Vesì sur tut la Svizra, survegnan mintg'onn var 350 da 100'000 dunnas la diagnosa cancer. Tar ils umens èn quai cun var 450 in zic dapli. Questas cifras constettian era per il Grischun. Tranter las regiuns grischunas èsi dentant difficil da chattar differenzas. Tenor l'oncolog Richard Cathomas manchian per talas cumparegliaziuns las datas.
Ils cancers che vegnan diagnostitgads il pli savens èn tar las dunnas cancer dal sain e tar ils umens cancer da prostata. Sin plaz dus e trais èn tar tuttas duas schlattainas il cancer dal begl gross e dal pulmun. Questas quatter sorts correspundian a var la mesadad da tut ils cas.
Differenzas sur tut la Svizra
Differenzas dettia dentant tranter las regiuns linguisticas en la Svizra. En il Tessin ed en la Svizra franzosa datti tenor statistica dapli cas da cancer. Ils motivs perquai n'èn dentant betg clers. Tenor Richard Cathomas pudess quai esser la vegliadetgna (pli vegl ch'ins è, pli gronda la schanza da survegnir cancer), il stil da vita da las persunas (fimar u alcohol auza il ristg) u ch'ils chantuns han dapli u megliers programs da prevenziun. Tut ils chantuns da la Svizra franzosa ed il Tessin hajan per exempel in register da cancer. En la Svizra tudestga n'han set chantuns nagin.
Sistem da prevenziun
En il Grischun datti dapi l'onn 1989 in register da cancer. Quel gida a tegnair en egl la situaziun e da vesair il trend a lunga vista. Intgins chantuns en la Svizra tudestga n'hajan per exempel nagin register.
Il chantun Grischun, quai dastgan ins dir, è plitost activ quai che pertutga la prevenziun ed il screening dal cancer.
Avant intgins mais haja il Grischun lantschà in program davart cancer da la beglia. Vinavant vegnan tut las dunnas a partir da 50 onns envidadas a laschar far ina mamografia, pia per laschar controllar sin cancer dal sain.