«Cookies» èn datotecas surtut da text che arcunescha las datas da navigaziun en l'internet. Las paginas ch'ins visita plazzeschan ina datoteca sin l'apparat, nua ch'i pon adina clamar giu datas, sco per exempel tge artitgels ch'ins ha legì, tge products ch’interesseschan e lura tge videos ch'ins ha guardà. Datas pli sensiblas sco pleds-clav, e-mail u data da naschientscha vegnan l’emprim codadas e lura mess en il cookie. Uschia ha mo la firma ch'ha creà il cookie era access a las datas, cun l'atgna clav per decodar ellas.
Pratic e privlus en ina
Riminar datas, rimnan quasi tuts: saja quai Google, Facebook, Amazon, medias, per numnar mo intgins. Las motivaziuns da far quai pon ins divider en duas categorias da basa:
- Per il bain da l'utilisader: Ins na sto betg adina inditgar, en tge lingua ch'ins vul la pagina, ins na sto betg tegnair endament tut las cumissiuns ch'ins fa online, ed ins na sto tar formulars betg adina puspè tippar en il num, e-mail u auter pli.
- Per il bain da da la firma: Per lavurar e far fatschentas cun las datas per exempel cun far e laschar far reclama. Tar Google e Facebook pon ins persunalisar la reclama sin in publicum fitg concret. Firmas che vulan far reclama là, pon decider, tgi che survegn tge reclama.
Tge far encunter?
Da principi pon ins administrar ils cookies en las opziuns dal browser. Lubir u scumandar cookies, per part definir, quant ditg ch’ils cookies dastgan esser sin il computer, ubain als bloccar dal tuttafatg. Tgi che vul po era far quai cun programmins per il browser (plugins u addons).
Cun bloccar daltut ils cookies ristgan ins però che la pagina na funcziunescha betg – ubain mo per part. Pussaivel è che la pagina na mussa lura betg pli fotos u videos. Sch'ins vul però exnum consumar il product sin questa pagina, lura fai senn da limitar ils cookies e sa decider per l'opziun minimala – pia mo acceptar ils cookies indispensabels.
Betg memia spert: Crap da stgarpitsch
Però betg memia spert: Las bleras paginas han il buttun «acceptar tuts» pli prominent. Savens èl activà sco standard (pia betg tippar 'enter') u ch'el è pli grond e prominent che l'opziun da differenziar ils cookies. Mintgaton è quel buttun era zuppà in zic. Ed avant da quittar la selecziun puspè far stim, tge exact cliccar.
Ed en general vala cun esser online adina: Dar adatg, tge datas persunalas ch'ins tradescha, esser spargnus cun questas. Perquei che la garanzia 100% ch’i na vegn betg rimnà datas, questa vegni mai a dar.