La lescha da vischnancas prevesa suandants dus cas nua che l'uffizi sto vegnir activ:
- Igl exista in suspect giustifitgà ch'ina vischnanca ha cuntrafatg u cuntrafa a moda greva a las leschas d'administraziun.
- Sch'ina vischnanca n'è betg abla da schliar u curreger ord atgna forza problems identifitgads.
In exempel: in cas d'ina pitschna fin mesauna cugliunaria nua ch'insatgi maina daners da la vischnanca en l'agen satg. Quai n'è tenor il vicemanader da l'Uffizi da vischnancas Simon Theus betg in'uschenumnada «situaziun greva». Tant pli betg sche la vischnanca vegn da schliar sezza il cas p. ex. cun far ina denunzia penala.
Auter saja quai p. ex. sch'ina vischnanca cuntrafa a la lescha da segundas abitaziuns ubain a quella da la protecziun da l'aua. Qua vegn l'uffizi activ, pero l'emprim era cun sustegnair ils organs da controlla da la vischnanca, concret la cumissiun da gestiun. Ins emprovia lura da cussegliar la cumissiun uschia ch'ella vegnia tuttina da schliar sezza il problem.
Per regla funcziuni uschia ch'il chantun cusseglia ed emprova qua tras da recrutar las funcziuns da la vischnanca per curar sa sezza.
Pir sche tut las furmas da sustegn e cussegl na gidian nagut pli, haja il chantun era la pussaivladad da surpigliar l'administraziun d'ina vischnanca. Quei capitia però fitg darar. L'ultim cas saja stà avant decennis, uschia Simon Theus.
Cussegliaziun fin in tschert punct
L'Uffizi da vischnancas è er obligà da cussegliar las vischnancas sin dumonda. Quai però be en furma generala. Vul dir, l'uffizi fa p.ex. attent sin exempels da vischnancas nua ch'insatge funcziuna bain u dat explicaziuns giuridicas generalas. Sch'i va però en ils detagls, lura surlascha il chantun quellas lavurs a l'economia privata. L'idea è lura che las vischnancas surdattan questas lavurs da cussegliaziun a fatschentas u giurists privats.
Sch'ina vischnanca vul sa reorganisar p.ex. en l'adminstraziun, en il forestalesser u insanua auter, lura è quai chaussa d'ina interpresa privata. Quai giess memia lunsch sch'il chantun surpigliass qua incumbensas e concurrenzass l'economia privata.
Controlla da finanzas
L'uffizi controllescha mintg'onn ils quints da las vischnancas, cumpareglia quels cun ils onns passads e scriva in rapport. Quai però pir cura ch'il quint è gia approvà, cun cifras da bilantscha e senza quittanzas ed extracts da conto.
Uschia sajan cugliunarias, sco p.ex. cun fatschentas da lenna, fitg grevas da chattar. Anc sch'ins haja ils singuls extracts da conto na saja quai betg simpel, uschia Simon Theus. Era perquai che las entradas dal forestalesser possian variar fitg dad onn tar onn. Tut tenor quantum da lenna che vegn pinà e vendì.
Ed er tar las finanzas vala: L'Uffizi chantunal dal Grischun vegn pir activ sch'el constattescha p.ex. sbagls gravants en la contabilitad. Ubain sch'ina vischnanca saja curt avant far gronds debits u ina gronda sperdita.
RTR actualitad 17:00