Enturn ils onns 1940 è Guarda vegnì restaurà sut la batgetta da Jachen Ulrich Könz. Igl era perfin vegnì discurrì d'ina vaira acziun da salvament da la vischnanca, suenter che bleras chasas avevan cumenzà ad ir en malura. Da quel temp era vegnì decidì che midaments vi da las chasas pon mo vegnir fatgas cun il consentiment da la cumissiun da construcziun. Perquai aveva la vischnanca survegnì il 1975 il premi Wakker.
57 onns pli tard è la discussiun in'autra. La lescha revedida davart la planisaziun dal territori restrenscha massivamain las pussaivladads da construir novas chasas. E la lescha da segundas abitaziuns ha chaschunà in grond squitsch sin ils pretschs d'immobiglias. Tiers vegn, che las prescripziuns da la protecziun da la patria e da monuments èn severas. Per pudair crear spazi da viver nov dovra quai uss damai novas soluziuns e novas ideas.
Ord l'archiv: La lescha da segundas abitaziuns e ses effects
L'architect e l'abitanta
Per l'architect Urs Padrun, ch'ha ragischs a Guarda e viva dapi ils onns 90 en vischnanca dettia quai schon pussaivladads. Ins stoppia dentant esser creativ e quai da princip. Insatge che Flurina Badel, che s'engascha en la societad «Anna Florin» e che viva a Guarda cun sia famiglia vesa tuttina. Per ella saja impurtant da sviluppar ideas per fabritgar en moda concentrada en l'intern da structuras veglias. Surtut en las chasas engiadinaisas che porschian en sasez bler spazi da viver.
In auter tema impurtant saja dentant era da discutar en famiglia davart la chasa en agen possess. Da discutar ad uras co enavant cun la chasa sche la generaziun veglia mora. Cun quai pudess ins evitar diversas dispitas en famiglia e per part segiramain era evitar venditas da chasas che daventan lura chasas da vacanzas. Da quai è Flurina Badel persvadida. Là dovria dentant cussegliaziun ed accumpagnament. La finamira stoppia esser da bain mantegnair la bellezza d'ina vischnanca, ma dad era mantegnair sia vita.
Tge resta dal premi Wakker?
-
Bild 1 von 7. L'istorgia dad Ursin è omnipreschenta en vischnanca. Bildquelle: RTR, Riccarda Müller.
-
Bild 2 von 7. La chasa dad Ursin amez vischnanca. Bildquelle: RTR, Riccarda Müller.
-
Bild 3 von 7. Guarda sa chatta sin in plateau cun ina vista grondiusa sur l'Engiadina. Bildquelle: RTR, Riccarda Müller.
-
Bild 4 von 7. La plazza centrala da Guarda, nua ch'i deva pli baud regularmain martgads e che vegn nizzegiada ozendi surtut da l'auto da posta. Bildquelle: RTR, Riccarda Müller.
-
Bild 5 von 7. La via centrala che maina tras vischnanca è impressiunanta. Bildquelle: RTR, Riccarda Müller.
-
Bild 6 von 7. Durant il gir tras Guarda vegn ins speravia a chasas restauradas grondius. Bildquelle: RTR, Riccarda Müller.
-
Bild 7 von 7. La tematica ha dà da discutar suenter il gir tras vischnanca. David Spinnler (en pe) discuta cun Flurina Badel (giu per terra) ed Urs Padrun (cun ils egliers da sulegl). Bildquelle: RTR, Riccarda Müller.