Siglir tar il cuntegn

Header

cuntegn

Cudesch da cuschinar istoric 515 recepts ed ina pitschna charplina scientifica

Sbagls e malchapientschas insurin cuntegnia «Ein schön Kochbuch 1559» ch'è cumparì il 2018, di ina scienziada. Ella ha uss publitgà ina broschura cun remartgas criticas.

Diesch minutas ha l'istoricra ed etnologa Ursula Brunold sfeglià en il cudesch e savì ch’insatge na constat betg. Gliez è stà il 2018, curt suenter la publicaziun da «Ein schön Kochbuch 1559» – transcrit e translatà d’in vegl manuscrit.

Superlativ leventa dubis

Il manuscrit derivia da l’uvestgieu da Cuira, steva scrit en la prefaziun. I saja il pli vegl cudesch da cuschinar da la Svizra. In tal superlativ ha leventà dubis tar la scienziada.

Ursula Brunold ha prendì sut la marella il cudesch, ha legì pled per pled e cumpareglià cun il manuscrit. Il mars ha ella edì la broschura ch’enumerescha sin 32 paginas ils sbagls ch’èn capitads cun transscriver e translatar.

audio
Cudesch da cuschinar da l'uvestgieu: Discurs cun l'etnologa Ursula Brunold
ord Actualitad dals 08.08.2020.
laschar ir. Durada: 4 minutas 59 Secundas.

I sa tracta da malchapientschas che pertutgan il preparar las spaisas. Ma era ervas e spezarias èn vegnidas translatadas fauss ed i dat perfin scumbiglims cun mesiras.

Co stimular il daletg sexual?

La critica cardinala sa drizza dentant cunter la pretensiun ch’il manuscrit derivia da la curt episcopala da Cuira e ch’i sa tractia dal pli vegl cudesch da cuschinar da la Svizra. Ursula Brunold ha chattà plirs nums da famiglias noblas da Cuira en il manuscrit. Questas famiglias barattavan savens recepts.

Plinavant resplendian ils recepts la vita da famiglia e da lètg d’enturn 1600, di la scienziada. Il manuscrit cuntegnia numnadamain sper recepts da cuschinar era recepts medicinals: cunter fevra, cunter la tuss, per la tgira dals sains durant tezzar u per stimular il daletg sexual dad um e dunna.

Nagut da recepts celibatars u episcopals!
Autur: Ursula Brunold-Bigler etnologa ed istoricra

E l’emprima – e pli veglia – part dal manuscrit na derivia gnanc da la Svizra. El saja scrit en il dialect bavarais, di l'istoricra ed etnologa. Las filigranas sin il palpiri confermian la derivanza da la Baveria.

Memia severa

En blers puncts haja Ursula Brunold tuttavia raschun, di Hans-Peter Schifferle. L’anteriur schefredactur da l’idioticon svizzer ha accumpagnà la transscripziun e translaziun dal vegl cudesch da cuschinar.

L’emprima part dal manuscrit na derivia propi betg dal Grischun, conferma il scienzià da linguatgs. La segunda part saja dentant scritta en il tipic dialect da Cuira d’avant 400 onns, di Schifferle.

audio
Cudesch da cuschinar da l'uvestgieu: Discurs cun l'autur e mentur
ord Actualitad dals 08.08.2020.
laschar ir. Durada: 3 minutas 21 Secundas.

El fa era attent ch'i saja perfin per glieud dal fatg fitg grev e magari insumma betg cler, co ch'ils vegls pleds dad ervas, spezarias u metodas da cuschinar sajan da chapir.

Tut en tut saja la critica memia severa e svaliteschia la gronda prestaziun da l’autur che ha transscrit e translatà il manuscrit, di Hans-Peter Schifferle. Senza la lavur da l'autur Walter Letsch na pudess ins oz betg leger ils 515 recepts dal 16avel e 17avel tschientaner.

Uss èn ils recepts accessibels per in vast public.
Autur: Hans-Peter Schifferle scienzià da linguas

RTR actualitad 07:00

Artitgels legids il pli savens