La «mascrina» è il pled rumantsch da l'onn 2020. Sin plaz dus è «extraordinari» e sin plaz trais «positivitad». Che tut ils trais pleds han in connex cun il coronavirus era quest onn bunamain evident.
La mascrina, extraordinari e positivitad reflecteschan tuts differents aspects da la pandemia.
Il pled è vegnì tschernì da la Scola auta turitgaisa per scienzas applitgadas ZHAW en collavuraziun cun la Lia Rumantscha. Els han nizzegià la pli gronda banca da datas da la Svizra cun var otg milliuns texts ed 1,6 milliardas pleds da 360 differentas funtaunas sco er propostas dal public sco basa. Il sentiment linguistic da las quatter giurias ha decis l'elecziun.
La Lia Rumantscha è responsabla per la giuria en la Svizra rumantscha. A questa sa participeschan diesch persunas. Ellas represchentan ils divers idioms, derivan da differentas spartas e funcziuns ed èn ina buna maschaida da genders e vegliadetgna.
Dapli davart ils pleds rumantschs da l'onn:
Davart ils trais pleds rumantschs da l'onn scriva la giuria tranter auter quest:
- mascrina: «Cun la furma diminutiva d'in pled reusseschi a las Rumantschas ed als Rumantschs da render pli charina e pli bella ina chaussa ch'è atgnamain insatge uschè grond ch'i cuvra la mesadad da nossa fatscha.»
- extraordinari: «Igl ha dà sesidas extraordinarias, decisiuns extraordinarias e situaziuns extraordinarias. Ma cun s'adattar a las novas circumstanzas han ins era pudì far experientschas extraordinarias.»
- positivitad: «Quest pled ha duas varts. Ozendi n'èsi insumma betg bun, sch'ins fa in test da corona e quel è positiv. La rata da positivitad è memia auta. E tuttina èsi da restar positiv, sch'ins vul vegnir bain tras quest temp malsegir.»
Dapi l'onn 2019 elegia la ZHAW ils pleds da l'onn per tut las quatter linguas naziunalas, per il rumantsch en collavuraziun cun la Lia Rumantscha. Qua la survista da tut ils pleds:
Pleds da l'onn 2020
1. | 2. | 3. | |
---|---|---|---|
Rumantsch | mascrina | extraordinari | positivitad |
Tudestg | systemrelevant | Maskensünder | stosslüften |
Talian | pandemia | responsabilità | distanza |
Franzos | coronagraben | gestes barrières | luttes |
Pleds da l'onn 2019
1. | 2. | 3. | |
---|---|---|---|
Rumantsch | luf | diaspora | unda verda |
Tudestg | Klimajugend | OK Boomer | Flugscham |
Franzos | vague verte | fèminicide | flygskam |
Talian | onda verde | sciopero delle donne | 5G |
Pled rumantsch da l'onn en il passà
2018 | il derschalet (nausch siemi) |
2017 | ils flutgets (floccas per müesli, per bizochels, per scrottas da naiv) |
2016 | il barbagiat (mal ils musculs) |
2015 | il schischuri (virivari) |
2014 | far linlogn (sa laschar temp) |
2013 | il raffader (der Abzocker) |
2012 | l'arsuc (guaffen per trair en chalzers) |
2011 | tgutglar (far tup, far da tgutg) |
2010 | gnochergnar (far da char) |
2009 | la vaccinaziun |
2008 | europeada |
2007 | las elecziuns |
2006 | la sessiun |
2005 | la porta alpina |
2004 | las mesiras da spargn |