Il 2018 han ins introducì en Svizra ina limita supplementara per particlas finas fitg pitschnas. Questas particlas vegnan numnadas «PM2,5». I sa tracta da tuttas particlas ch'èn pli pitschnas che 2,5 micrometers. Quatiers tutgan er particlas da fulin dal traffic e dal stgaudar cun lain che pon chaschunar cancer. Emprims resultats han mussà che tuttas staziuns en Svizra Orientala han surpassà la valur da cunfin per las particlas.
Particlas finas sco privel per la sanadad
Las particlas finas ch'èn pli pitschnas che PM2,5 èn pli privlusas per la sanadad. Pli pitschnas che las particlas èn e pli profund ch'ellas pon entrar en il lom ed il corp. Las particlas pon entrar fin en las alevolas pulmunalas. Là pon las particlas sa fixar e chaschunar problems per il sistem d'immunitad. Per exempel pon ils pulmuns s'inflammar u ch'i po dar asma. Las particlas pon dentant er vegnir entras las alevolas pulmunalas en il sang ed uschia periclitar il cor e la circulaziun dal sang.
Autas valurs nua ch'i ha bler traffic ed en vitgs/citads
La WHO recumonda ina limita da PM2,5 da 10 micrograms per meter cubic (μg/m3). Tranter las staziuns en Svizra Orientala datti pitschnas differenzas, ellas mussan tuttas valurs da tranter 11 fin 13 μg/m3. Tar las funtaunas da las particlas finas tutgan en spezial il traffic sin via ed ils stgaudaments da lain. Stgaudaments centrals da lain, pignas da plattinas u pignas pitschnas giogan ina gronda rolla.
Atgna responsabladad tar stgaudaments cun lain
Tar fitg bleras spartas datti regulaziuns per particlas finas e limitas per quellas. Dentant betg tar pignas pitschnas. Là èn ins avisà sin l'atgna responsabladad dals possessurs. Co ins stgauda pigna ha numnadamain ina gronda influenza sin las emissiuns, ha accentuà Dominik Noger manader da gestiun da Ostluft. Perquai hajan els mess ensemen ina broschura.
Infurmaziuns davart fieu, lain ed aria
RR novitads 08:00