Siglir tar il cuntegn

Header

video
Experiment per salvar il glatscher da Morteratsch
Or da RTR dals 25.02.2016.
laschar ir. Durada: 3 minutas 4 Secundas.
cuntegn

Engiadina Experiment per salvar il glatscher da Morteratsch

Il vadretg da Morteratsch ha actualmain ina massa da 1,5 milliardas tonnas glatsch. Mintga di perda el però var 4 cm da la surfatscha da glatsch. Quest fatg fa quitads ed ha dat in impuls per in experiment.

Vadretg da Morteratsch
Legenda: In cumparaziun - la lieunga durant desch onns 26.08.2005 e 11.07.2015 Ch. Levy, Academia Engiadina Samedan

L'iniziant da l'experiment è il glaziolog Felix Keller. Sia proposta è in’idea stravaganta, ella pudess dentant esser ina soluziun per salvar glatsch dal vadretg. Mesiraziuns demussan ch’il vadretg da Morteratsch perda durant 10 dis da stad var 400’000 meters cubics glatsch, mesirà sin 1 km2. En passa 100 onns fiss il vadretg damai svanì.

Emprim examinar l’idea sco tala

Felix Keller ha sviluppà in’idea co ch’ins pudess salvar il vadretg: cun ennavar parts. La vetta da naiv impediss il luar dal glatsch. Anc è tut be in experiment. Students da San Gagl fan entant or quints, tge ch’i vul tut per realisar l’experiment. Sfidas èn surtut l’installaziun da chanuns da naiv cun attatgs da forza electrica sin il glatscher ed er las dimensiuns da naiv ch’ins vess da producir.

audio
Saira: Il project da Felix Keller per salvar il glatscher da Morteratsch
ord Actualitad dals 25.02.2016.
laschar ir. Durada: 3 minutas 35 Secundas.

Ennavar ina hectara glatsch

Previs è, d’ennavar ina hectara sin il vadretg ed eruir, co ch’il glatsch reagescha sin l’ennavada. Per Felix Keller n’è anc betg cler sche ses experiment funcziuna. Impurtant per il glaziolog è dentant ch’ins discurra dal tema e ch’ins è sensibilisà per la problematica.

Salvar e preservar aua custaivla

La finamira da ses experiment è da salvar glatsch per las generaziuns futuras, cun quai ch’il vadretg da Morteratsch saja sper in attracziun turistica, er in bun reservuar dad aua da baiver. Il vadretg da Morteratsch è adattà per quel experiment, cunquai ch’el vegn observà e mesirà dapi l’onn 1878. Uschia existan bleras datas.

La vischnanca da Puntraschigna infurmescha la populaziun davart l’experiment ils 25 da favrer 2016 a las 19:30 h en il Rondo a Puntraschigna.

Artitgels legids il pli savens