Ils sis umens da la scola da gladiaturs da Trier en Germania eran sa vestgi sco quai che forsa blers s'imagineschan in gladiatur. In um sa vestgì plitost cun pac resti, cun ina spada, in scut ed ina chapellina per sa proteger. Sin in prà datiers da la «Stadthalle» a Cuera han ils gladiaturs mussà trais cumbats – mintgamai dus encunter dus.
-
Bild 1 von 4. Ils gladiaturs en lur element. Bildquelle: RTR, Carmen Monn.
-
Bild 2 von 4. Tar ils romans devi pliras modas da cumbatter. Ina per exempel quella cun la rait. Bildquelle: RTR, Carmen Monn.
-
Bild 3 von 4. La sonda a bun'ura han radund 30 persunas guardà il cumbat dals gladiaturs. Bildquelle: RTR, Carmen Monn.
-
Bild 4 von 4. La gruppa da gladiaturs è vegnida da Trier en Germania enfin a Cuira per mussar co ils cumbats guardavan ora el temp dals romans. Bildquelle: RTR, Carmen Monn.
Per els è quai in hobi, ina passiun. Ed era per ils romans era quai in’occupaziun en lur temp liber. Els na guardavan ils gieus dentant betg mo per divertiment, sco il manader dals gladiaturs da Trier di:
Il moviment dal maun decideva
Il public dastgava numnadamain decider tge che capitava cul gladiatur che aveva spers. Cun in moviment dal bratsch encunter engiu u cun far pugn e stender il bratsch en l'aria, decidevan els sch’il gladiatur vegniva mazzà u betg. Tals cumbat als dis da patrimoni europeics a Cuira han ils gladiaturs cumbattì cun armas sgizzadas ed era il public da radund 30 persunas ha gì cumpassiun cun quels che han spers.
Cumbat e recreaziun
En il temp dals romans n'èsi dentant betg mo vegnì cumbattì, mabain era fatg wellness. En il bajetg da lain, construì da Peter Zumthor, è vegnì mussà restanzas da la cultura da far bogn dals romans. Far bogn era numnadamain in'occupaziun populara da lez temp. Quai vesan ins era vid las grondas e pompusas termas ch'èn vegnidas bajegiadas. In pli pitschen bogn è era vegnì scuvrì l'onn 1'060 a Cuira. Gest là nua che la «Stadthalle» sa chatta. Ma en il bogn gievan ils romans – sco nus era – betg exnum mo per sa lavar en:
Il bogn era il lieu da s'entupada nua ch'ins deva gieus, laschava far massaschas, sa smincava. Simplamain in'activitad dal temp liber.
E perquai ch'ils dis europeics dal patrimoni avevan quest onn il tema «temp liber» èn il Servetsch archeologic e la tgira da monuments grischuna sa decidids d'integrar la cultura da far bogn en il program.
-
Bild 1 von 3. Marina Casaulta ha gì preparà differentas replicas d'utensils ch'il pievel roman duvrava da far wellness. Bildquelle: RTR, Carmen Monn.
-
Bild 2 von 3. Las restanzas dal bogn ch'ins ha chattà a Cuira ed in maletg da las pantoflas da lain. Bildquelle: RTR, Carmen Monn.
-
Bild 3 von 3. En la construcziun da protecziun bajegiada da Peter Zumthor chattan ins restanzas dal temp dals romans. Bildquelle: RTR, Carmen Monn.