Siglir tar il cuntegn

Header

audio
Milliuns e milliardas – e tgi ha la survista?
Or da Marella dals 28.02.2021. Maletg: RTR
laschar ir. Durada: 43 minutas 38 Secundas.
cuntegn

Covid–19 Milliuns e milliardas – e tgi ha la survista?

Sa tschentan ils daners da corona propi là nua ch'els ston? E quant è insumma a disposiziun? Èn las persunas pertutgadas cuntentas? Nus avain discurrì cun differents exponents da l'economia e faschain urden cun tut questas cifras.

Corona ha chaschunà milliuns e milliardas da custs per il chantun e per la Confederaziun: En l'entira Svizra munta questa summa a passa 15 milliardas francs l'onn 2020. Quai tenor infurmaziuns sin la pagina d'internet da l'Administraziun federala da finanzas.

Quests daners che vegnan er duvrads, saja per indemnisar persunas che n'han betg pudì lavurar, per cumpensar perditas d'interpresas ubain per autras expensas ch'èn sa resultadas pervia da corona.

audio
Corona e sustegn: Nua èn ils daners ids? – ina survista
ord Actualitad dals 01.03.2021.
laschar ir. Durada: 5 minutas 27 Secundas.

Ils milliuns per il Grischun

En total ha il Grischun survegnì fin uss 246 milliuns francs da la Confederaziun per far frunt a las consequenzas da la pandemia da Covid-19. Qua la survista:

Daners da sustegn 2020

Daners da Confederaziun per Grischun (246 miu.)
La Confederaziun ha pajà al chantun bunamain 230 milliuns francs per lavur curta (183 milliuns) e per la cumpensaziun dal gudogn (45 milliuns).
La Confederaziun ha sustegnì differentas branschas sco la cultura, il sport, il traffic public ubain la tgira d’uffants cun 16 milliuns francs. Las mesiras per il sport n’èn dentant betg cumpigliadas en questa summa. 
L'onn 2021 sustegn la Confederaziun er cas da direzza cun totalmain 5 milliardas francs en l’entira Svizra. Il Cussegl federal fa la proposta al parlament d'auzar quest import sin 10 milliardas francs. 
Daners dal Grischun per il Grischun (60 miu.)Il chantun ha pajà l'onn 2020 totalmain radund 60 milliuns francs per mesiras da Covid-19 (e quai via 19 credits supplementars ed 11 ordinaziuns da la regenza). 
Approvà aveva la cumissiun da gestiun dal Cussegl grond 116 milliuns francs. Ils daners restants na stattan dentant betg pli a disposiziun per l’onn 2021.
Per l’onn 2021 quinta il chantun anc ina giada cun custs supplementars da minimalmain 125 milliuns francs. 
Daners da la Confederaziun per l'entira Svizra
(15 000 miu.)
La Confederaziun ha pajà radund 15 milliardas francs per mesiras da corona e concedì era in sustegn da radund 31 milliardas. 

Er il Grischun ha avert sia bursa per cumbatter las consequenzas dal coronavirus: L'onn 2020 ha il chantun dà ora total 60 milliuns francs. Da quels ha la cumissiun da gestiun dal Cussegl grond concedì 49 milliuns sco credits supplementars ed 11 milliuns ha la regenza concedì en furma dad ordinaziuns.

La gronda part dals daners ha l'Uffizi per sanadad survegnì – saja quai per finanziar perditas d'entrada als ospitals, per meds da dischinfectar ubain per tests da massa. Dentant er en il Grischun han tut ils departaments survegnì e concedì sustegn. Qua la survista:

La segunda unda da Covid-19 ha dentant tutgà il chantun pli ferm che l'emprima. Perquai quinta Urs Brasser, il secretari da finanzas dal Grischun, cun custs d'almain 125 milliuns francs per il 2021. Probablamain vegnia quai schizunt ad esser dapli, sco el ha declerà a RTR.

Vegnan ils daners en il dretg lieu?

Questa dumonda fa adina puspè la runda. La resposta: Gea, ils daners da sustegn cuntanschian per propi quels che dovrian agid, quai tenor il resun da blers fiduziaris – las persunas che stattan probabel il pli fitg en contact cun ils pertutgads – ed er tenor las uniuns tetgalas da l'economia. I dettia bain cas nua ch'i dovria relativamain ditg enfin ch'ils daners arrivian, quai saja dentant normal.

Per Maurus Blumenthal, il directur da l'Uniun grischuna d'artisanadi e mastergn, dovria er in zic controlla. I sa tractia la finala da daners da taglia e quels na possian ins betg simplamain sfarlattar.

Il chantun Grischun fa buna lavur co ir enturn cun la pandemia. Era cun ils cas da direzza va il Grischun en cumparegliaziun cun auters chantuns segir ina buna via.
Autur: Maurus BlumenthalDirectur da l’Uniun grischuna d’artisanadi e mastergn

En general fetschia la parita sco sch'il sistem en il chantun funcziunia. Problems dettia adina, quai saja logic. I dettia probabel era cas nua ch'intginas persunas survegnan probabel damemia daners – autras probabel memia paucs. Quai saja dentant insatge ch'ins na possia strusch evitar.

audio
Gastronomia ed uniuns d'artisanadi e mastergn cuntentas cun chantun
ord Actualitad dals 01.03.2021.
laschar ir. Durada: 2 minutas 40 Secundas.

L'exempel cas da direzza

Plaunet funcziunia quai bain cun il sustegn da cas da direzza en il Grischun, di Marcus Caduff, il minister d'economia. En media dovra ina dumonda trais emnas enfin ch'ella vegn tractada dal departament. Problems haja dà l'entschatta, perquai ch'il chantun ha stuì bajegiar si tut da nov.

La survista mussa las dumondas per cas da direzza e lavur curta (stan dals 17 da favrer 2021):

Survista agid per l'economia

Furma da sustegnDumber da dumondas
inoltradas
Autezzas dals daners gia pajads ora
Cas da direzza302 dumondas
(44 approvadas, 9 refusadas)
3.7 milliuns francs approvads, 1,5 milliuns francs pajads 
(en media èn quai 84 000 francs per dumonda)
Lavur curta2630 interpresas han annunzià lavur curta, cunzunt da la gastronomia, l’hotellaria e dal commerzi en detagl183 milliuns francs pajads da la Confederaziun
Cumpensaziun dal gudogn9553 dumondas èn vegnidas inoltradas45 milliuns francs ha pajà la Confederaziun

La pandemia resta ina sfida per l'economia, dentant...

Han quels milliuns, quellas milliardas alura uss er gidà da far frunt a las consequenzas da la pandemia? Per il mument fai almain la parita sco sch'il sustegn avess cuntanschì l'effect giavischà. Ils credits, il sustegn finanzial da chantun e Confederaziun hajan gidà blers da surviver la crisa actuala, di Damian Gliott, administratur da facultads ed expert da finanzas. Tut en tut giaja malgrà las expensas da milliardas bain cun l'economia Svizra, schizunt cun l'economia globala.

Sut il stritg dettia er branschas ed interpresas – gea impurtantas branschas, sco per exempel la farmazia e la tecnologia – ch'hajan perfin profità fitg da la pandemia, uschia Gliott. I possia schizunt esser che l'entira economia possia profitar durant questa pandemia. Ord quest motiv na stoppian ins betg far quitads per l'economia mundiala.

In problem dettia dentant tuttina: I vegnia squitschà fitg blers daners, mintga regenza dettia or milliardas e quai saja cunzunt ina sfida per pajais pli povers. I possia esser ch'i dettia en l'avegnir intgins destins sco quel da la Grecia, durant la crisa da finanzas. E tge che pudess alura sa resultar è in'inflaziun – in'inflaziun che creschia memia svelt e che pudess chaschunar fitg gronds donns per l'economia. Sco il futur guardia dentant alura per propi or, saja fitg grev da prognostitgar.

audio
Minister d'economia publica dat scleriment
ord Actualitad dals 01.03.2021.
laschar ir. Durada: 4 minutas 17 Secundas.

RTR actualitad 06:00

Artitgels legids il pli savens