Siglir tar il cuntegn

Header

video
Chatscha speziala: Debatta davart l’iniziativa en il Cussegl grond
Or da Telesguard dals 04.12.2018.
laschar ir. Durada: 1 minuta 49 Secundas.
cuntegn

Chantun Cussegl grond tegn vid la chatscha speziala

Quai ch'è stà cler gia ordavant è uss uffizial: Il Cussegl grond di NA a l'iniziativa che vul abolir la chatscha speziala e quai cun 96 cunter 1 vusch (tar 13 abstenziuns). L'ultim pled en chapitel han votantas e votants a l'urna – probabel il matg 2019.

Atgnamain èsi la segunda giada che deputadas e deputads han discutà l'iniziativa dal chatschader dal Partenz Christian Mathis e ses collegas. L'emprima giada – l'onn 2015 cura ch'il Cussegl grond ha declerà l'iniziativa sco nunvalaivla – era Christian Mathis anc deputà da la PPS. Questa giada ha el persequità sco giast sin tribuna la debatta davart finamiras e consequenzas da si'iniziativa che vul abolir la chatscha speziala.

Era sch'il resultat è stà cler: Plirs deputads han crititgà l'agir da la regenza, dals uffizis e la relaziun cun ils iniziants.

audio
Bunura: Critica vid l'agir enturn l'iniziativa
ord Actualitad dals 04.12.2018.
laschar ir. Durada: 3 minutas 22 Secundas.

L'istorgia da l'iniziativa

Avrir la boxSerrar la box
  • Avust 2013: Iniziants inoltreschan l'iniziativa cun 10’229 suttascripziuns valaivlas
  • Avust 2014: Regenza propona da declerar nunvalaivla l’iniziativa
  • Favrer 2015: Cussegl grond declera nunvalaivla l’iniziativa (79 cunter 36 vuschs)
  • Mars 2016: Dretgira administrativa dal GR refusa il recurs dals iniziants
  • November 2017: Tribunal federal accepta il recurs dals iniziants
  • December 2018: Cussegl grond tracta ina segunda giada l'iniziativa
  • 2019: Il suveran decida a l'urna

«Senza chatscha speziala na vai betg»

I dovria la chatscha speziala surtut per reducir il dumber da tschiervs, ha ina maioritad argumentà durant la debatta. Actualmain vivan circa 16'000 tschiervs en il Grischun. Blers dad els turnian dentant pir il november enavos en il Grischun en lur territoris d'enviern. Perquai saja pir lura pussaivel da sajettar els e reducir il dumber per uschia garantir ina populaziun sauna ed evitar donns en il guaud.

audio
Intervista cun Mario Cavigelli
ord Actualitad dals 04.12.2018.
laschar ir. Durada: 3 minutas 44 Secundas.

Senza la chatscha speziala duvrass quai ina chatscha da reschia. Quai vul dir ch'ils guardiaselvaschina sajettassan la selvaschina. Regenza e Cussegl grond n'han dentant pauca simpatia per quest'alternativa: Per ina chatscha da reschia duvrass il chantun ulteriuras resursas, pertge ils 60 guardiaselvaschina na pudessan betg surpigliar supplementarmain l’incumbensa da regular l’effectiv.

Lescha chantunala da chatscha


Tenor lescha actuala
Tenor l'iniziativa
Art 11 abs 1
La regenza fixescha il temp da chatscha uschia, ch’igl è pussaivel da sajettar il dumber giavischà uschè svelt sco pussaivel. Igl è da resguardar il temp da chalur (Paarungszeit).La regenza fixescha il temp da chatscha uschia, ch’igl è pussaivel da sajettar il dumber giavischà uschè svelt sco pussaivel – en scadin cas durant la chatsch’auta.

La planisaziun succeda uschia, ch’igl è pussaivel da cuntanscher ils plans da chatscha senza chatscha speziala – era enten nizzegiar ils asils
.
Art 11 abs 2a
Il mais da settember, durant maximalmain 21 dis cun la
pussaivladad d’ina pausa dad almain trais dis in suenter l’auter.
Ils mais da settember ed october, durant 25 dis cun la pussaivladad da pausas dad almain trais dis in suenter
l’auter.

«Durant la chatscha speziala datti scenas eticamain inacceptablas»

Ils iniziants enturn Christian Mathis vulan abolir la chatscha speziala. I saja tuttavia pussaivel da regular il dumber da selvaschina durant la chatsch’auta. Persuenter duai quella vegnir prolungada per 4 dis (sin total 25 dis) ed avair lieu il settember e l’october (e betg be il settember sco actualmain).

Ils iniziants fan valair ch’i na saja ils ultims onns mai gartegià da cuntanscher ils effectivs durant la chatsch’auta e ch’i haja adina dà ina chatscha speziala. Quella saja dentant eticamain inacceptabla, cunquai ch'ils animals sa chattian gia en lur territoris d'enviern.

audio
Iniziant Christian Mathis davart la chatscha speziala
ord Actualitad dals 04.12.2018.
laschar ir. Durada: 25 Secundas.

La chatscha grischuna

Avrir la boxSerrar la box

Il Grischun enconuscha la chatscha da patenta, quai vul dir: Il chantun surlascha sia incumbensa (prescritta entras la lescha federala) da regular il dumber da selvaschina a chatschadras e chatschaders. Per cuntanscher quest dumber datti in uschenumnà concept da dus stgalims, ch’è vegnì introducì l’onn 1986 e fixà l’onn 1989 en la lescha. Quai vul dir: Sche chatschadras e chatschaders n’han betg sajettà tanta selvaschina sco previs da la regenza, datti ina chatscha speziala.

Suenter mintga chatsch’auta decida il chantun sch’i dovra ina chatscha speziala ed en tge regiuns. Quest onn datti p.ex. ina chatscha speziala sin tschiervs - dentant betg sin chavriels.

Chatschaders e chatschadras pon s’annunziar per la chatscha speziala e lura decider definitivamain sch’els vulan far part. L’onn 2017 p.ex. èn passa 3’000 persunas s’annunziadas e la finala èn 1919 persunas idas per la patenta da 100 francs e cunquai era idas a chatscha speziala. Sco ch'igl è vegnì sajettà avunda selvaschina en ina regiun è la chatscha speziala a fin.

RR actualitad 18:00

Artitgels legids il pli savens