La regenza grischuna ha dà glisch verda a l'Institut Otalpin a Ftan per introducir la matura englais-tudestga a partir dal 2019/20. Rumantsch pon ils gimnasiasts u pigliar sco segunda lingua naziunala u sco rom facultativ. Cun quest pass less l'institut sa posiziunar da nov e promover l'englais ch'è ozendi savens standard en universitads svizras, uschia la direcziun.
Uschia datti en naginas scolas medias grischunas pli in obligatori da rumantsch. Tut las scolaras e scolars che vegnan da scolas rumantschas pon eleger sez tge matura ch'els vulan far. Ma tuttina porschan differentas scolas grischunas anc roms rumantschs. Tgi pli bler e tgi pli pauc. Tenor il manader da l'Uffizi chantunal per la furmaziun media-superiura Hans Peter Märchy saja quai dentant fitg individual con e tge roms che vegnan instruids per rumantsch.
Tenor Martin Jäger, cusseglier guvernativ haja la regenza dà quella lubientscha cunquai che las scolas medias privatas san decider sezzas co ellas vulan sa posiziunar, uschè ditg ch'ellas sa tegnan vid las regulaziuns. Uschia n'haja la regenza gnanc la basa legala da far insatge encunter e pretender che l'Institut Otalpin Ftan sto mantegnair l'obligatori da rumantsch. Quai saja la libertad che las scolas medias privatas hajan sin il martgà liber.
Lia Rumantscha deplorescha la decisiun
Andreas Gabriel, pledader da la Lia Rumantscha (LR) deplorescha la decisiun da l'Institut Otalpin a Ftan. El ha dentant chapientscha che l'institut sto per l'avegnir era carmalar scolaras e scolars internaziunals, quai na duai dentant betg capitar sin donn e cust dal rumantsch.
En il rom da la consultaziun per la revisiun totala da la lescha davart las scolas medias propona la LR dad obligar ina scola media en mintga regiun da porscher la maturitad bilingua grischuna. La decisiun da Ftan cumprovia l'urgenza d'ina tala determinaziun che protegia il rumantsch, manegia Andreas Gabriel, il pledader da la LR.
Rico Valär na chapescha betg la decisiun
Rico Valär ch'è a partir da l'avust nov professur da rumantsch a l'Universitad da Turitg crititgescha la decisiun dal chantun da laschar abolir l'Institut Otalpin a Ftan l'obligatori da rumantsch. Quai saja fitg problematic, pertge gia uss manchian scolastas e scolasts rumantschs en las scolas. Uschia perdia il rumantsch sia rolla en las scolas grischunas.
Uschia va a perder blera savida, bleras cumpetenzas e quai è in grond problem per las scolas rumantschas.
Er per ils studis da rumantsch saja quai problematic, sch'il rumantsch vegnia abolì en tschertas scolas medias. Pertge la gronda part da las studentas e students che fan in studi da rumantsch derivian ord questas scolas. Pli paucs students da rumantsch saja dentant in pli pitschen problem. Per Rico Valär è la consequenza la pli gravanta quella, ch'i dat adina pli paucs scolasts rumantschs sin stgalim primar e superiur. Uss saja quai da spetgar giu las reacziun e lura encurrir il discurs cun las scolas medias ed er il chantun.
RR actualitad 12:00
Ord l'archiv da RTR
RR actualitad 12:00