Surtut la pussaivladad da lavurar a chasa pussibilitescha models da lavur pli decentrals e flexibels. Era sche homeoffice n'è betg stà dal tut voluntari durant la crisa, sa mussan era avantatgs, per exempel che collavuraturas e collavuraturs na ston betg exnum adina esser preschents fisicamain al plaz da lavur.
Uschia vegn la fiera da lavur pli gronda, constatescha il Forum d'economia en ses rapport: La glieud na sto betg pli abitar e lavurar en il medem lieu, quai è ina schanza per las regiuns muntagnardas. La dumonda è dentant: Èn las vischnancas prontas per models da lavur digitals? Il Forum d'economia dal Grischun ha analisà las flaivlezzas e fermezzas da tut las vischnancas. RTR mussa ina selecziun.
Grondas vischnancas turisticas
Vischnancas cun grondas purschidas turisticas datti pliras en il Grischun, per exempel San Murezzan, Flem-Laax, Tavau, Arosa-Lai. I sa tracta da vischnancas cun grondas purschidas per il temp liber e bleras abitaziuns secundaras. En general èn dentant ils pretschs per abitar auts e la differenza tranter stagiun auta e bassa gronda.
Ina flaivlezza da Tavau è cunzunt ch'i dat memia paucas abitaziuns pajablas – quai dovria ina strategia communala, scriva il Forum d'economia dal Grischun. Sche quai na gartegia betg, na po la vischnanca betg carmalar nova glieud e perda persunas indigenas che na pon betg sa prestar ils pretschs d'immobiglias. In'ulteriura idea fiss da sbassar il pe da taglia per motivar ils blers possessurs d'abitaziuns secundaras da transferir lur domicil a Tavau.
Era ad Arosa èn ils pretschs per immobiglias auts – dentant betg uschè auts sco en autras destinaziuns grondas. Cunquai ch'il terren è scart, quinta il Forum d'economia dentant ch'ils pretschs s'augmentan. Ina flaivlezza è surtut ina purschida d'internet plauna. Per daventar pli attractiv stuess Arosa betg mo sbassar taglias, mabain era ponderar meglras colliaziuns dal traffic public.
Vischnancas mesaunas
Talas vischnancas disponan medemamain d'ina vasta purschida turistica – surtut l'enviern – han dentant plitost anc in caracter famigliar.
Scuol na tutga betg tar las pli charas destinaziuns en il Grischun, tuttina èn ils pretschs d'immobiglias auts (passa 1,4 miu per ina chasa d'ina famiglia). En egl dattan ina buna colliaziun d'internet e las pussaivladads da co-working (p.ex. cun MiaEngiadina u InHub Scuol). La vischnanca cumbatta dentant cun dischavantatgs da la periferia. In trend fiss «workation», quai vul dir: Motivar possessurs d'abitaziuns secundaras da vegnir pli savens ubain restar pli ditg a Scuol enten lavurar per part là.
A Savognin datti anc dapli spazi d'abitar e quai per pretschs moderads per ina vischnanca turistica. Qua vesa il Forum d'economia potenzial da carmalar novas abitantas ed abitants. Cunquai che trais quarts da las abitaziuns èn abitaziuns da vacanzas, saja il potenzial per novs models da lavur era grond. In'ulteriura schanza fissan senioras e seniors, cunquai che la vischnanca da Surses dispona d'in pitschen ospital.
Vischnancas da center
Vischnancas cun funcziun sco centers regiunals n'han per regla naginas pli grondas flaivlezzas e fermezzas.
La vischnanca fusiunada dad Ilanz/Glion dispona da bunas purschidas per la tgira d'uffants sco era per la scolaziun e furmaziun. Era tar ils criteris spazi d'abitar, taglia u internet correspunda la purschida a la media. Perquai vala la vischnanca era sco attractiva per attrair novas abitantas ed abitants. Reussir pudess quai cun optimar las taglias e la spertezza da l'internet.
Ina sumeglianta situaziun datti a Tusaun sco center regiunal. En egl dat la pitschna cumpart d'abitaziuns secundaras (14,4%), quai che pussibilitescha dentant a la populaziun indigena in abitar attractiv. Potenzial vesa il Forum d'economia dal Grischun tar il pe da taglia da 115%.
Vischnancas periferas
Il titel «regiuns cun pauc potenzial» ha procurà per inqual lingia grassa ils ultims onns. I va per vischnancas che n'èn betg uschè bain cuntanschiblas, senza turissem e persuenter cun gronds problems demografics. La digitalisaziun porscha dentant era per questas vischnancas ina schanza.
Per la Val Müstair èsi grev d'attrair novas famiglias, surtut causa mancanza da plazzas da lavur e l'aut pe da taglia. La vischnanca stoppia dentant empruvar tut per tegnair la giuventetgna – il spazi d'abitar favuraivel è avant maun. Plinavant cusseglia il Forum d'economia dal Grischun d'optimar las purschidas da homeoffice, surtut cun ina meglra colliaziun d'internet.
Abitar a Rossa en la Val Calanca na saja betg fitg attractiv, hai num en il rapport cun flaivlezzas e fermezzas da las vischnancas grischunas. Surtut la giuventetgna banduna la val. La raschun è surtut che las plazzas da lavur e las scolas mancan en il vitg. Cunquai che Bellinzona n'è betg lunsch davent, survegn Rossa tuttina bunas notas per la fiera da lavur. La populaziun è creschida ils ultims decennis, quai che pudess esser in indicatur ch'igl è vegnì pli char d'abitar en la regiun da Bellinzona. Grazia al homeoffice pudess Rossa sa sviluppar vinavant en questa direcziun.
Il Forum d'economia dal Grischun ha creà per mintga vischnanca ina tala taila-filien cun fermezzas e flaivlezzas e cussegls per l'avegnir.
