Tuttina da tge furma d'accident ch'i sa tracta – far nagut n'è betg lubì. Alarmar il clom d'urgenza ston ins en mintga cas. Da far be quai na tanscha per il solit dentant betg: En in emprim pass stoppian ins s'infurmar tge ch'è precis succedì, uschia Martino Mona, professer per dretg penal a l'universitad da Berna. Sch'ins haja il sentiment ch'ins possia s'avischinar al lieu d'accident per chattar ora dapli stoppian ins far quai. «Ins na po betg da l'entschatta davent simplamain dir ch'ins na po far nagut.» Be sch'i saja vairamain evident ch'ins po far insumma nagut pli u sch'il lieu d'accident n'è betg cuntanschibel na ston ins betg s'infurmar vinavant.
L'emprim patratg sto adina esser – pos jau far insatge u betg? Sch'ins neghescha quai ston ins pudair motivar questa decisiun per il cas ch'ins vegniss accusà.
Lubì da betg vegnir activ èsi en trais cas: Sch'ins sa ch'il lieu d'accident è memia lunsch davent u betg cuntanschibel, sch'ins è absolutamain segir ch'ins po betg pli gidar u sch'ins mettess sasez en privel.
Donns psichics – nagina perstgisa per betg gidar
Gist tar in accident cun in aviun che croda giu po quai esser ina situaziun dramatica cun maletgs traumatisonds. Cun empruvar da gidar ristgan ins sez da survegnir donns psichics. Ma era quai n'è betg motiv avunda per betg gidar:
En princip van ins da quai anora ch'ins duess empruvar da gidar e vegnir activ. I sto esser suandabel, pertge ch'insatgi n'ha betg gidà. Sche la perditga ha tema da sez survegnir in donn psichic pens'jau che questa argumentaziun pudess vegnir difficila avant dretgira.
Pli culantas sajan talas dretgiras mo sch'igl è stà denturn in privel per corp e vita. Tut quai vala adina be sch'i sa tracta d'in grev accident. Quai vul dir – be sch'ina persuna è en privel da vita ston ins gidar. Questa obligaziun ha mintgin da nus e tralaschar quai saja chastiabel. I smanatscha in chasti da detenziun d'enfin trais onns. Tut ils trais onns sajan dentant anc mai vegnids imponids.
Principi solidaric
Era sch'ins è be ina da pliras perditgas na pon ins betg simplamain spetgar ch'ils auters fetschian insatge. Sche tuts guardian davent, possia mintga persuna vegnir chastiada. Dal reminent: Questa regla è vegnida introducida avant radund 30 onns, uschia ch'ella vala sco relativ giuvna. En princip saja ina tala norma era in indicatur per quant solidarica ch'ina societad è, punctuescha Martino Mona. En l'America per exempel vegn la decisiun – gidar u betg gidar – surlaschada al singul.
RR actualitad 12:00
