Sin livel federal, chantunal u era da pliras organisaziuns: purschidas per promover il rumantsch datti bleras – malgrà il status da lingua periclitada. Uschia haja il rumantsch era blers avantatgs en congual cun autras linguas u pajais: Il rumantsch vaglia sco quarta lingua naziunala, ella ha in tschert prestige ed i dat ina voluntad politica ed ina conscienza dal stgazi cultural e linguistic.
In'impurtanta pitga per il mantegniment dal rumantsch è la scolaziun. Pervia dal svilup demografic, la germanisaziun e la depopulaziun s'ha reducì la cifra da scolars e scolaras rumantschas marcant. Mo anc var 1'800 scolars e scolaras vegnan instruidas per il mument en rumantsch sco emprima lingua sin livel da la scola populara – avant 10 onns era quai anc 600 uffants dapli.
Quai èn cifras alarmantas
Sin livel da scolas medias e scolas autas è l'interess dad instrucziuns rumantschas anc adina dat. Quai di Gion Lechmann, il manader da l'Uffizi da scolas medias e scolas autas. Per el saja fitg impurtant che las scolas mettan a disposiziun las purschida e la cuntinuitad da savair far ina scolaziun rumantscha davent da la scola primara enfin la fin da scola media ed era inqualas scolas autas. Questa bilinguitad saja in grond avantag per scolars e scolaras. Quai era per quels e quellas che fan suenter ina scolaziun da magister u magistra. Senza quellas persunas na savess la lingua rumantscha betg vegnir dada vinavant a generaziuns futuras.
Era a la scola auta pedagogica a Cuira datti anc adina in grond interess da students e studentas rumantschs da far la scolaziun sco persuna d'instrucziun bilingua.
La cifra da students e studentas rumantschas a la PH è adina pli u main constanta. Ils ultims 10 ons avain nus scolà en media mintg'onn 16 persunas d'instrucziun rumantschas.
El na tema betg ina diminuziun da students e studentas rumantschas en ils proxims onns. Tenor resuns da students e studentas saja la scolaziun bilingua ideala per persunas rumantschas, perquai ch'els sajan uschia pli flexibels. Els na possian betg mo instruir per tudestg en autras parts da la Svizra, mabain han era la pussaivladad da turnar da tuttas uras en las valladas rumantschas.
