en il Jemen. RTR Grafica
cuntegn

Exteriur Pli gronda crisa umanitara dal 21avel tschientaner

Varga 65'000 blessads/mazzads – 24 milliuns persunas èn avisads sin agid umanitar.

En il pajais sin la Peninsla Araba regia dapi varga quatter onns guerra. Il pajais è il mument partì si tranter las duas partidas principalas da guerra: «Huthi» e «Loialists». Plinavant posseda l'Al Qaida, l'organisaziun terroristica, parts da la terra.

Purtret dal pajais

Avrir la boxSerrar la box
Purtret dal pajais
Legenda: Pixabay
  • chapitala: Sanaa (chapitala ad interim: Aden)
  • populaziun: radund 28 miu. (~ 3x la Svizra)
  • surfatscha: 527'970 km2 (~ 13x la Svizra)
  • lingua: arab
  • clima: chaud ed umid (desert, steppa, per part muntogna)
  • religiun: varga 99 % muslims (65% sunnits, 35% schiits)
audio
Saira: Jemen – 24 milliuns dovran agid umanitar
ord Actualitad dals 27.03.2019.
laschar ir. Durada: 4 minutas 25 Secundas.

Agid umanitar urgentamain necessari

Il sistem da sanadad è crudà ensemen quasi en l'entir pajais. Varga la mesadad dals ospitals n'èn betg pli en funcziun.

  • 80% (24 milliuns) da la populaziun en il Jemen è avisada sin agid umanitar
  • 2 milliuns uffants èn alimentads insuffizient
  • 4 milliuns èn daventads fugitivs en lur agen pajais

Conflict da pussanza, conflict da religiuns

Ils Loialists èn ina coaliziun internaziunala sut la batgetta da l'Arabia Saudita, che vegnan per exempel er sustegnida dals Stadis Unids (che vulan dentant terminar quai sustegn). Ils «Huthi» èn rebels jemenits che vegnan sustegnids principalmain da l'Iran.

Igl è uschia medemamain in conflict religius tranter las duas grondas gruppas islamicas: Il pajais schiit Iran sustegna ina partida, il pajais sunnit da l'Arabia Saudita sustegna tschella partida.

Istorgia dal cumenzament da la guerra civila

Avrir la boxSerrar la box

2011: demissiun dal regent Saleh

  • Ali Abdullah Saleh ha stuì sa retrair sco regent, en connex cun la Primavaira Araba

2014: cumenzament

  • La gruppaziun «Huthi» n'è betg vegnida integrada en la nova regenza ed ha vulì vegnir tar pussanza en il stadi.
  • Els han conquistà inqual citad, cunzunt d'impurtanza: la chapitala Sanaa.
  • Il president Abed Rabbo Mansur Hadi è scappà ord tiara.

2015: cunterattatga da l'Arabia Saudita

  • Ina coaliziun (Loialists) sut batgetta da l'Arabia Saudita sustegnan il president dal Jemen Hadi e cumbatta dapi il mars 2015 cunter ils rebels.
  • Sin la vart dals rebels «Huthi» è l'Iran sa posiziunà.

La fin 2018 hai dà discurs tranter las duas partidas da conflict a Stockholm. Dentant na saja la voluntad da terminar la guerra tar omaduas partidas betg dada. Las partidas èn atgnamain sa cunvegnidas ad ina cunvegna d'armistizi per la citad da port Hodeida. Quai fiss in impurtant pass, perquai ch'ina gronda part da l'agid umanitar vegn transportà sur Hodeida en il pajais Jemen. En vardad datti dentant anc adina blers cumbats en la citad da port.

Artitgels legids il pli savens